عدالت خدمات بر دوستی تجاری ایجاد شده ما بین مشتریان بیمه پاسارگاد شهرستان اصفهان و کارکنان تأثیر دارد.
بر اساس نتایج جدول ۴-۱۲ و شکل ۴-۹ عدالت خدمات بطور مستقیم بر دوستی تجاری ایجاد شده مابین مشتریان و کارکنان تأثیر مثبت دارد. بنابر این فرضیه ۱-۵ در سطح اطمینان ۹۵ درصد مورد قبول بوده و عدالت خدمات با ضریب رگرسیونی ۷۱۷/۰ بر دوستی تجاری تأثیر مثبت دارد، که حاکی از تأثیر زیاد عدالت خدمات بر دوستی تجاری ایجاد شده بین مشتریان و کارکنان بیمه پاسارگارد دارد. یافته‌های حاصل از فرضیه با نتایج پژوهش‌های سایون‌هان و دیگران(۲۰۰۸) مطابقت دارد.
عدالت بر دوستی تجاری ایجاد شده مابین مشتریان و کارکنان شرکت تأثیر گذار است زیرا مشتریانی که احساس می‌کنند با آنها به عدالت رفتار شده است، باید اتصال قویتری با طرفهای ارائه کننده خدمات برقرار سازند، این ارتباط میتواند هم در سطح فردی و هم سازمانی تعریف شود.
فرضیه فرعی ۱-۶
دوستی تجاری بر رضایتمندی مشتریان بیمه پاسارگاد شهرستان اصفهان تأثیر دارد.
همان طور که در شکل ۴-۶ نشان داده شد، دوستی تجاری بر اعتماد مشتریان با ضریب رگرسیونی ۳۱۰/۰ تأثیر مثبت و مستقیم داشته، همچنین اعتماد بر رضایتمندی مشتریان با ضریب رگرسیونی ۲۲۹/۰ تأثیر مثبت و مستقیم دارد. بنابراین می‌توان گفت دوستی تجاری با رضایتمندی مشتریان به صورت غیر مستقیم ارتباط دارد و در سطح اطمینان ۹۵ درصد این فرضیه پذیرفته می‌باشد و دوستی تجاری با ضریب رگرسیونی۰۷۱/۰ بر رضایتمندی مشتریان به صورت غیر مستقیم تأثیر می‌گذارد، که حاکی از تأثیر ضعیف دوستی تجاری بر رضایتمندی مشتریان بیمه پاسارگاد است. نتیجه حاصل شده از این فرضیه با نتایج پژوهش‌های سایون و همکاران(۲۰۰۸)، ونگ(۲۰۰۶)، تنیگ(۲۰۰۸) هم خوانی دارد.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

