که در اینجا C_o غلظت اولیه و R_L ثابت ایزوترم لانگمویر است. مقادیر ۱ >0< R_L نشان دهنده جذب مساعد و مقادیر بیشتر از ۱٫۰ نشان دهنده جذب نامساعد است. چنانچه R_L= 0 باشد نشان دهنده برگشت ناپذیری فرایند جذب است. لذا بهترین شرایط زمانی است که مقدار این فاکتور بین عدد صفر و یک باشد که نشان دهنده این است که جذب ماده جذب شونده روی جاذب مطلوب است.
۱-۶-۲- ایزوترم فروندلیچ
ایزوترم جذب فروندلیچ یا معادله جذب فروندلیچ یکی از ایزوترم های جذب است که بصورت تجربی بدست آمده‌ است. این ایزوترم اولین بار در سال ۱۹۲۶ توسط هربرت فروندلیچ ارائه شده‌ است. ایزوترم فروندلیچ برای تشریح سیستم های ناهمگون کاربرد دارد. ایزوترم فروندلیچ بر این فرض استوار است که جاذب دارای سطح غیر یکنواختی می باشدکه از سطوح مختلفی از سایت های جذب تشکیل شده است و جذب بر روی هر سطح از سایت، از ایزوترم لانگمویر تبعیت می کند. این معادله بطور تجربی از مدل لگاریتمی بدست آمده فرض می شود که تعداد سایت های شرکت کننده با یک انرژی آزاد ویژه جذب سطحی، با افزایش سطح انرژی آزد به طور نمایی کاهش می یابد [۵۶-۵۸].

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

مدل جذب سطحی ایزوترم فروندلیچ را می توان بر اساس معادله (۱-۴) بیان نمود:

که در اینجا K_F و ۱/n ثابت­های فروندلیچ به­ترتیب مربوط به ظرفیت جذب (mg/g) و شدت جذب هستند.
معادله­ فروندلیچ را می­توان بصورت فرم خطی زیر بیان کرد:

نمودار خطی log q_e برحسب log C_e کاربرد ایزوترم جذب لانگمویر را نشان می­دهد. مقادیر ۱/nوK_F از شیب و عرض از مبدأ نمودار خطی log q_e برحسب log C_e حساب می شود. بیانگر نوع ایزوترم است که اگر = ۰ باشد برگشت ناپذیر، < 1 ۰ < مطلوب و >1 نامطلوب است.
q_e
n>1
n=1
n<1
C_e
شکل ۱-۳– مقایسه نمودارهای ایزوترم جذب فروندلیچ بر اساس مقادیر n
۱-۷- سنتیک جذب
یکی از مهمترین فاکتورها برای طراحی یک سیستم جذبی، پیش بینی سرعت جذب می باشد. سنتیک جذب، به خواص فیزیکی و شیمیایی ماده جاذب بستگی دارد که مکانیسم جذب را تحت تاثیر قرار می دهد. به منظور تهیه اطلاعاتی در مورد عوامل موثر بر سرعت واکنش، ارزیابی سنتیک جذب ضروری می باشد. سه مدل سنتیکی که بطور گسترده در منابع برای فرایند جذب به کار می روند، مدل های سنتیکی شبه مرتبه اول، شبه مرتبه دوم و نفوذ می باشند [۵۶-۵۸].
۱-۷-۱- مدل سنتیکی شبه مرتبه اول
مدل سنتیکی شبه نوع اول می ­تواند بصورت زیر بیان شود:

و همچنین می ­تواند بصورت فرم خطی زیر بیان شود:

که در اینجا k₁ ثابت­ سرعت مدل­ سنتیکی نوع اول بر حسب (h^-1) و q_e و q_t، بر حسب mg/g، به ترتیب مقدار ماده جذب شده تعادلی (در زمان t = ∞ ) و مقدار ماده جذب شده (در زمان t ) هستند.
۱-۷-۲- مدل سنتیکی شبه مرتبه دوم
سنتیک شبه مرتبه دوم نشان می دهد که جذب شیمیایی مرحله کندکننده سرعت است و فرآیندهای جذب سطحی را کنترل می کند. مدل سنتیکی شبه نوع دوم بصورت زیر بیان می­ شود:

همچنین می ­تواند بصورت فرم خطی زیر بیان شود:

که در اینجا k₂ ثابت­ سرعت مدل­ سنتیکی نوع دوم بر حسب (L/mg.h ) و q_e و q_t ، بر حسب mg/g، به ترتیب مقدار ماده جذب شده تعادلی (در زمان t = ∞ ) و مقدار ماده جذب شده (در زمان t ) هستند. شیب و عرض از مبدأ نمودارهای خطی مدل­ سنتیکی شبه نوع اول و دوم برای محاسبه­ ثابت­های سرعت جذب (k₁ و k₂ ) و مقدار جذب در تعادل (q_e) استفاده می شوند.
۱-۷-۳- مدل نفوذ درون ذره­ای
مدل نفوذ درون ذره­ای برای روشن شدن مکانیسم نفوذ بکار می رود. مدل نفوذ بصورت معادله (۱-۱۰) بیان می شود:

که در اینجا k_p ثابت سرعت نفوذ درون ذره­ای بر حسب (mg/gh^1/2) و C بر حسب (mg/g) یک ثابت مربوط به ضخامت لایه مرزی است. برطبق این فرمول، اگر نمودار q_t دربرابر t^1/2 یک خط مستقیم بدهد، در این صورت نفوذ درون ذره­ای درگیر در پروسه جذب است و اگر این خط از مبدأ عبور کند آن وقت نفوذ ذره­ای مرحله­ تعیین کننده­ سرعت است. همچنین اگر داده ­ها نمودارهای چند خطی ارائه دهند، آن وقت دو یا چند مرحله پروسه جذب را تحت تأثیر قرار می­دهد، از قبیل نفوذ خارجی، نفوذ درون ذره­ای و غیره [۵۹].
۱-۸- برخی از مواد دارای خاصیت آنتی باکتریال
به موازات توسعه سریع زندگی بشری، کنترل میکروارگانیسم­^[۱۶]های مضر هم امری غیر قابل اجتناب است. طیف گسترده­ای از میکروارگانیسم­ها در تعادل با محیط زندگی انسان ها می­باشند که رشد سریع و کنترل نشده آنها می تواند منجر به بروز مشکلاتی جدی شود [۶۰].
آب سالم (آبی که عاری از مواد شیمیایی سمی و عوامل بیماری زا است) برای سلامتی انسان ضروری است. همچنین آب سالم یک ماده خام حیاتی در بسیاری از صنایع کلیدی از جمله الکترونیک ، دارو و مواد غذایی محسوب می شود. آلودگی آب به انواع عوامل بیماریزا ، بویژه باکتری ها و ویروس ها را می‌توان یکی از طرق اصلی انتقال بیماری ها و شیوع بیماری های عفونی در یک جمعیت دانست. آب آشامیدنی و آبی که برای شستشو و نظافت مصرف می‌شود، باید عاری از میکروارگانیسم های بیماری‌زا باشد که انتقال میکروب ممکن است بطور مستقیم توسط آشامیدن و یا بطور غیر مستقیم توسط شستشو منتقل شود. در ادامه برخی از مواد دارای خاصیت آنتی باکتریال شرح داده شده است.
۱-۸-۱- کیتوسان
در سال های اخیر کاربرد ترکیبات ضد میکروبی طبیعی به جای انواع مصنوعی که دارای تاثیرات مضر بر روی سلامتی انسان اند، مورد توجه گسترده قرار گرفته است. بر اساس نتایج بدست آمده از مطالعات مختلف، کیتوسان، بیوپلی ساکارید غیرسمی و طبیعی و قابل تجزیه بوده که از کیتین مشتق شده و پتانسیل لازم برای استفاده به عنوان ترکیب ضد میکروبی را دارد. عملکرد ضدمیکروبی کیتوسان تابع عوامل داخلی مثل نوع کیتوسان، درجه استخلاف کیتوسان و هم چنین عوامل خارجی از جمله نوع میکروارگانیسم، شرایط محیطی و حضور ترکیبات دیگر می باشد [۶۱]. فعالیت ضدباکتری کیتوسان در مقیاس نانو و همچنین مشتقات آن بر ضد برخی از باکتری ها، ویروس ها، قارچ های میله ای و مخمرها به اثبات رسیده است [۶۲]. کیتوسان در محدوده نور مرئی فعالیت بالایی داشته و سرعت زیادی در نابودی باکتری های گرم مثبت^[۱۷] و باکتری های گرم منفی^[۱۸] دارد اما سمی بودن آن در برابر سلول های پستانداران پایین است. بررسی خواص ضدمیکروبی کیتوسان نیازمند تحقیقات علمی طولانی و تکنولوژی گسترده است.
۱-۸-۲- یون های مس و کمپلکس کیتوسان- مس
یون های مس از جمله موادی هستند که به طور سنتی خواص ضد میکروبی آنها شناخته شده است و مورد تایید می­باشد. برخی مطالعات نشان داده ­اند که یون اینگونه فلزات از طریق اتصال به گروه های سولفیدریل (-SH ) موجود در آنزیم­ها، با پروتئین­ها واکنش ایجاد می­ کنند و در نهایت پروتئین­ها غیر فعال خواهند شد [۶۳]. اگر اینگونه فلزات در اندازه های بسیار کوچک موجود باشند به دلیل افزایش نسبت سطح به حجم، خواص ضدمیکروبی بهتری از خود نشان خواهند داد [۶۴]. با توسعه علم نانوتکنولوژی، نانوذرات مس از روش های مختلف شمیایی و الکتریکی تولید می­شوند و خواص ضدمیکروبی آنها در بسیاری از مطالعات بررسی شده است. هسیائو^[۱۹] و همکاران فعالیت ضدمیکروبی نانوذرات مس علیه برخی باکتری ها را بررسی کرده ­اند [۶۵]. نتایج حاصل از بررسی های انجام شده با عکس های TEM^[20] و تحقیقات پروتئومیک^[۲۱] (تحقیقات مربوط به ساختار و عملکرد پروتئین ها) نشان داده است که نانوذرات با مواد موجود در غشای باکتری ها بر همکنش داشته و از طریق ایجاد تغییرات ساختاری، از بین رفتن نیروی محرکه پروتون و در نهایت باعث مرگ سلولی می­ شود [۶۵]. قارچ کش های مبتنی بر مس ابزارهای مهمی در پیشگیری و کنترل بسیاری از بیماری های گیاهان هستند. با این حال استفاده از مس به عنوان آنتی بیوتیک در دراز مدت باعث آلودگی خاک و همچنین با نفوذ به آب موجب آلودگی و افزایش غلظت فلزات سنگین در آن می شود. بنابراین بسیاری از ترکیبات و کمپلکس های مس برای بهبود اثر بخشی محصولات مبتنی بر مس و همچنین کاهش مقدار مورد نیاز مس برای کنترل بیماری، توسعه یافته اند. یکی از این ترکیبات کمپلکس کیتوسان-مس(II) می باشد. کیتوسان تمایل زیادی برای تشکیل کمپلکس با یون های فلزات واسطه دارد. تشکیل این کمپلکس از خاصیت آلایندگی مس نسبت به آب و خاک می کاهد. علاوه براین، کمپلکس کیتوسان- مس ممکن است به عنوان یک مخزن برای انتشار آهسته یون های فعال ضدمیکروبی مس(II) عمل کند [۶۶].
۱-۸-۳- نانوذرات نقره
نقره از گذشته به عنوان یک آنتی بیوتیک قوی شناخته شده است و دارای کاربردهای گسترده ای در صنایع پزشکی، مراقبت های بهداشتی و تصفیه آب است [۶۷]. مکانیسم های غیرفعال سازی باکتری توسط نقره هنوز به
طور کامل شناخته نشده است. فعالیت آنزیمی عموما توسط گروه تیول در پروتئین ها انجام می شود. نقره با این گرو های تیول واکنش داده و سبب غیرفال شدن این پروتئین ها می شود [۶۸]. محققان همچنین دریافتند که DNA در حضور نقره بسیار فشرده شده و توانایی کنترل رشد و تقسیم سلولی را از دست می دهد. نانوذرات نقره عموما در غشا باکتری تجمع کرده و تنها تعداد کمی از ذرات می توانند وارد سلول شوند [۶۹]. دانشمندان مکانیسم های متفاوتی را برای تبیین اثرگذاری نقره بر میکروب ها یافته اند. به دلیل همین تعداد مکانیسم ها است که میکروب ها نمی توانند نسبت به نقره سازگار شوند و یا مقاومت پیدا کنند. امروزه به مدد فناوری نانو ساخت ذرات نقره در ابعاد نانو میسر گشته است. ذرات نانونقره به ما این امکان را می دهند که با کمترین غلظت خاصیت ضد میکروبی بسیار قوی را از فلز نقره شاهد باشیم.

در نتیجه از آنچه گفته شد ، این نتایج به دست می آید و هر کدام می تواند در ایجاد زمینه داوری درباره ارزش قوانین کنونی بسیار موثر باشد :
۱. با این که ارتباط نظریه غبن را با نارضایی از آنچه رخ داده است نمی توان انکار کرد اندیشه ربط غبن با عیب اراده در فقه رونق نیافت و مهجور ماند . قانون مدنی نیز از پیوند میان غبن یا عیب اراده پرهیز کرد و احکامی آورد که با عیب اراده سازگار نیست ؛ حق فسخ اختیاری است که برای بر هم زدن عقد نافذ به اشخاص داده می شود ف در حالی که عیب اراده عقد را از آغاز باطل یا غیر نافذ می کند و اثر آن محدود به زمان بعد از اجرای خیار نیم گردد . پس اگر قانون ضامن اجرای غبن را ایجاد خیار فسخ برای زیان دیده قرار دهد معلوم است که از نظر فنی از عیب اراده فاصله گرفته و حق فسخ را بر مبنای دیگری تکیه داده است .

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۲. از نظر منطقی نیز جداشدن دو نظریه غبن و عیب ارداه مفید به نظر می رسد . زیرا بدین وسیله غبن اصالت می یابد و از نظر اثبات آسان تر می شود . اگر بنا شود مغبون گذشته از اثبات عدم تعادل بین دو عوض ، ناچار باشد که اکراه یا اشتباه یا اعمال حیله ای را در جریان تراضی اثبات کند ، از استناد به غبن طرفی نیم بندد و ترجیح می دهد که به همان عیب روی آورد و معامله را ابطال کند . پس باید پذیرفت که حربه غبن در صورتی مفید واقع می شود که یا به کلی از عیب اراده جدا شود یا در مقام اثبات ، کاشف از آن باشد و اماره تلقی شود . گسترش یافتن نظریه های اکراه و اشتباه در نتیجه غبن از عیب این نظر می کاهد ولی آن را از بین نیم برد .
۳. در مقام داروی میان شرط ضمنی و قاعده لاضر و انتخاب یکی از آن دو به عنوان مبنای غبن ، قاعده لاضرر ترجیح دارد و با احکام قانون مدنی سازگار تر است : تحلیل نظریه شرط ضمنی بدان جا می رسد که غبن مصداقی از خیار تخلف از شرط ، استقلال آن دو را تایید می کند و به غبن اصالت می بخشد . وانگهی احتمال نفوذ نظریه مرسوم لاضرر در ذهن قانونگذار به مراتب زیادتر از نظریه جددی و قابل انتقاد شرط ضمنی است .
۴. از نظر اجتماعی نیز مساله غبن جندان اهمیت دارد که آثار آن از رابطه دو طرف فراتر می رود و بهتر است بر مبنای یک قاعده اجتماعی و عمومی ( مانند لاضرر ) مورد مطالعه قرار گیرد و در دایره محدود حکومت دو اراده محصور نماند . هم اکنون آثار این دو به هم نزدیک است و اهمیت انتخاب یکی از آن میان احساس نمی شود . ولی باید دانست که در آینده ، قاعده لاضرر تاب تفسیرهای گوناگون و توان جذب ضرورت های اجتماعی را دارد . در حالی که نظریه دیگر از چارچوب حکومت اراده و حفظ مصالح خصوصی دو طرف تجاوز نیم کند .
برای مثال اگر جبران ضرر مغبون مبنای خیار غبن باشد این سوال منطقی به نظر می رسد که چرا دادن تفاوت قیمت نتواند از انحلال قرار داد جلوگیری کند ؟ اگر طرف قرارداد ضرر مغبون را به کمال جبران سازد چرا باید به او حق داد که قرار داد به بر هم زند ؟ از نظر فنی ف باقی ماندن خیاز ممکن است قابل دفاع باشد ولی نتیجه ای است که به دل نمی نشیند و زیان بار به نظر می رسد به ویژه جایی که غابن نیز از حقیقت آگاه نبوده است و اکنون منصفانه نیست .
بیهوده نیست که حتی مخالفان فنی اسقاط خیار می پذیرند که بر مبنای قاعده لاضرر ، قدر متیقن این است که مغبون در صورتی خیار دارد که از دادن تفاوت قیمت خود داری شود و صاحب ریالی استدلال می کند که اگر مستند خیار نفی ضرر باشد ، حکم قانون وابسته به وجود ضرر است و با بذل قسمت از بین می رود . ^[۱۵۶]
مثال دیگر : اجرای خیار فسخ باعث می شود که عقد نسبت بهآینده منحل شود ، دو عوض به جای خویش باز گردد و ماده اضرار از بین برود .ولی ، اگر بنیان قاعده جبران ضرر باشد ، این اثر تمام ضرر مغبون را جبران نمی کند : فرض این است که دارا شدن عوض در برابر آنچه او از دست داده معامله ای زیانبار است .این زیان در آینده به بار نمی آید ، لیکن آنچه گذشته است به جای خود می ماند . در دوران بین عقد و فسخ ، که احتمال دارد به دلیل جهل به غبن مدت ها به درازا کشد ، مغبون از منافع مالی کمتری استفاده می کند و غابن از نماء مال بیشتر . این ضرر را چگونه باید جبران کرد ؟ آیا قاعده لاضرر ، همان گونه که حکم لزوم وفای به عقد را نفی می کند ، حکم انتقال دو عوض یا مبادله را از بین نمی برد ؟ چرا نباید حق فسخ بنیان امرر ضروری را بر هم زند و همه چیز را از آغاز به جای خود بازگرداند تا ضرر مغبون به طور کامل جبران گردد ؟ مگر نه این است که قواعد باید ابزار رسیدن به هدف ها باشد و مقصود نهایی ( نفی حکم ضرری ) را تامین سازد ؟
از این گونه سوالها بر پایه دفع ضرر فراوان به ذهن می رسد و ممکن است تا آن جا رسد که ضرر اجتماعی را نیز در برگیرد و دادگاه بتواند معامله ای را که به زیان عمومی است بر هم زند و اخلاقی بودن قرار دادها را تامین کند . ^[۱۵۷]این انعطاف در قاعده لاضرر هست در حالی که شرظ ضمنی در قلمرو خواست طرفین محدود می شود و تنها می تواند وضع کنونی را توجیه کند .
۵. امکان تعدیل قرارداد ، به وسیله پس گرفتن بخش اضافی با مقتضای معاوضه مخالف است و در صورتی امکان دارد که یا دو طرف در این باره تراضی کنند یا آن که بخش اضافی را تملک کرده است در این زمینه پیشگام شود ( که قانون مدنی در این مورد هم خیار را باقی می داند ) .
در نتیجه قاعده لاضرر مناسب ترین مبنا برای توجیه احکام موجود در قانون مدنی است و از این دیدگاه تمام مواد قانون یا دستکم بخش عمده آن همساز و یکپارچه است .