دوستی تجاری نوعی احساس اهمیت دادن به مشتری را در بین مشتریان ایجاد می‌کند و از لحاظ روانشناختی این احساس اهمیت دادن موجب افزایش رضایت مشتریان خواهد شد.
فرضیه اصلی۱
عدالت خدمات بر رضایتمندی مشتری بیمه پاسارگاد شهرستان اصفهان تأثیر دارد.
بر اساس مدل پژوهش عدالت خدمات از سه طریق می‌تواند بر رضایتمندی مشتریان تأثیر بگذارد.که به این صورت می‌باشد.
مسیر اول : متغیر اعتماد به عنوان متغیر میانجی باشد.
مسیر دوم: متغیر کیفیت خدمات و اعتماد به عنوان متغیر میانجی باشد.
مسیر سوم: متغیر دوستی تجاری و اعتماد به عنوان متغیر میانجی باشد.
با توجه به نتایج جداول ۴-۹ و ۴-۱۰ و همچنین بر اساس شکل‌های ۴-۶ و ۴-۷ می‌توان با اطمینان ۹۵ درصد گفت که عدالت خدمات بر رضایتمندی مشتریان با ضریب رگرسیونی ۰۶۳/۰ تأثیر مثبت و غیر مستقیم دارد. بر اساس مسیر دوم و با توجه به نتایج جداول ۴-۱۰ و ۴-۱۱ همچنین بر اساس آنچه که در شکل‌های ۴-۷ و ۴-۸ مشاهد شد، در سطح خطای ۰۵/۰ عدالت خدمات بر رضایتمندی تأثیر مثبت و غیر مستقیمی‌برابر با ۰۳۳/۰ دارد. در مسیر سوم بر اساس جداول ۴-۹، ۴-۱۰ و ۴-۱۲ و شکل‌های۴-۶، ۴-۷ و ۴-۹ عدالت خدمات بر رضایتمندی مشتریان در سطح اطمینان ۹۵ درصد با ضریب رگرسیونی ۰۵۰/۰ تأثیر مثبت و غیر مستقیمی‌می‌گذارد. بنابراین یافته‌ها فرضیه اصلی اول مورد قبول قرار می‌گیرد و عدالت خدمات بر رضایتمندی مشتریان بطور مثبت و غیرمستقیم ارتباط دارد و با ضریب رگرسیونی ۱۴۶/۰ در سطح اطمینان ۹۵ درصد رضایتمندی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. نتایج حاصل از این فرضیه یا یافته‌های پژوهشگرانی از جمله سایون و همکاران(۲۰۰۸) ژان(۲۰۱۲) کاسیلس و همکاران^[۱۳۲](۲۰۱۰)، احمدی و پوراشرف(۱۳۸۳) مطابقت دارد.
برقراری عدالت در شرکت‌های بیمه از عوامل مهم و مؤثر بر رضایت مشتری بوده است که مدیران بیمه می‌توانند با نیازسنجی و گرفتن اطلاعات از مشتریان در این راستا اقدامات لازم را به عمل آورند. آنها می‌توانند با تدوین برنامه‌هایی در راستای سه مولفه عدالت مراورده ای، عدالت رویه ای و عدالت توزیعی گام نهند که با بهره گرفتن از ابزار بازاریابی رابطه مند و یا ایجاد مدیریت ارتباط با مشتری به عدالت مراوده ای کمک نمود و از طریق تجریه و تحلیل سیستم‌ها، برقراری عدالت رویه ای ممکن ساخت.هم چنین با رعایت عدم تبعیض در خدمات ارائه شده به مشتریان زمینه عدالت توزیعی فراهم کرد. از آنجا که مشتریان ستانده‌های خود را از خدمات بیمه ای یا ستانده‌های دیگران مقایسه می‌کنند، و در صورت احساس نابرابری، رضایتشان کاهش می‌یابد، باید سعی نمود تا در ارائه خدمات به مشتریان عدالت را رعایت نمود و لازمه برقراری عدالت بصورت کلی و هر یک از مولفه‌ها،گرفتن اطلاعات از مشتریان در زمینه‌های مختلف از طریق سیستم بازخورد است.
فرضیه اصلی۲
رضایتمندی مشتریان بیمه پاسارگاد شهرستان اصفهان بر وفاداری شناختی آنان تأثیر دارد.
رضایتمندی مشتری بر اساس مدل پژوهش علاوه بر اثر مستقیم بر وفاداری شناختی اثر غیر مستقیم نیز بر آن دارد که این اثر غیر مستقیم بر اساس مدل پژوهش می‌تواند از طریق تأثیر بر قیمت‌های رقابتی باشد.
بر اساس تجزیه و تحلیل‌های صورت گرفته و برطبق جدول ۴-۷ وشکل ۴-۴ رضایتمندی بر وفاداری شناختی در سطح خطای ۰۵/۰ با ضریب رگرسیونی ۲۸/۰ تأثیر مستقیم و مثبت دارد. ولی چون بر اساس جدول ۴-۷ وشکل ۴-۴ قیمت‌های رقابتی در سطح معناداری ۰۵/۰ بر وفاداری شناختی تأثیر نداشته و رابطه معنی داری بین آنها بر قرار نمی‌باشد، بنابراین رضایتمندی مشتری تأثیر غیر مستقیمی‌بر وفاداری شناختی از طریق متغیر میانجی قیمت‌های رقابتی ندارد. بنابراین فرضیه اصلی دوم مورد قبول بوده و رضایتمندی مشتری در سطح خطای ۰۵/۰ بر وفاداری شناختی با ضریب رگرسیونی ۲۸/۰ تأثیر مثبت و مستقیم دارد. نتیجه حاصل از این فرضیه با نتایج پژوهش‌های سایون و همکاران(۲۰۰۸)، مرادی(۱۳۹۰)، علامه و نکتهدان(۱۳۸۹) مطابقت دارد.
رضایتمندی واکنش احساسی مشتری است که از تعامل با سازمان عرضه کننده یا مصرف کننده یا مصرف محصول می‌گردد. رضایت از درک تفاوت بین انتظارات مشتری و عملکرد واقعی محصول یا سازمان حاصل می‌شود. هنگامی‌که ادراک مشتری از یک محصول بیشتر از انتظاراتش بود، احساس رضایت می‌کند و افزایش رضایتمندی می‌تواند دلیلی بر تکرار مجدد خرید و با استفاده دوباره از خدمات شرکت را به همراه داشته باشد.بنابراین با افزایش رضایتمندی مشتریان، وفاداری شناختی او نیز افزایش می‌یابد که نشان دهنده ایجاد آگاهی مشتری نسبت به شرکت بیمه و خدماتی که ارائه می‌دهد، است.
فرضیه اصلی۳
قیمت‌های رقابتی بر وفاداری شناختی مشتریان بیمه پاسارگاد شهرستان اصفهان تأثیر دارد.
بر اساس جدول ۴-۷ وشکل ۴-۴ قیمت‌های رقابتی در سطح معناداری ۰۵/۰ بر وفاداری شناختی تأثیر نداشته و رابطه معنی داری بین آنها بر قرار نمی‌باشد. بنابراین فرضیه اصلی سوم مورد قبول نبوده و قیمت‌های رقابتی بطور مستقیم و غیر مستقیم تأثیری بر وفاداری شناختی مشتریان ندارد، نتایج این فرضیه با نتیجه پژوهش کاوه(۱۳۸۳) مطابقت دارد ولی با نتایج پژوهش‌های ﺑﺮﻳﺴﺘﻴﻦ و زورﻳﻼ (۲۰۱۱) سایون و همکاران(۲۰۰۸)، حمیدی زاده و غمخوری(۱۳۸۸) مطابقت ندارد.
یکی از دلایلی که قیمت رقابتی تأثیری بر وفاداری شناختی ندارد، این است که مشتریان بیمه برای خرید مجدد و استفاده دوباره از خدمات بیمه ای تنها به عامل قیمت توجه نمی‌کنند، بلکه عوامل دیگری مانند کیفیت خدمات تحویلی یا زمان ارائه خدمات برای مشتریان اهمیت دارد.
فرضیه اصلی۴
وفاداری شناختی مشتریان بیمه پاسارگاد شهرستان اصفهان بر وفاداری نیت آنان تأثیر دارد.