۷-۲- پیشنهادات

در پایان این بحث ذکر پاره ای پیشنهادات در این خصوص ضروری می نماید که به صورت فهرست وار در ذیل ذکر می گردد:
اسقاط خیار غبن و سلسله مراتب آن ، همگی بر ضرر مغبون است و اساس میئولیت مدنی بر ضرر می باشد، لذا تا هنگامی که ضرری واقع نشده سخنی از جبران خسارت نیست و مراد آن چیزی است که عرف آنرا ضرر بداند و در این اثنا به نظر می رسد که باید به دادرس فرصت داد تا با بررسی اوضاع و احوال هر مورد و با وجه به شرط اسقاط خیار غبن با مسئله نفوذ یا بطلان آن حکم دهد و انشاء رأی نماید.

• • قاعده حرمت اکل مال به باطل، به عنوان یک قاعده مسلم فقهی، را می توان به عنوان یک منبع جدید مسئولیت در حقوق ایران مورد بحث قرار داده و ضمان ناشی از استیفای نامشروع را مورد بررسی قرار داده و شرایط و آثار آن را تبیین کرد.

• • با توجه به تفاوت مبانی قوانین حقوقی ایران و سایر نظام های حقوقی، می توان ضمان ناشی از استیفای نامشروع را از حیث اثار و شرایط با نظام های دیگر مقایسه کرد.

• • همچنین می توان آثار حقوقی غبن و استیفای نامشروع را به صورت تطبیقی میان نظام های حقوقی ایران، و سایر نظام های حقوقی همچون کامن لو، رومن، ژرمن و …مورد مطالعه قرار داد.

منابع

قرآن کریم ترجمه الهی قمشه ای

1. 1. اراکی، محمد علی، الخیارات،مؤسسه در راه حق، قم، چاپ اول، ۱۴۱۴ ه.ق.

1. 1. اصفهانی، محمد حسین، حاشیۀ مکاسب، مظفر، محمدرضا، حاشیۀ علی البیع و الخیارات.

1. 1. اعتضاد، محمد.، کانون وکلا، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.

1. 1. امامی، سید حسن. ۱۳۶۳. حقوق مدنی تهران، کتابفروشی اسلامیه.

1. 1. ، حقوق مدنی ، ج ۱تا ۵ ، انتشارات کتاب فروشی اسلامیه، ۱۳۶۲.

1. 1. ؛حقوق مدنی ، انتشارات کتابفروشی اسلامیه ، مهر ماه ۱۳۴۰ ، چاپ سوم

1. 1. ؛ جزوه مسئولیت مدنی، ص ۱۸ نقل شده از کتاب : یزدانیان ، علی رضا ، قلمرو مسئولیت مدنی ، انتشارات ادبستان ، نشر و پخش آیلار، ، سال ۱۳۷۹ ، چاپ اول .

1. 1. ایروانی، حاشیه المکاسب .

1. 1. انصاری مرتضی ، مکاسب، چاپ سنگی .