تجزیه و تحلیل‌های مربوط به این فرضیه نشان داد، مقدار معناداری وفاداری شناختی بر وفاداری نیت در سطح اطمینان ۹۵ درصد بیشتر از ۰۵/۰ بوده، بنابراین بر وفاداری شناختی تأثیر ندارد و فرضیه ۴ مورد قبول نمی‌باشد.
نتیجه این فرضیه با نتایج پژوهش سایون و همکاران(۲۰۰۸) مطابقت ندارد. یعنی وفاداری شناختی که نشان دهندهی ایجاد آگاهی در مورد بیمه پاسارگاد و خدمات آن می‌باشد ؛ تأثیری بر اینکه مشتریان قصد داشته باشند، بیمه پاسارگاد را به افراد دیگر پیشنهاد دهند، نداشته است.
فرضیه اصلی۵
وفاداری نیت مشتریان بیمه پاسارگاد شهرستان اصفهان بر وفاداری رفتار آنان تأثیر دارد.
با توجه به نتایج به دست آمده در جدول ۴-۵ و شکل ۴-۲ سطح معناداری متغیر وفاداری نیت در سطح اطمینان ۹۵ درصد کمتر از ۰۵/۰ است. بنابراین فرضیه پنجم پژوهش در سطح اطمینان ۹۵ درصد مورد قبول است و می‌توان گفت که وفاداری نیت مشتریان بیمه پاسارگاد در سطح اطمینان ۹۵ درصد با ضریب رگرسیونی ۶۴۹/۰ بر وفاداری رفتار تأثیر گذار می‌باشد. نتیجه این فرضیه همراستا با نتایج سایون و همکاران(۲۰۰۸)، روسیده و سرمینه^[۱۳۳](۲۰۰۶) است.
وفاداری نیت مشتریان بیمه پاسارگارد بر وفاداری رفتار آنان تأثیر دارد یعنی با افزایش تمایل مشتریان جهت مراجعه مجدد به شرکت بیمه پاسارگاد و پیشنهاد آن به دوستان و آشنایان، وفاداری رفتار که بالاترین سطح وفاداری است و بیانگر آن است که یگانه انتخاب آنان در مراجعات بعدی فقط همان شرکت است افزایش می‌یابد.
۵-۲-۲ نتیجه گیری بر اساس یافته‌های جانبی پژوهش
در این پژوهش علاوه بر آزمون فرضیه‌های پژوهش، سطح ابعاد مورد مطالعه (عدالت خدمات، کیفیت خدمات، دوستی تجاری، اعتماد، رضایتمندی، قیمت‌های رقابتی، وفاداری شناختی، وفاداری نیت و وفاداری رفتاری) در بیمه پاسارگاد تعیین شده است. همچنین برای تجزیه و تحلیل اثرگذاری متغیرهای جمعیت شناختی بر چگونگی امتیازدهی پاسخ دهندگان در مورد ابعاد مورد مطالعه از آزمون مقایسه میانگین‌ها(t دو نمونه ای مستقل) وتحلیل واریانس استفاده گردیده است.
نتایج حاصل از آزمون t تک نمونهای نشان می‌دهد که میانگین متغیرهای اعتماد، رضایتمندی، قیمت‌های رقابتی و وفاداری شناختی تفاوت معناداری با سطح متوسط (عدد ۳) ندارد. در حالیکه میانگین عدالت خدمات و دوستی تجاری بیمه پاسارگاد بیشتر از ۳ بوده و در سطح بالایی قرار دارد. همچنین نتایج نشان می‌دهد که میانگین کیفیت خدمات، وفاداری نیت و وفاداری رفتاری در سطح پایینی قرار دارد و کمتر از ۳ است.
نتایج حاصل از آزمون t دو نمونه ای مستقل نشان داده است که با فرض برابری واریانس‌ها جنسیت بر روی متغیرهای مورد مطالعه تأثیری نداشته است. همچنین بین هیچ یک از متغیرهای پژوهش و سن مشتریان تفاوت معنادار وجود ندارد.
نتایج حاصل از تحلیل واریانس نشان داده است تنها در متغیر وفاداری رفتار در میان گروه‌های تحصیلی مختلف تفاوت معنادار وجود داشته است به این صورت که وفاداری رفتار در میان افرادی که دارای مدرک کارشناسی ارشد هستند، نسبت به افرادی که تحصیلاتشان کاردانی و پایین تر است؛ بیشتر می‌باشد. یعنی مشتریانی که دارای تحصیلات بیشتری می‌باشند، در مراجعه‌های بعدی نسبت به انتخاب بیمه پاسارگاد نسبت به افراد با تحصیلات کمتر، وفادارترند.
۵-۳ محدودیت‌های پژوهش
مانند تمامی‌تحقیقات دیگر، انجام این پژوهش نیز با موانع و مشکلات فراوانی مواجه بودکه بعضاً رفع و برخی دیگر باعث تغییر مسیر تحقیق گردید.
اولین محدودیتی که بایستی درنظر داشت این است که، یافته‌های این پژوهش به بعد مکانی محدود می‌باشد. هر چند بعد انسانی در این پژوهش مد نظر قرار گرفته است ولی برای تعمیم بخشی نتایج این پژوهش به صورت یک کل، می‌بایست تحقیقاتی گسترده تر انجام گیرد. در ضمن باید توجه داشت که این پژوهش در بیمه پاسارگاد شهرستان اصفهان انجام گرفته است که در آن پاسخ دهندگان از نظر فرهنگی با سایر استان‌ها تفاوت دارند. لذا قبل از هرگونه تعمیم دادن یافته‌های اخیر در سایر استان‌ها، برای درک تأثیر عوامل مؤثر بر وفاداری خدمات بایستی تحقیقات مشابهی در سایر سازمان‌ها و استان‌ها انجام شود. همچنین چون ممکن است خدمات بیمه پاسارگاد با دیگر بیمه‌ها متفاوت باشد، برای تعمیم دادن نتایج پژوهش باید احتیاط لازم را بعمل آورد.
با توجه به اینکه گذشت زمان ممکن است بر نتایج بدست آمده از این پژوهش تأثیر گذار باشد، لذا در استفاده از این نتایج در زمان‌های دیگر باید احتیاط لازم بعمل آید.
ابزار جمع آوری اطلاعات پژوهش، پرسشنامه محقق ساخته بوده است بنابراین برای تعمیم نتایج این پژوهش به پژوهش‌هایی که از سایر ابزار جمع آوری داده‌ها بهره برده اند باید احتیاط لازم را به عمل آورد.
یکی دیگر از محدودیت‌های این پژوهش نحوه پاسخ دهی به پرسش نامه‌ها بود. در این راستا برخی از مشتریان بیمه‌ها حاضر به تکمیل پرسش نامه‌های مربوط نشدند، که این موضوع در برخی موارد بی‌اهمیت دانستن این پژوهش و تکمیل پرسش نامه‌ها بود.
از این جهت که موضوع این پژوهش به نوعی بکر بوده است و در نتیجه ادبیاتی در رابطه مستقیم با این موضوع در دسترس نبود، به نوع خود محدودیت‌هایی را در راستای تکمیل چارچوب نظری ایجاد نمود. از سوی دیگر در ایران هنوز موضوع تحت بررسی در این پژوهش از اهمیت بالایی برخوردار نیست و به مقدار کمی‌دیده می‌شود که سازمان‌ها به این دو موضوع توجه نمایند. بیشتر تحقیقات در رابطه با وفاداری خدمات در حد پژوهش باقی مانده است و به صورت کاربردی استفاده نشده است.
۵-۴- پیشنهادات پژوهش
در این قسمت بر اساس یافته‌های پژوهش پیشنهادات کاربردی برای شرکت بیمه پاسارگاد و پیشنهادات علمی‌برای پژوهش‌های آینده داده می‌شود.
۵-۴-۱ پیشنهادات کاربردی