۱۰. آخوند خراسانی محمد کاظم ، کفایه الصول ، قم ، موسسه آل البیت لاحیاء التراث ، ۱۴۰۹ ه ق ، ص ۳۸۱ . ناصر کاتوزیان ، ضمان قهری ، مسئولیت مدنی ، دانشگاه تهران ، ۱۳۶۹ .
۱۱. بجنوردی، محمد حسن، القواعد الفقهیه،۱۳۹۱ ه.ق.
۱۲. بجنوردی ،محمود ، قواعد فقهیه .
۱۳.جعفری لنگرودی، محمد جعفر، ترمینولوژی حقوق، گنج دانش، چاپ بیست و پنجم، ۱۳۹۲.
۱۴. ، همان، ش ۸/۱۲۵، ص۳۱۶؛ ناصر کاتوزیان، همان، ش ۹۵۸.
۱۵. حسین آبادی، امیر.، تعادل اقتصادی در قرارداد.مجله تحقیقاتی حوقی شماره ۲۲-۲۱.
۱۶. خدابخشی، عبدالله.، (۱۳۸۹). ادعای علم و جهل دردعوای غبن. فقه اهل بیت. سال ۱۶. شماره ۶۳ و ۶۴.
۱۷. خمینی، روح الله، البیع، مؤسه اسماعیلیان، قم، چاپ چهارم، ۱۴۱۰ ق.
۱۸. ، الرسایل ، قم ، اسماعیلیان ، ۱۳۵۸ ه ق .
۱۹. خویی، سید ابوالقاسم، مصباح الفقاهه فی المعاملات،، ۱۳۸۲ ه.ق.،تقریرات درس به کوشش محمد علی توحیدی.
۲۰. دهخدا، علی اکبر؛ لغت نامه دهخدا دوره جدید، انتشارات دانشگاه تهران ، سال ۱۳۳۰ ، چاپ اول .
۲۱. سبزواری، سید عبدالاعلی، مهذب الاحکام فی بیان الحلالو الحرام.
۲۲. ، مهذب الاحکام.
۲۳. شیرازی، اکبر،۱۳۸۵، مروری اجمالی بر تئوری دارا شدن غیر عادلانه در حقوق ایران، آمریکا و بین الملل مجله حقوقی،مجله حقوقی بین المللی
۲۴. صادقی مقدم، محمد حسن.، ۱۳۷۹. مطالعۀ تطبیقی « تأثیر تغییر اوضاع و احوال بر قرارداد» و راه حل حقوق ایران. مجلۀ حقوقی، نشریۀ دفتر خدمات حقوقی بین الملی جمهوری اسلامی ایران. شماره بیست و پنجم .
۲۵. ، ۱۳۷۹. نظریۀ تغییر اوضاع و احوال در فقه و حقوق ایران.
۲۶. صالحی ذهابی، دارا شدن بدون سبب .
۲۷. صانعی، پرویز، ۱۳۸۴، حقوق جزای عمومی، تهران، انتشارات طرح نو.

در کل اهداف تولید ناب به قرار زیر است(جعفر نژاد و همکاران، ۱۳۹۰: ۱۶۵):
موجودی صفر^[۵۸]
ضایعات صفر^[۵۹]
زمان آماده سازی صفر
حمل و نقل صفر
از کارافتادگی ماشین آلات صفر
زمان تدارک بین سفارش مشتری تا ارسال محصولات و یا قطعات ^[۶۰]
از منظر صاحب­نظران، تولید ناب مشخصه­های زیر را نیز دارا است(جعفر نژاد و همکاران، ۱۳۹۰: ۱۷۶):
استفاده از تولید بهنگام ( JIT^[61])
تاکید بر پیشگیری از تولید محصول معیوب
پاسخ به نیازهای مشتریان
کایزن^[۶۲]
سیستم افقی ارتباطات
افزایش ادغام وظایف
در کل تولید ناب را می توان در پنج مولفه خلاصه کرد. با درک دقیق این اصل ها و سپس با تلاش برای گره زدن آن ها به یکدیگر، می توان ضمن به کار گیری کامل شیوه ها و فنون ناب به راه­کاری پایدار در ناب سازی سازمان و فرایند های آن است دست یافت. این پنج مولفه عبارتند از (جعفر نژاد و همکاران، ۱۳۹۰: ۲۱۰):

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

تعیین ارزش^[۶۳] دقیق هر محصول معین از دیدگاه مشتری: نقطه شروع و اساس تولید ناب، ارزش است. این تنها مصرف کننده نهایی است که می تواند ارزش را تعریف کند و ارزش، تنها هنگامی دارای معنی و مفهوم است که در چهار چوب یک محصول معین بیان شود، محصولی که نیازهای مصرف کننده خود را با قیمتی معین و در زمانی معین برآورده سازد. باید توجه نمود که این تولید کننده است که ارزش را می آفریند. در این قسمت دو موضوع بایستی مورد توجه قرار گیرد؛ یکی محصولات معینی است که تولید کننده منتظر است تا مصرف کنندگان معینی، در ازای قیمت آن ها را خریداری کنند، تا سبب چرخش کسب و کار شرکت باشد و دیگری نحوه اصلاح عملیات تولید و کیفیت تحویل این محصولات است به گونه ای که به طور پیوسته از هزینه های اصلی آن ها کاسته شود. از این رو تولید ناب باید با تلاشی آگاهانه آغاز شود برای تعریف دقیق ارزش در چهار چوب محصولاتی معین که واحد قابلیت های معینی هستند و در ازای بهایی معین ارائه می شوند که حاصل برقراری گفتگو با مشتریان معین است.
بنگاه های اقتصادی ناب پیوسته باید همراه با گروه های محصول خود به باز نگری مستمر ارزش بپردازند و همواره از خود بپرسنذ آیا بهترین تعریف را برای آن یافته اند؟ ظرورت بسیار دارد که تولید کنندگان به تعریف مجدد ارزش بپردازند، زیرا این امر مهم دست یابی به خریداران بیشتر است، و توانایی یافتن خریداران بیشتر و فروش سریع تر، اهمیت بسیاری برای موفقیت در تولید ناب دارد. سازمان های ناب در این صورت خواهند توانست مقادیر قابل توجهی از منابع و ذخایر خود را آزاد کنند. عنصر نهایی در تعریف ارزش، هزینه هدف است. ولی وقتی محصول تعریف می شود، مهم­ترین وظیفه در امر تعیین ارزش، آن هزینه هدف ^[۶۴] تعیین شود به شرط آن­که مورد هایی مشهود و موجود در فرایند حذف شده باشد.
بنگاه­های اقتصادی ناب مجموعه قیمت­ها و مشخصه هایی را که توسط شرکت های معمول و متعارف به خریداران پیشنهاد می شود را بررسی می کنند و سپس می پرسند از طریق کاربرد شیوه های ناب، چه مقدار از هزینه ها قابل کاهش است و آن­ها در واقع می­پرسند، هزینه بدون مودای^[۶۵] این محصول وقتی که گام­های غیر ضروری حذف شوند و ارزش به حرکت در آید چه قدر خواهد بود؟ چنین هزینه هدفی به طور قطع، بسیار پایین تر از هزینه هایی است که رقبا متحمل می شوند.
شناسایی جریان ارزش^[۶۶] محصولات : نقشه جریان ارزش، همه اعمال لازم برای طراحی، سفارش و ساخت یک محصول معین را شناسایی می کند، تجزیه و تحلیل جریان ارزش، نشان می دهد که در طول جریان ارزش سه نوع فعالیت صورت می گیرد:
فعالیت­هایی که آشکارا ارزش آفرینند.
فعالیت­هایی که ارزش آفرین نیستند، ولی اجتناب ناپذیرند یعنی در صورت حذف در روند تولید اثر می گزارند (مودای نوع اول)
فعالیت­هایی که هیچ ارزشی نمی آفرینند و به راحتی می توان آن ها را حدف کرد. (مودای نوع دوم)
نهایتاً باید توجه داشت که در کل حرکت تولید باید به سمتی برود که تماماً ارزش باشد ولی جریان ارزش خود به سه بعد دیگر نیز قابل تقسیم است:
بعد فیزیکی یا تولید، که از مواد اولیه شروع شده و به تولید محصول می رسد.
بعد برنامه ریزی یا زمان بندی، که از سفارش کیری شروع شده و به تحلیل می رسد.
بعد طراحی و مهندسی، که یک فکر اولیه شروع شده و به نمونه اولیه می رسد.
ایجاد حرکت بدون وقفه^[۶۷] در این ارزش: حرکت عبارتست از انجام وظایف به پیشرونده در طول جریان ارزش به گونه ای که یک محصول بدون توقف، بدون ظایعات و بدون پس روی، از طراحی با بازار، از سفارش به تحویل و از مواد خام به دست خریدار برسد برای دست یابی به این منظور، وقتی ارزش تعریف شد، به کل جریان ارزش مشخص شد که به طور خلاصه شیوه به حرکت درآمدن ارزش عبارتند از:
عطف توجه به یک هدف واقعی، یعنی تمرکز بر یک طرح معین یا یک سفارش معین و یا خود محصول و تحت نظر گرفتن آنرا از آغاز تا پایان.
نادیده گرفتن مرزهای سنتی شغل ها، مسیر های شغلی، کارکردها و سازمان ها است تا یک سازمان ناب پدید آید.
باز اندیشی وظایف کاری به این منظور که موداها حذف شوند.
باید توجه داشت این سه مرحله باید هم زمان انجام شوند این مراحل تمامی ساختارها یا فعالیت­هایی که موجب مودا در جریان تولید می شوند و زمان انتظار ساخت را افزایش می دهند شناسایی و حذف می کنند.
امکان دادن به مشتری تا بتواند این ارزش را از تولید کننده بیرون بکشد^[۶۸] : همان گونه که مشاهده می کنید یکی از ویژگی های متفاوت تولید ناب، به کار گیری سیستم تولید کششی در آن است، سیستمی که اوهنو از یک سوپر مارکت بزرگ در آمریکا الهام گرفت.
تعقیب کمال^[۶۹]: هنگامی که سازمآن ها تعیین درست ارزش، شناسایی کل جریان ارزش، ایجاد گام­های ارزش آفرین برای ایجاد حرکت پیوسته محصولات معین دست می­زنند و اجازه می­ دهند مشتری ارزش را از بنگاه اقتصادی بیرون بکشد، زمان پرداختن به این اصل تولید ناب، یعنی تعقیب کمال است. و کمال عبارتست از، از بین بردن کمال مودا به طوری که همه فعالیت­های که طی جریان ارزش انجام می گیرند، ارزش آفرین باشند.
در پایان مزایای تولید ناب را نیز می­توان به قرار زیر آورد(جعفرنژاد و همکاران، ۱۳۹۰: ۱۸۵):
کاهش نیروی کار و بالا بردن بهره وری نیروی کار
کاهش در زمان بازده (مدت زمان لازم برای رسیدن یک محصول بدست خریدار از مواد اولیه تا محصول نهایی)
بالا بردن کیفیت و کاهش میزان عیوب
کاهش زمان عرضه محصول به بازار (کاهش زمان طراحی و تغییر محصول)
کاهش موجودی انبار و موجودی در جریان ساخت
کاهش فضای تولید مورد نیاز
کاهش زمان راه اندازی و زمان تولید
۲-۳-۱) تولید ناب و تولید چابک
با توجه به روند ظهور سیستم­های مختلف تولید که در تاریخچه سیست­ های تولید مطرح گردید، سیستم­های تولید را می توان به چند دسته اساسی سیستم تولید انبوه و سیستم تولید نوین (به­نگام و ناب) و سیستم تولید در آینده (چابک) تقسیم نمود. پیروی از سیستم ناب باعث کاهش زمان تولید، افزایش کارآیی کارکنان و کیفیت محصولات، انعطاف پذیری بیشتر نسبت به بازار، افزایش عمر ماشین آلات و تجهیزات و کاهش هزینه های سربار می شود.
در سال ۱۹۹۱ دانشگاه لی های، با حمایت مالی نیروی دریایی ایالات متحده ی امریکا به همراه مؤسسه آیکوا مطالعاتی بر روی ۱۳ سازمان تولید کننده ی بزرگ جهان جنرال موتور^[۷۰]، جنرال الکتریک^[۷۱] و… انجام دادند که هدف از مطالعه ی فوق، پاسخ به این سؤال بود که سازمان موفق در سال ۲۰۰۶ دارای چه ویژگی هایی خواهند بود. تولید چابک، یک سیستم تولید با قابلیت های فوق العاده برای رسیدن به تغییرات سریع بازار است. سیستم تولیدی به سرعت بین مدل های محصول یا بین خطوط تولید جا به جا شده و به تقاضای قشری در زمان واقعی به صورت ایده آل پاسخ می دهد. به­ طور کلی تولید ناب روشی است که در آن بهبود مستمر فرآیندهای تولیدی و کاهش ضایعات و هزینه ها و افزایش کیفیت توجه می شود در حالی که در تولید چابک، حالت تکامل یافته ی تولید ناب است و به انعطاف پذیری تولید و پاسخگویی سریع به نیازهای مشتری توجه می نماید (Rachel, 2000: 54) .
یکی از مواردی که در ترکیب و یکپارچه سازی عرضه ناب و چابک نقش اساسی دارد نقطه جدایش^[۷۲] است. نقطه جدایش بخشی از زنجیره عرضه که درگیر با سفارش­های مستقیم مشتری است را از بخشی که بر مبنای برنامه ریزی فعالیت می کند جدا می­سازد. از منظری دیگر نقطه جدایش نقطه ای است که در آن موجودی استراتژیک به عنوان نقطه جدایش ذخیره، بین سفارش­های نوسانی مشتری و تولید، تغییر می کند. درنظرگرفتن نقطه جدایش با بحث تأخیر^[۷۳] نیز مرتبط است. یعنی نقطه جدایش به افزایش کارایی و اثربخشی در زنجیره عرضه کمک می کند. میزان این کارایی و اثربخشی^[۷۴] با نزدیک تر کردن نقطه جدایش به مشتری نهایی بیشتر می شود. به تأخیر انداختن نقطه تغییر محصول خطر مواجه شدن با کمبود و همچنین مازاد موجودی را کاهش می دهد (Stratton, 2003:10) .
شکل ۲-۶) پیاده­سازی مدل درخت حقیقت جاری برای ترکیب عرصه ناب و چابک (Rachel, 2000: 17)
تولید چابک و تولید ناب دارای تفاوت­هایی هستند که به­ طور خلاصه در جدول زیر نمایش داده شده است.
جدول ۲-۲) تفاوت های تولید ناب و چابک (Rachel, 2000: 17)