در سیستم مینتا، کلیه عملیات کالا و لجستیک شامل دو گروه اصلی می باشد که عبارتند از:
الف- مدیریت کالا و انبار
ب-تامین و تهیه کالا
در سیستم مینتا، سه دسته کد برای کالاها منظور گردیده که شامل:

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۱-اقلام موجودی انبار^[۱۳۱]
اقلامی که جزء موجودی انبار بوده و با علامت اختصاری ST، در سیستم مینتا کدگذاری گردیده است (۶ کاراکترST+).
۲- اقلام خرید مستقیم^[۱۳۲]
اقلامی که بطور مستقیم توسط واحدهای مصرف کننده درخواست شده و مورد استفاده قرار می گیرند، هرگز در انبار نگهداری نمی شوند و بلافاصله بعد از خرید کالا و دریافت آن توسط انبار برای درخواست کننده فرستاده می گردد. این اقلام با علامت اختصاری DP، در سیستم مینتا کدگذاری گردیده است (۶ کاراکترDP+).
۳- اقلام خدماتی^[۱۳۳]
اقلامی که برای درخواست کارهای خدماتی مورد استفاده قرار می گیرد. این اقلام با علامت اختصاری SE، در سیستم مینتا کدگذاری گردیده است (۶ کاراکترSE+). جهت کدگذاری در سیستم مینتا، از فرمهای:SICUF^[134] وDICUF^[135] استفاده می شود.
لازم به ذکر است که از سال ۱۳۹۰ سیستم نرم افزاری دیگری در مدیریت بازرگانی شرکت مجمتع گاز پارس جنوبی استقرار یافته است که در بخش بعدی بصورت مختصر به معرفی آن هم پرداخته می شود.
سیستم اطلاعاتی خرید کالا^[۱۳۶]
شرکت ملی گاز ایران در شرایط کنونی برای رفع نیازهای خود در فرایند خرید از برنامه های کاربردی متفاوت و سیستم های جزیره ای استفاده می کند که این سیستم ها تحت سیستم های عامل نظیر: ویندوز^[۱۳۷]، داس^[۱۳۸] و از نرم افزارهای برنامه نویسی مختلف استفاده شده است.
با توجه به ساختار اطلاعات و حجم مبادله اطلاعات و گستره مراکز فعالیت در شرکت ملی گاز ایران و لزوم تمرکز اطلاعات در مرکز، استفاده از یک پایگاه داده رابطه ای^[۱۳۹] با مدیریت توانمند در کنترل، نگهداری و پشتیبانی داده ها ضروری به نظر می رسد. نیاز به امنیت بالا، در دسترس بودن و پایداری از اهم مواردی است که در انتخاب پایگاه داده ها می بایست لحاظ گردد. تعداد مراکزی که از پایگاه داده ها استفاده می کنند حجم بالای تراکنش ها و گستردگی توزیع آنها استفاده از یک بانک اطلاعاتی با کارایی مناسب را ایجاب می نماید (شرکت ملی گاز ایران، ۱۳۸۵).
به سفارش شرکت ملی گاز ایران برای پرکردن خلاء نرم افزاری سیستم جامع یکنواخت کالا در بخش خرید و تدارکات، مدیریت بازرگانی شرکت ملی گاز ایران (کارفرما)، شرکت مشاور فن آوران اطلاعات همسو را برای طراحی، تولید و پیاده سازی نرم افزار سیستم اطلاعاتی خرید کالا در شرکت های تابعه خود انتخاب کرد که این سیستم نیز از ابتدای سال ۱۳۹۰ در شرکت مجمتع گاز پارس جنوبی استقرار یافته است.
بیش از دو سال از استقرار این سامانه در شرکت مجتمع گاز پارس جنوبی می گذرد اما براساس مصاحبه های انجام شده با کاربران و همچنین تجارب بدست آمده باید اذعان داشت که علیرغم توانائی های قابل توجه این سامانه، به نظر می رسد که کارنامه عملکرد آن درخشان نبوده و نقاط ضعف آن باعث شده که کاربران نارضایتی خود از کار با آن را ابراز نمایند. عمده ترین گلایه های کاربران، شاید ناشی از عدم تطابق ویژگی های این سامانه با نوع نیاز واقعی ایشان باشد؛ بصورتی که عملا” این سیستم فقط از مرحله تنظیم پیشنویس تا صدور تقاضا کارآیی داشته باشد. با عنایت به رویکرد جدید شرکت ملی نفت ایران در راستای استفاده از سامانه الکترونیکی خرید کالاهای نفتی با بهره گرفتن از کد ملی کالا – ایران کد^[۱۴۰]– در بخش بعدی به صورت اختصار با نظام جامع ایران کد آشنا شده و وضعیت راه اندازی این سامانه در وزارت نفت را مرور خواهیم کرد.
ایران ‌کد چیست؟
ایران‌کد یا نظام طبقه‌بندی ملّی کالا و خدمات ایران، نظامی است که اطلاعات پایه زنجیره تأمین در حوزه کالاها و خدمات را تحت کنترل درآورده و به عناصر مختلف عرضه می‌کند. در این نظام با بهره گرفتن از رویه‌ها، استانداردها و به ویژه ابزار خبره طبقه‌بندی و کدگذاری کالاها و خدمات، زبان مشترک و مفاهیم همسانی در سطح ملی ایجاد شده و کلیه اطلاعات اعتباری کالاها و خدمات از قبیل مراجع عرضه‌کننده، مشخصات فنی، استانداردهای ملی و بین‌المللی و … ثبت، ذخیره، ساماندهی و منتشر می‌گردد (نظام طبقه‌بندی ملّی کالا و خدمات ایران، ۱۳۹۳).
تاریخچه ایران کد
ایران‌ کد در ابتدا با توسعه سماپل (سیستم مدیریت اطلاعات پایه لجستیک) که بیش از یک دهه توسط لجستیک سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به منظور ساماندهی اقلام و مدیریت موجودی‌ های سپاه در آمادگاه‌ ها و مراکز تابعه پیاده‌سازی شده بود، فعالیت خود را از سال ۱۳۸۵ در زمینه طبقه‌بندی کالاهای موجود در چرخه کالای کشور آغاز کرد. با توجه به گستردگی اقلام موجود در سطح ملی و نیازهای مدیریتی متفاوت در این حوزه، با بهره گرفتن از نظام های طبقه‌بندی خاص که در صنایع مختلف به‌کار گرفته می‌شود، نظام فعلی ملی طبقه‌بندی و کدگذاری کالا و خدمات کشور شکل گرفته است. ایران‌کد، نظامی تجربی و مبتنی بر اصول علمی طبقه‌بندی و توصیف کالاها با هدف اصلی شناسایی کالاها و خدمات کشور در راستای پاسخگویی به نیازهای ملی است (نظام طبقه‌بندی ملّی کالا و خدمات ایران، ۱۳۹۳).
تخصیص نفت کد به ۶۰۰ هزار قلم کالای پرمصرف صنعت نفت^[۱۴۱]
نفت کد به صورت یک کد الکترونیک و رابط بین تمام کالاهای موجود در صنعت نفت و کشور عمل می کند و از طریق یکپارچه سازی اطلاعات کالاهای نفتی، هزینه های ناشی از خریدها یا جابجایی های بی مورد را کاهش می دهد چرا که با دریافت این کد برای کالاهای نفتی، همواره اطلاعات شفافی از موجودی انبارها در دست است. در نظام کدینگ یکپارچه، هزینه های لجستیکی نفت کاهش می یابد و با ایجاد یکپارچگی در سیستم های عملیاتی مجموعه صنعت نفت، امکان ارتباط بیشتر با تامین کنندگان داخلی در حوزه ساخت کالاها و قطعات نفتی بیش از پیش فراهم می شود؛ همچنین کاهش تنوع اقلام موجودی به میزان ۳۰ درصد، کاهش فضای نگهداری اقلام به میزان ۴۰ درصد، کاهش هزینه های سفارش دهی و هزینه های خرید، کاهش زمان شناسایی تامین کنندگان، اجرای سریع پروژه های ملی به دلیل کاهش زمان تامین کالا و بهبود دسترسی به اطلاعات کالا و جلوگیری از رسوب آن در انبارهای متعدد از دیگر مزیت های استقرار این نظام است (پور رستمی، ۱۳۹۰).
رضایت مشتری
مشتری^[۱۴۲] کیست؟
مشتری همان کسی است که نیازش را خود تعریف می‌کند، کالا و خدمات تولیدی ما را مصرف می‌کند و حاضر است بابت آن هزینه مناسبی را بپردازد. ولی زمانی این هزینه را متقبل می‌شود که در کالا یا خدمات تحویلی ارزشی را ببیند که پرداخت آن هزینه را توجیه نماید. به عبارت دیگر مشتری کسی است که انجام معامله و داد و ستدی را در یک محیط رقابتی به عهده دارد و در حالت تعاملی چیزی را می‌دهد و چیزی را می‌گیرد (محمدی، ۱۳۸۷: ۴۴).
مشتری، هر کس که به نوعی متقاضی دریافت کالا یا خدمت می باشد، مشتری است اعم از اینکه خریدار کالا از یک واحد تجاری باشد و یا صاحب حساب در یک بانک و نظایر آن.
رضایت مشتری چیست؟
عبارت است از یک طرز تلقی، احساس کلی مثبت نسبت یک محصول یا خدمت که بعد از خرید در خود بوجود می آید رضایت زمانی حاصل می شود که محصول یا خدمت ارائه شده منطبق با خواست و نیاز مشتری باشد (گلریز، ۱۳۶۸).
رضایت حالتی است که پس از مصرف محصول یا استفاده از خدمت، برای مشتری حاصل می شود. رضایتمندی واکنش احساسی مشتری است که از تعامل با سازمان عرضه کننده یا مصرف محصول حاصل می گردد. رضایت از درک متفاوت مابین انتظارات مشتری و عملکرد واقعی محصول یا سازمان حاصل می شود (کاوسی، سقایی، ۱۳۸۴). رضایت مشتری مهمترین فاکتور تاثیرگذار بر وفاداری مشتری است (هاک و امین^[۱۴۳]، ۲۰۱۰).
تسو و میلتون^[۱۴۴]، رضایت را این گونه تعریف می کنند: واکنش مشتریان به ارزیابی تفاوت ادراک شده بین انتظارات قبلی یا تاحدودی هنجار عملکرد و عملکرد واقعی محصول، که بعد از مصرف ادراک می شود.
اگر سازمان ها بخواهند به رضایت مشتری دست یابد، باید سطح رضایت مشتری را اندازه گیری کنند زیرا هیچ کس نمی تواند چیزی را که قادر به اندازه گیری آن نیست، مدیریت کند (هو^[۱۴۵]، ۱۹۹۵).
رضایت مشتری، عاملی است که میزان موفقیت سازمان را در برقراری ارتباط با مشتری تعیین می کند (ریچهلد^[۱۴۶]، ۱۹۹۶)؛ بنابراین اندازه گیری آن بسیار مهم است.
درجه تناسب بین انتظارات مشتری در مورد یک کالا یا خدمت و عملکرد واقعی آن کالا یا خدمت‌، که خدمات به مشتری را نیز در بر می‌گیرد (عبدالوند، ۱۳۷۹: ۳۷).
در نظام مدیریت کیفیت جامع (TQM^[147]) دو نوع مشتری برای فرآیندها در سازمان وجود دارد (فیسیکاوا^[۱۴۸]، ۲۰۰۴): ۱- مشتریان داخلی^[۱۴۹] ۲- مشتریان خارجی^[۱۵۰].
مشتریان خارجی، مشتریان بازار هستند که در بیرون سازمان هستند و خدمات یا محصولات سازمان را خریداری می‌کنند. در مقابل مشتریان داخلی، مشتریانی هستند که در شرکت هستند و به عبارتی کارکنان شرکت به حساب می‌آیند.
در بخش خصوصی مشتری عموما روشن است، امّا در بخش دولتی راجع به تعریف مشتری و اینکه به چه کسی مشتری بگوییم تاکنون کار چندانی نشده است و در این مورد دیدگاه‌های متفاوتی وجود دارد. در بخش عمومی مشتریان ممکن است افراد، گروه‌های ذینفع، یک یا دو نماینده منتخب، یک اداره یا سازمان دولتی و یا کل جامعه باشد (الوانی و ریاحی. ۱۳۸۲: ۷۷).
رضایت مندی عبارت است از احساسات خوشایند یا ناخوشایند شخص که از مقایسه عملکرد (پیامد) ذهنی وی در قیاس با انتظارات او ناشی می شود (کاتلر، ۱۳۸۵: ۷۸).
رضامندی تابع عملکرد ذهنی و انتظارات است. اگر عملکرد کالا کمتر از انتظارات ظاهر شود، مشتری ناخشنود می شود. اگر عملکرد در حد انتظارات ظاهر شود، مشتری راضی و خشنود است و در صورتی که عملکرد از انتظارات پیشی بگیرد مشتری بسیار خشنود یا به عبارت دیگر مسرور می شود (کاتلر، ۱۳۸۵: ۷۸).
تعریف رضایت مشتری مورد قبول بسیاری از صاحب نظران این گونه است: “رضایت مشتری یک نتیجه است که از مقایسه پیش از خرید مشتری از عملکرد مورد انتظار با عملکرد واقعی ادراک شده و هزینه ای که پرداخت می شود بدست می آید” (کاتلر، ۱۳۸۵: ۱۱۰).
اندازه گیری رضایت مشتریان، انگیزه و حسی را ایجاد می کند تا در جلب رضایتمندی مشتری سهیم باشند. از این رو اندازه گیری رضایت مشتریان باعث افزایش سطح بهره بری سازمان می شود.
مشتری و جلب رضایتمندی از موضوعات کلیدی است که دنیای رقابتی حاضر می تواند موجبات ترقی یک مجموعه را فراهم کند. در این راستا توجه که چه مواردی می تواند در افزایش رضایتمندی مشتریان بصورت دقیقتر، کامل تر مؤثر باشد ضروری و حائز اهمیت است (برادران کاظم زاده، بشیری، ۱۳۸۴).
وجود نظام پاسخگویی سریع، مناسب و مشتری گرا با شناخت مشکلات و علت نارضایتی افراد و پاسخگویی سریع به آنها علاوه بر این که موجب رضایت مشتری می شود، موجب صرفه جویی در زمان و هزینه سازمان نیز می شود (مولگان^[۱۵۱]، ۲۰۰۰).
اندازه گیری رضایت مشتریان ابزار موثری برای کنترل عملکرد سازمان ارائه کرده و سازمان را در تشخیص ضعف هایش و تلاش برای برطرف کردن آنها یاری می دهد. فیلیپ کاتلر می گوید: امروز جمله “من چیزی تولید کرده ام، آیا آن را نمی خرید؟ “به سوال” شما چه نیاز دارید تا من آن را تولید کنم؟” مبدل گشته است.
به اعتقاد هلیر و همکارانش^[۱۵۲] رضایت را می توان به عنوان درجه ای کلی از خرسندی و خوشی حس شده در مشتری دانست که نتیجه، توانایی آن خدمت در برآوردن خواسته ها، توقعات و نیازهای مرتبط با خدمت برای مشتری است. یی^[۱۵۳] رضایت را حالتی می داند که پس از مصرف محصول یا استفاده از خدمت برای مشتری حاصل می شود، به عبارتی دیگر رضایت را می توان به عنوان فرایند درک و ارزیابی مشتری از تجربه مصرف محصول یا استفاده از خدمات تعریف کرد.

۷- فریب کاری
۸- شرارت
۹- میانجی‏گری
۱۰- مقابله آغازین
۱۱- عزیمت
۱۲- نخستین خویشکاری بخشنده
۱۳- واکنش قهرمان
۱۴- تدارک یا دریافت شیء جادو
۱۵- انتقال
۱۶- کشمکش
۱۷- داغ کردن، نشان گذاشتن
۱۸- پیروزی
۱۹- رفع مشکل (التیام بدبختی یا مصیبت یا کمبود)
۲۰- بازگشت
۲۱- تعقیب (دنبال کردن)
۲۲- رهایی
۲۳- رسیدن به ناشناختگی
۲۴- ادعاهای بی پایه
۲۵- کار دشوار
۲۶- حل مسأله (انجام کار دشوار)
۲۷- شناختن
۲۸- رسوایی
۲۹- تغییر شکل
۳۰- مجازات
۳۱- عروسی (پراپ، ۱۳۹۰: ۵۹-۱۳۵).
مسأله دیگری که پراپ بیان می‏کند، تبیین هفت دسته اصلی شخصیت‏های قصه‏های پریان است؛ که به صورت ثابت در همه‏ی این قصه‏ها تکرار می‏شود:
قهرمان اصلی یا جستجوگر ^[۸]
شریر^[۹]
بخشنده^[۱۰]
اعزام کننده^[۱۱]
یاری دهنده^[۱۲]
شخص مورد جست و جو^[۱۳]
قهرمان قلابی^[۱۴] (همان : ۱۶۱-۱۶۲).
الگوی بررسی پراپ پایه‏ای شد برای تحلیل و شناخت قصه‏ها و داستان‏ها؛ و بسیاری از پژوهشگران در بررسی بسیاری حکایات و داستان‏ها از آن بهره گرفتند.

در قصه‏ها به افراد متنوعی از اقشار مختلف جامعه برمی‏خوریم. در واقع هر انسانی با خواندن قصه‏هایی از آن شخصیت در ذهن خود تداعی می‏کند. هدف نهایی بسیاری از قصه‏ها، شناخت یا کمال انسان است، بنابراین شخصیت‏پردازی را می‏توان یکی از عناصر بنیادی و سازنده‏ی قصه دانست. بعضی از طرح‏ها با شخصیت‏های داستان شکل‏ می‏گیرند و وقتی در قصه‏ای تیپ و شخصیت خاصی مد نظر باشد به نوعی عوامل دیگر قصه نیز خواننده را به همان سمت و سو می‏برد. در واقع در همه قصه‏ها، مطلبی یا هدفی مدنظر نویسنده است که به کمک اعمال شخصیت‏های داستانی برای خواننده ترسیم می‏کند و در حقیقت آموزش یک اصل اخلاقی و انسانی در ورای ظاهر هر قصه‏ای وجود دارد.
«هر گروه از شخصیت‏ها به شکل خاصی در قصه ظاهر می‏شوند، و هر گروه از وسایل و راه‏های معینی برای وارد کردن شخصیتی به جریان عملیات قصه استفاده می‏کنند» (پراپ، ۱۳۹۲: ۱۶۹).
فصل سوم
شرح حال شاعر،
آثار و سبک

1. 1. شرح حال شاعر، آثار و سبک

۳-۱٫ زندگی‏نامه سلمان ساوجی
تذکره نویسان، نام وی را «سلمان» و لقبش را «جمال‏الدین» و تخلص وی را به نام خود او یعنی «سلمان» ذکر کرده‏اند و در این مورد اختلافی بین تذکره نویسان نیست.
ولادت وی در اوایل قرن هشتم و در حدود سال ۷۰۹ در ساوه اتفاق افتاده است. دلیل این ادعا این است که سلمان در مثنوی فراق‏نامه که می‏باید حدوداً در سال ۷۷۰ هجری سروده باشد، به شصت و یک سالگی خود اشاره کرده و می‏گوید:

کنون سالم از شصت و یک درگذشت

بساط نشاطم جهان در نوشت
(صفا، ۱۳۶۳: ۱۰۲۲-۱۰۰۴)

آزمون کولموگروف

آماره

درجه آزادی

Sig.