۹۸۰/۰

۳۵۵/۰

۰۸۳/۱-

۲۹۰/۰

خیلی بزرگ

۳۸۳/۰

۷۰۴/۰

۵۰۶/۱

۱۴۲/۰

۲۶۳/۰

۷۵۹/۰

۱۶۲/۰-

۸۷۳/۰

درجه آزادی(۳۰)
جدول ۴- ۶- ۱۲- ضرایب همبستگی پیرسون® برای مقایسه مشخصه های درختان راش در حفره های تاجپوشش

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

متغیر

شعاع تاج رو به حفره(متر)

شعاع تاج پشت به حفره(متر)

سطح حفره(متر مربع)

طول تاج(متر)

r =0/739^**

^**۶۲۹/۰ r=

^ns185/0r=

Sig =0/001

Sig =0/009

Sig =0/494

^** نشانه معنی داری در سطخ احتمال ۱ %، ns نشانه عدم اختلاف معنی دار.
۴- ۷ – ویژگیهای فیزیکو – شیمیایی خاک
بر اساس نتایج به دست آمده مشخص گردید که اندازه حفره تأثیری بر خواص فیزیکو – شیمیایی خاک در سه عمق خاک راشستان نداشته است(جدول ۴-۷- ۱، ۴- ۷- ۲، ۴- ۷- ۳). گر چه نوسان در میانگین مقادیر عناصر غذایی در عمقهای مختلف وجود دارد ولی این تفاوت معنیدار نبود. اختلاف معنیدار بین طبقات حفره ها و توده جنگلیمجاور آنها مشاهده شد: در طبقه حفره متوسط در عمق ۱۰- ۰ سانتیمتر برای منیزیم (جدول۴-۷-۵) ، حفره کوچک و بزرگ در عمق ۳۰- ۲۰ سانتیمتر برای کلسیم و پتاسیم،(جدول ۴-۷-۴ و ۴-۷-۶)، و نیز برای حفره خیلیبزرگ در عمق ۲۰- ۱۰ سانتیمتر برای وزن محصوصظاهری(جدول۳-۷-۷). نتایج نشان داد که بین مرکز و حاشیه حفره ها (جدول۴-۷-۸) برای بیشتر خواص فیزیکو – شیمیایی خاک به جز مواد آلی در عمق ۲۰-۱۰ سانتیمتر اختلاف معنیدار وجود نداشت. بین حفره ها و تودهجنگلی مجاور در رابطه با فسفر و کلسیم به ترتیب در عمق۱۰- ۰ و ۲۰- ۱۰ سانتیمتر اختلاف معنیدار مشاهده شد(جدول ۴-۷-۹).
نتایج تجزیه واریانس ویژگیهای فیزیکو – شیمیایی خاک در ۳ عمق مختلف در حفره های تاجپوشش فقط برای درصدرطوبتاشباع، ازتکل و کلسیم تبادلی اختلاف معنیدار را نشان داد (جدول۴-۷-۱۰). مقایسه میانگین درصدرطوبتاشباع، کلسیم و ازتکل در سه عمق خاک در حفره های تاجپوشش در جدول۴-۷-۱۱ مشاهده میشود، بهطوریکه مقدار آنها در عمق ۱۰-۰ سانتیمتر بیشتر از عمقهای دیگر است. تجزیه واریانس یک طرفه خواص فیزیکو – شیمیایی خاک در سه عمق خاک در حفره های تاجپوشش(مرکز، حاشیه) و توده جنگلی مجاور اختلاف معنیدار نشان نداد (جدول۴-۷-۱۲،۴-۷-۱۳، ۴-۷-۱۴). در جدول ۴-۷-۱۵، ملاحظه میشود که برای خواص فیزیکو – شیمیایی خاک درحفرههای تاجپوشش در رابطه با عامل نور و اثر متقابل نور وحفره اختلاف معنیدار وجود دارد.
جدول ۴- ۷ – ۱ – تجزیه واریانس ویژگیهای فیزیکو – شیمیایی خاک در عمقهای مختلف (سانتیمتر) در طبقات حفره های تاج پوشش