خطاهای استانداردشده

۸۴۷٫

۱۰۰

۴۷۰٫

نمودار۲-۴٫ نمودار باقیمانده‌های
۴-۳-۳ تحلیل رگرسیون
همان طورکه در فصل سوم اشاره شد یکی از کاربردهای رگرسیون تصفیه کردن متغیرها می‌باشد (بدین معنی که به عنوان وسیله‌ای برای تعیین درجه اهمیت هر یک از متغیرها برای توضیح میزان تغییرپذیری در پاسخ مورد استفاده قرارمی گیرد). در تحقیق حاضر ما با این کاربرد رگرسیون سعی خواهیم کرد میزان تاثیرمتغیرهای مستقل «استقلال وبی طرفی حسابرس داخلی»، «صلاحیت حسابرس داخلی»، «عملکرد کاری حسابرس داخلی» و«اثربخشی حسابرسی داخلی» را درمتغیروابسته « سطح اتکای حسابرسان مستقل به حسابرسان داخلی » الویت بندی کنیم به این معنی که موثرترین متغیر را تشخیص دهیم. متغیر«سطح ریسک ذاتی» در مدل رگرسیونی وارد نخواهیم کر، علت این است که این متغیر به محیط حسابرسی مربوط است و از متغیرهای مستقل دیگر که به حسابرسان داخلی مربوط می‌شوند، متفاوت است.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۴-۳-۳-۱ بررسی فروض رگرسیون خطی
مدل کلاسیک رگرسیون خطی مبتنی بر چند فرض ساده می‌باشد که کلیه تفسیرها و تحلیل‌ها در خصوص معادله رگرسیون به برقراری این فروض وابسته است. در این قسمت از فصل به بررسی تحلیلی این فرض‌ها با توجه به داده‌های تحقیق حاضرمی پردازیم.
۴-۳-۳-۲ هم خطی
هم خطی به معنای وجوه رابطه بین متغیرهای مستقل موجود در مدل است وجود یا عدم وجود هم خطی از جمله مواردی است که جهت برآورد مدل مورد بررسی قرار می‌گیرد. محاسبه ضریب همبستگی ساده بین متغیرهای مستقل نمونه یکی از طرق کشف هم خطی می باشد، که اگر بزرگ‌تر از ۷/۰ باشد می‌توان استنباط کرد که در مدل هم خطی وجود دارد. با توجه به جدول … که ضریب همبستگی بین متغیرهای تحقیق را نشان می‌دهد یافته‌های ناشی از آزمونهای انجام‌شده حاکی از آن است که اکثر همبستگی‌های به دست آمده خصوصاً بین متغیرهای مستقل پژوهش پایین تر از ۶/۰ است. پس می‌توان گفت هم خطی بین متغیرهای پژوهش وجود ندارد.
گذشته از همبستگی بین متغیرها می‌توان از شاخص VIF^[99] (عامل تورم واریانس) و Tolerance برای بررسی هم خطی استفاده کرد. هرچه قدرتولرانس کم و نزدیک به صفر باشد مشکلاتی در استفاده از رگرسیون ایجاد می شود. عامل تورم واریانس نیز معکوس تولرانس بوده وهرچقدرافزایش یابد باعث می شود واریانس ضرایب رگرسیون را برای پیش‌بینی نامناسب می‌سازد. به اعتقاد محققان شاخص محاسبه‌شده برای VIF اگر بزرگ‌تر از ۱۰ باشد معمولاً این مقدار حاکی از وجود هم خطی بین متغیرها خواهد بود. در جدول۴-۴ (ضرایب)، VIF^[100]و Toleranceرا مدنظر قرارمی دهیم، با توجه به توضیحات بالا در مورد این دو شاخص و اعداد محاسبه‌شده در جدول مشخص می شود هم خطی بین متغیرها وجود ندارد.

جدول ۴-۴٫ جدول ضرایب متغیرهای مستقل

مدل

ضرایب استاندارد نشده

ضرایب استانداردشده

t

Sig.

آماره ها

ضرایب

خطای استاندارد

ضرایب

تولورانس

براساس مطالب موجود در منابع ذکر شده در مورد علت تصمیم خدایان بین النهرینی برای نابودی بشر می توان به این نتیجه که در اکثر آن ها مشترک است رسید که ایزدان از جمعیت زیاد و هیاهوی انسان ها آزرده شده بودند و می خواستند از شر آن ها رهایی یابند و به این دلیل اقدام به نابودی انسان ها از طریق سیل و توفان کردند.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۳-۲-۵ ابزار نجات نسل بشر در اساطیر بین النهرینی
درباره ی وسیله ای که برای نجات نسل بشر در اساطیر بین النهرینی در نظر گرفته شده است، در همه ی روایات داستان سیل و توفان بزرگ اتفاق نظر وجود دارد.
بدین صورت که در روایات بابلی “اِآ” خدای آب ها و خرد که با کمک “اِنلیل” انسان ها را آفریدند و تمثال او به صورت موجودی که نیمی انسان و نیمی ماهی است و گاهی نیز به صورت مار به تصویر کشیده می شود، “اوتناپیشتیم” را از وقوع سیل آگاه می کند و از او می خواهد که برای نجات جان خود و موجودات دیگر یک کشتی بسازد و نحوه ی ساختن و اندازه ی کشتی مورد نظر را نیز به او می آموزد.
“اوتناپیشتیم” به پند “اِآ” گوش فرا داد و بی درنگ دست به کار ساختن کشتی بزرگی شد که صد و بیست ذراع بلندی داشت (ژیران،۱۳۸۲ : ۸۶).
در جایی دیگر آمده است که “اوتناپیشتیم” کشتی بزرگی از چوب ساخت و جداره هایش را از درون و بیرون با قیر اندود و شش طبقه در آن ساخت که در هر طبقه نُه اتاقک وجود داشت و صنعتگران، خویشاوندان، رمه ها و حیوانات را وارد کشتی کرد و بذر گیاهان و طلا و نقره را جمع کرد و چون زمان مقرر فرا رسید با خود به داخل کشتی برد و در ورودی را از پشت بست (وارنر، ۱۳۸۷: ۴۵).
روزنبرگ نیز این گونه داستان را نقل می کند که “اِآ” از “اوتناپیشتیم” می خواهد که یک کشتی عظیم بسازد. و مواظب باشد که درازا و پهنای کشتی به یک اندازه باشد. اما “اوتناپیشتیم” به او پاسخ می دهد که “ای خداوندگار من، من تا کنون کشتی نساخته ام، نقشه ی این کشتی را بر زمین بکشید تا من بر پایه ی آن بتوانم کشتی ام را بنا کنم.” پس “اوتناپیشتیم” چنین بیان می کند که پس از پنج روز تلاش توانستم چارچوب کشتی را بسازم و استوار کنم. بلندی کشتی را طوری تقسیم کردم که هفت طبقه در آن به وجود آمد و هر طبقه را به نُه قسمت تقسیم کردم. در روز هفتم همه چیز را کاملاً آماده کردم و کشتی را به آب انداختم (روزنبرگ، ۱۳۸۶: ۳۸۳).
در روایت دیگری که فرد مورد توجه خدایان در آن “آتراهاسیس” است چنین بیان شده است که “اِنکی”، خدای آفریننده و خدای عدالت و جادو و خرد که در “دیلمون”، بهشت زمینی، زندگی می کرد (کُلمن، ۲۰۰۷: ۳۳۴). می خواهد که “آتراهاسیس” که انسان بسیار خردمندی از اهالی “شر و پاک” است را نجات دهد زیرا با او روابط دوستانه ی ویژه ای دارد. “اِنکی” به “آتراهاسیس” توصیه می کند که قایقی بسازد و خانواده ی خود و بذر همه ی گونه ها را نجات دهد (آرمسترانگ، ۱۳۹۰: ۴۶).
در روایت سومری نیز “اِنکی” (Enki) ، ایزد عدالت و جادو و خرد، پریستار دیناور خود، “زیوسودرا” (Ziusudra)، را از وقوع توفان بزرگ آگاه می کند او نیز مانند “اِآ” (Ea) این کار را بی واسطه انجام می دهد و به کاهن خود فرمان می دهد که بیرون دیواری بایستد و پیامی را که خطاب به دیوار نازل می شد با گوش خود بشنود. “اِنکی” از “زیوسودرا” می خواهد که یک کشتی بسازد. به سبب شکسته شدن لوح در این بخش، نحوه ی ساخته شدن کشتی و مقیاس آن و نیز این موضوع که چه کسانی با “زیوسودرا” وارد کشتی شدند مشخص نیست (وارنر،۱۳۸۷ : ۴۶).
البته از آن جایی که نسخه ی بابلی برگرفته از اصل سومری داستان است می توان نحوه ی ساختن کشتی و افراد وارد شده به آن را در روایت سومری تا حدودی مشخص کرد.
از آن جایی که فرایند پالایش در اساطیر بین النهرینی از طریق فرو فرستادن سیل و توفان رخ داده است طبیعی به نظر می رسد که وسیله ی نجات فرد مورد توجه خدایان و موجودات یک قایق یا کشتی باشد.
۳-۲-۶ زمان وقوع فرایند پالایش در اساطیر بین النهرینی
در اساطیر بین النهرینی زمان دقیق و روشنی برای رخداد پالایش و توفان بزرگ ذکر نشده است. با این وجود براساس متون و روایات گوناگون موجود می توان به نتایجی تقریبی دست یافت.
همان گونه که در بخش های پیشین بیان شد، حماسه ی گیل گمش، کهن ترین منظومه ی پهلوانی مربوط به آغاز هزاره ی دوم پیش از میلاد است. و هنگامی که “گیل گمش”، “اوتناپیشتیم” را ملاقات می کند و راز جاودانگی او را جویا می شود در واقع توفان و سیل بزرگ مدت ها پیش از آن رخ داده بوده است (شالیان، ۱۳۷۷: ۵۵).
در جایی دیگر چنین آمده است که، “گیل گمش” شاه نیمه اسطوره ای اوروک (Uruk)،در اصل شخصیتی تاریخی است که در فهرست پادشان سومری، پنجمین پادشاه از شاهان سلسله ی اوروک به شمار می رود، که گفته می شود میان سال های ۲۸۰۰ تا ۲۴۰۰ پیش از میلاد، صد و بیست سال پادشاهی کرد و سلسله ی اوروک، دومین سلسله پس از وقوع توفان بزرگ است (ستاری، ۱۳۸۰: ۵).
ستاری در جای دیگر این گونه بیان می کند که سومریان (غیر سامی) در پایان هزاره ی چهارم پیش از میلاد، از شرق و از راه دریا به بین النهرین وارد شده اند و بر ساکنین سامی آن چیره شده اند و کهن ترین تمدن تاریخ را رقم زده اند (همان: ۴).
پس می توان زمان اسطوره ای وقوع سیل بزرگ را بین چهار هزار تا دو هزار پیش از میلاد در بین النهرین دانست.
در دانشنامه ی اساطیر جهان نیز چنین ذکر شده است که کهن ترین روایت داستان توفان بزرگ بر لوحه ای نقش بسته که در حفاری های شهر نیپور، یکی از قدیمی ترین شهرهای جنوب سومر، به دست آمده است که این لوحه ظاهراً در حدود ۲۱۰۰ پ. م به زبان سومری نوشته شده است (وارنر،۱۳۸۷ : ۴۶).
در فهرست پادشاهان سومری نیز، آنجا که نام فرمانروایان و حاکمان این سرزمین از دورترین روزگار برشمرده می شود، از توفان بزرگ یاد شده است. بدین صورت که پس از آن که نام برخی از شهریاران ذکر می شود، در متن آمده است که: “آن گاه توفان فرا رسید. پس از توفان، سلسله ی شهریاران دوباره از آسمان نازل شدند.”
و نیز این که در سال ۱۹۲۹، سرلئونارد وولی، هنگام کاوش های باستان شناسی شهر اور، به مدرکی مستدل برخورد که بر سیلی عظیم دلالت داشت و بسیار گسترده تر از رخدادی بود که در اسطوره های بین النهرینی توصیف شده بود. این توفان چنان وسیع و عظیم بوده که عملاً کل منطقه ی جنوبی بین النهرین را فرا گرفته بوده است (همان : ۴۶).
۳-۲-۷ جغرافیای اسطوره ای فرایند پالایش در اساطیر بین النهرینی
از مکان اسطوره ای وقوع سیل و توفان بزرگ نیز در اسطوره های بین النهرینی به وضوح مطلبی بیان نشده است. اما در متون باستانی بین النهرینی چنین آمده است که روزی خدایان که از هیاهوی انسان ها برآشفته و آزرده شده اند تصمیم به نابودی نسل بشر می گیرند.
به منظور نیل به چنین هدفی، ایزدان می بایست کل جهان مادی را با فرو فرستادن سیل و توفان نابود می کردند ولی در واقع چنین نبوده است و ساکنان بین النهرین در دوران باستان به گونه ای محل زندگی و سکونت و قلمرو خود را کل هستی می دانستند و بنابر آن چه در اساطیر بین النهرینی ذکر شده است خدایان تنها بخش هایی از بین النهرین یعنی محل سکونت “اوتناپیشتیم” و “آتراهاسیس” یعنی “شروپاک” و محل زندگی “زیوسودرا” یعنی “سیپار” را با سیل و توفان غرقه ساختند.
شایان ذکر است در بین النهرین که طغیان رودهای دجله و فرات اغلب پیش بینی ناپذیر و مخرب بود، باران سیلابی می توانست خاک را به باتلاق تبدیل کند. ناامنی و هراس ساکنان بین النهرین به ویژه در اسطوره های توفان آن ها هویدا است. در بین النهرین پیوسته، امکان تغییر مسیر رودخانه ها وجود داشت، زیرا هیچ مانعی طبیعی در برابر آن ها وجود نداشت به همین دلیل موارد وقوع سیل های ویرانگر فراوان بود (آرمسترانگ، ۱۳۹۰: ۴۵).
در حماسه ی “گیل گمش”، “اوتناپیشتیم” چنین می گوید:
شر و پاک را تو خود نیک می شناسی، شهری کهن بود،
شهری که بر کناره ی رود فرات نشسته بود.
شر و پاک شهری کهن بود وخدایان را از دیرباز در او به مهر نظر بود،
تا بدان گاه که خدایان، مهر از شر و پاک برگرفتند و بر آن شدند تا توفانی سهمگین فرو فرستند… (گری، ۱۳۷۷: ۷۸).
۳-۲-۸ سرانجام فرایند پالایش در اساطیر بین النهرینی