عمق

متغیر

درجه آزادی

= سطح اطمینان ۹۵ درصد
p= نسبت موفقیت در جامعه (درصدی از افراد جامعه که ویژگی مورد نظر را دارا هستند)
q= درصدی از افراد جامعه که فاقد ویژگی مورد نظر هستند (۱-p)
ɛ= دقت برآورد یا حداکثر خطای قابل قبول
بنابراین تعداد نمونه با توجه به فرمول فوق ۳۸۵ نفر شد که نحوه محاسبه در ذیل آورده شده است.

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

• • 1. 1. روش نمونه گیری

در این تحقیق از روش نمونه گیری تصادفی به منظور انتخاب مخاطبین پرسشنامه که مشتریان فروشگاه­های زنجیره­ای بودند، استفاده شده است.
با توجه به فرمول استفاده شده جهت نمونه گیری، تعداد نمونه بدست آمده در این تحقیق ۳۸۵ نفر می­باشد که محقق با حضور در محل هر فروشگاه­ در دو روز مختلف از ایام هفته (یکی تعطیل و دیگری غیر تعطیل) نسبت به ارائه پرسشنامه به مشتریان و درخواست برای تکمیل آن اقدام میکرد و تنها پرسشنامه­هایی که بطور کامل تکمیل می­گردید مورد استفاده در تجزیه و تحلیل نهایی قرار میگرفت.

روش گردآوری داده ­ها

مرحله گردآوری داده ­ها آغاز فرایندی است که طی آن محقق یافته‌های میدانی و کتابخانه‌ای را گردآوری می‌کند و به روش استقرایی به طبقه‌بندی و سپس تجزیه و تحلیل آنها می‌پردازد و فرضیه‌های تدوین شده خود را مورد ارزیابی قرار ‌می‌دهد و در نهایت پاسخ مسأله خود را به اتکای آنها می‌یابد. به عبارتی محقق به اتکای اطلاعات گردآوری شده، واقعیت و حقیقت را آنطور که هست کشف می کند. بنابراین اعتبار اطلاعات از اهمیت بسیاری زیادی برخوردار است. زیرا اطلاعات غیر ­معتبر مانع از کشف حقیقت و واقعیت می‌گردد و مسأله مورد نظر محقق به درستی معلوم نمی‌گردد (شیرازی و صائبی،۱۳۸۴،ص ۴۲).
در روش کتابخانه­ای از انواع منابع برای جمع آوری داد­­ها می توان بهره گرفت، از این منابع می توان به اسناد؛ کتاب­ها؛ مقالات و مجلات؛ میکروفیلم و میکروفیش؛ دیسک ها و دیسکت های کامپیوتری اشاره کرد(حافظ نیا، ۱۳۸۲، ص ۳۷). در این پژوهش نیز از کتب؛ مقالات؛ مجلات؛ پایان نامه­ ها و اینترنت برای جمع آوری اطلاعات در قسمت ادبیات موضوع به طور وسیعی بهره گرفته شد.
یکی دیگر از ابزارهای متداول گردآوری داده، ابزار پرسشنامه است که امر جمع آوری داد­ ها را در سطح وسیع امکان پذیر می کند. از طریق پرسشنامه می توان دانش؛ علائق؛ نگرش ها و عقاید فرد را مورد ارزیابی قرار داد، به تجربیات قبلی وی پی برد و به آن چه در حال حاضر انجام می­دهد، آگاهی یافت )سرمد و همکاران، ۱۳۸۵، ص ۷۰) . شایان ذکر است پرسشنامه در این پژوهش ابزار اصلی برای گردآوری اطلاعات مورد نیاز در راستای تحلیل نتایج مربوط به متغیرهای مدنظر بوده است. با توجه به این که روش نمونه گیری در این پژوهش تصادفی ساده بوده، محقق با مراجعه حضوری به مشتریان و درخواست برای تکمیل پرسشنامه و در صورت لزوم ارائه راهنمایی­های مورد نیاز، اقدام به جمع آوری پرسشنامه ­ها نموده است. بدین جهت نرخ بازگشت پرسشنامه ­ها ۱۰۰% برآورد شده است.

• • 1. 1. ابزار تحقیق

در این تحقیق از پرسشنامه استانداردی که توسط دی پاکو و همکاران در سال ۲۰۰۹ در کشور پرتغال طراحی و بکار گرفته شده، استفاده شده است. این پرسشنامه بعد از بومی سازی و حذف برخی از سوالات متناسب با فرهنگ ایران مورد استفاده قرار گرفت. این پرسشنامه از دو بخش تشکیل شده است، در بخش اول سوالات مربوط به متغیرهای زمینه­ای (جنسیت؛ سن؛ سطح تحصیلات؛ میزان درآمد و شغل) مورد سوال واقع شده است و در بخش دوم نه مولفه زیست-محیطی در غالب طیف پنج تایی لیکرت مورد آزمون واقع شده است. جدول ۳-۱ فاکتورهای زیست-محیطی و سوالات مربوط به هر فاکتور را نشان می­دهد.

جدول ۳- ۱٫ سوالات متناظر با هریک از فاکتورهای زیست محیطی

متغیر
سوالات

رفتار خرید دوست دار محیط زیست

۹-۱

فعالیت های زیست محیطی

۱۲-۱۰

دانش زیست محیطی

۱۷-۱۳

نگرانی های زیست محیطی

۲۱-۱۸

توجه به بازیافت