در اسطوره های بین النهرینی، خدایان که از هیاهوی انسان ها و پر جمعیت شدن زمین، به ستوه آمده اند تصمیم به نابودی نسل بشر می گیرند و به گونه ای در پی تنبیه انسان ها هستند تا جهان مادی را به نوعی پاک سازی و نو کنند. اما از سویی دیگر بنده های نیک و برگزیده ی خود را زندگی جاویدان می بخشند و در نهایت از نابودی کلی هستی پشیمان می شوند و تصمیم می گیرند که این اقدام را هرگز تکرار نکنند.
در اساطیر بین النهرینی، رویداد وقوع توفان و سیل بزرگ، جهانی و بدون تکرار تلقی می شود که سنت های انسانی آشنای به خصوصی مانند زندگی شهری، ساختن معابد و حکومت پادشاهان پیش از آن نیز وجود داشته است. در عین حال مردمان بین النهرین باور داشتند که ارتباط و وابستگی تقویمی و زیست شناختی پیش و پس از وقوع سیل بزرگ متفاوت بوده است. پیش از این رخداد انسان ها فقط عمر طولانی داشتند. سیل بزرگ به وسیله ی خدایان فرستاده شد تا جمعیت انسان ها را کم کند، آن زمان که سر و صدا و نافرمانی آن ها برای “اِنلیل” خدای زمین غیر قابل تحمل شده بود.
این سیل بزرگ آن قدر گسترده بود که تقریباً نژاد بشر را نابود کرد و تنها قهرمان سیل یعنی آتراهاسیس و اوتنایشتیم در نسخه ی بابلی و زیوسودرا در روایت سومری نجات پیدا کردند و از فاجعه رهایی یافتند.
خدایان خیلی زود از این اقدام خود پشیمان شدند، بنابراین به انسان ها اجازه ی زاد و ولد دادند، اما تحت کنترل و شرایط خاص تولید مثل و نیز یک دوره ی طبیعی تا هشتاد سال. در نهایت به قهرمان سیل بی مرگی و جاودانگی بخشیده شد و به مکانی بسیار دورتر از وجود انسان در سرچشمه ی رودخانه ها فرستاده شد (هینلز، ۲۰۰۷: ۱۸۷).
مردمان بین النهرین جهانی را که در آن زندگی می کردند، متفاوت از جهان دوران بسیار کهن می دیدند، که در واقع این دو جهان، در گذشته ای نه چندان دور، به وسیله ی سیلی بزرگ، از هم جدا شده بود. ساکنان بین النهرین بر این باور بودند که سیل بزرگ، هرگز دوباره رخ نخواهد داد، بنابراین وقایع و رویدادهای مربوط به پایان جهان از پیش رخ داده است.
از آن جایی که وقوع سیل بزرگ نشان داده بود که انسان ها می بایست استانداردها و معیارهای زندگی را بر طبق میل و خواسته ی خدایان رعایت کنند، مردمان بین النهرین بر این باور بودند که خدایان ممکن است جمعیت انسان ها را به وسیله ی شیوع طاعون یا قحطی و خشکسالی کاهش دهند اما هرگز سعی نخواهند کرد که نسل بشر را به طول کامل از میان ببرند (همان: ۱۸۴)
همان گونه که پیش تر بیان شد در نسخه ی بابلی داستان، خدایان پس از ارائه ی قربانی از سوی اوتناپیشتیم یا آتراهاسیس، از کار خود پشیمان می شوند و او و همسرش را که تا آن زمان انسان های عادی بوده اند مانند خدایان زندگی جاوید می بخشند و در دهانه ی رودخانه‌ها ساکن می کنند (الیاده، ۱۳۸۷: ۲۶۶).
در نسخه ی سومری داستان نیز، خدایان، زیوسودرا را که به آن ها قربانی پیشکش کرده است، زندگی جاوید بخشیده و به او لقب “نگه دارنده ی نژاد انسان” می دهند و او را به “دیلمون” جایی که خورشید برمی آید می فرستند (وارنر، ۱۳۸۷: ۴۶).
چنین می توان نتیجه گرفت که در اساطیر بین النهرینی خدایان با فرو فرستادن توفان و سیل بزرگ جهان هستی آفریده ی خود را از جمعیت زیاد و هیاهو که در نظر آن ها عواملی ناخوشایند هستند، پاک سازی می کنند و هستی و جهانی نو و پاک را که مطابق خواسته و میل خدایان است را به وجود می آورند.
۳-۳ بررسی فرایند پالایش جهان در اساطیر یونانی
برای درک اهمیت اساطیر یونانی و دقت و ظرافتی که در آن ها به کار رفته باید متوجه بود که یونانیان تا قرون متمادی به حقیقت اساطیر ایمان داشتند و آن ها را در زمره ی حکایات ساده و داستان ها نمی انگاشتند. مراجع مکتوب اصلی اساطیر یونان، در درجه ی اول آثار هومر “”Homer ، و هزیود “Hesiod” و سپس شاعران متاخر یونانی است.
دنیای پیچیده و پر از ابهام اساطیری یونانی از آن چه در داستان های کلاسیک اساطیر بیان شده، کاملاً جداست. هر چند داستان های اساطیری یونان جالب و لذت بخش هستند، با این وجود اطلاعاتی در مورد شیوه ی زندگی نخستین انسان ها که محصور در محیط اطراف خود بودند به دست نمی دهند.
در مورد یونانیان باستان این نکته شایان توجه است که، آن ها خدایان خود را مطابق تصوراتشان می ساختند چیزی که پیش از آن سابقه نداشت. مجسمه ی خدایان و بت های پیشین در ظاهرشان نشانی از واقعیت نداشتند و می توان گفت شبیه هیچ موجود زنده ای نبودند (همیلتون، ۱۳۸۷: ۱۹).
در اسطوره های یونانی، آن جایی که به مبحث فرایند پالایش جهان اشاره شده است، چنین آمده است که روزی «زئوس» (Zeus) خدای بزرگ یونانی، خداوند آذرخش، از رفتار انسان ها خشمگین می شود و تصمیم می گیرد که نسل بشر را طی سیلی بزرگ از میان بردارد. اما در این میان «پرومتئوس» (Prometheus)، فرزند خود «دیوکالیون» (Deucalion) را به طور پنهانی آگاه می سازد و از او می خواهد قایقی بسازد و زندگی خود و همسرش «پیرا» (Pyrrha) را نجات دهد.
۳-۳-۱ ترجمه ی متن باستانی فرایند پالایش جهان در اساطیر یونانی
تا هنگامی که “ونوس” (venus)، فرمانروایی می کرد، ایزدان و آدمیان با تفاهم متقابل می زیستند. در آن روزها خوراک، مشترک بود. انسان ها و ایزدان نامیرا کنار هم می نشستند. با فراز آمدن ایزدان، المپ تغییر کرد، “زئوس”، اقتدار ایزدی اش را بر انسان تحمیل کرد.
نشست ایزدان و آدمیان در سیسیون (sicyon)، برگزار شد تا معلوم کنند که کدام بهره از قربانی ها از آن ایزدان بوده است. “پرومتئوس”، که مسئول تقسیم بود، ورزای تنومندی برگرفت و به شیوه ی ویژه ی خویش آن را قطعه قطعه کرد. گوشت، رگ و پی و پوست را از هم جدا کرد و هر بخش را به کناری نهاد؛ استخوان های بی گوشت را در طرف دیگر چید و لایه های فربه چربی روی آن استخوان ها گذارد. سپس “زئوس” را فرا خواند تا سهم خویش را بر گیرد و او استخوان ها را برگزید، اما هنگامی که چربی سپید و درخشان را کنار زد، دریافت که تنها استخوان نصیبش شده و خشمناک گشت. توفید و چون آتش غران بر نسل تیره بخت انسان زمینی خشم گرفت. و اما “پرومتئوس” زیرک به جزیره ی لمنوس (Lemnos)، گریخت که در آن جا، “هفا نیستوس” (Hephaestus) ، خدای آتش ، کوره های آهنگری داشت . پرومتئوس بارقه ای از آتش مقدس را ربود و در دودکشی پنهان کرد، و آن را برای آدمیان برد، از روایت دیگر این داستان چنین برمی آید که وی مشعل خویش را در گردونه ی خورشید برافروخت، “زئوس”، که از این دزدی خشمگین شده بود، آدمیان را به فلاکتی نو در انداخت و خواست تبار انسان را از ریشه برکند و آن ها را زیر امواج توفانی سهمناک مدفون کند.
اما بار دیگر “پرومتئوس” زیناوند گشت. او به فرزندش، “دیوکالیون”، که با همسرش “پیرا”، دختر “اپیمته” (Epimetheus) و “پاندورا” (Pandora)، به سر می برد، هشدار داد و آن گاه در “تسالی” (Thessaly) فرمانرو شد. دیوکالیون به توصیه ی پدرش کشتی ای ساخت و سپس با همسرش به کشتی نشست و آن دو نُه شبانه روز در دریا راه پیمودند. در روز دهم باران باز ایستاد و دو بازمانده بر سینه ی کوه “اُتریس” (Othrys)، یا کوه پارناسوس (Parnassus) فرود آمدند.
“دیوکالیون”، بر درگاه “زئوس” و فیکسیوس (Phyxius)، نگهبان گریختگان، قربانی کرد و ایزد مزبور دست نوازش بر سر نیایشگر خویش نهاد و بدو قول داد که نخستین آرزویش را بر آورد.
دیوکالیون از زئوس خواست که نژاد انسان را دوباره بیافریند. از افسانه ای دیگر بر می آید که “دیوکالیون” و “پیرا” به معبد دلفی رفته و به درگاه “تمیس” (Themis) نیایش بردند. ایزد بانو تمیس پاسخ داد: رو بنده بر سر نهید، بنده جامه هایتان را بردارید و استخوان های نخستین نیاکان خویش را به پشت سرافکنید. دیوکالیون و پیرا نخست شگفت زده شدند، آن گاه راز این فرمان ابهام آمیز را فاش کردند. رو بنده بر سر نهادند و در دشت به راه افتادند، پاره سنگ های روی زمین را از روی شانه های خویش به پشت سر پرتاب کردند. مگر نه آن که آن ها فرزندان “گایا” (Gaya)، ایزد زمین، بودند و طبعاً سنگ ها، نیز استخوان های او به شمار می رفتند. سنگ هایی که دیوکالیون به پشت سرانداخته بود، به مردان و سنگ هایی که پیرا، به پشت سر پرتاب کرده بود به زنان مبدل گشت. بدین گونه، تبار انسان تجدید گشت و خشم زئوس فرونشست. (ژیران،۱۳۷۵ : ۳۱)