۵۰۲/۳

۹۸۱/۱۸

۱

۰۰۰/۰

۰۰۰/۰

۸۷۰/۱۷-

۳۶۳/۲

۱۸۲/۵۷

۱

۰۰۰/۰

۰۰۰/۰

جدول شماره ۴-۳۶ متغیرهایی که وارد معادله شدند، نتایج مربوط به معنی داری و میزان تأثیر هر متغیر مستقل بر متغیر وابسته
در مدل ۱ ، در مورد نسبت بخت هر متغیر می‌توان گفت که افرادی که تحصیلات دانشگاهی دارند احتمال تصمیم سزارین آنها ۴ برابر زنانی است که دارای سطح تحصیلات ابتدایی، راهنمایی و متوسطه هستند (P<0.001). درآمد رابطه‌ی معنی‌داری را نشان نداد. اما با ورود فرزند قصد شده احتمال سزارین برای زنانی که می‌خواستند یک فرزند داشته باشند بیشتر از بقیه بود ( P<0.001). پس از کنترل اثر تحصیلات، تعداد فرزند قصد شده و درآمد، تعیین کننده‌های معنی‌دار تصمیم سزارین عبارتند از هنجار ذهنی در خصوص سزارین، تصویر بدنی و نقش پزشک. در حالی‌که نگرش نسبت به سزارین، کنترل رفتار درک شده و فردگرایی به ‌عنوان متغیرهای معنی‌دار در مدل باقی نماندند. این مدل نشان داد که با بالا رفتن یک نمره هنجار ذهنی زنان نسبت به سزارین (مبنی بر اینکه سزارین مورد پذیرش بیشتر در اجتماع است)، احتمال تصمیم سزارین ۱۹/۱ برابر می‌شود که این افزایش معنادار است (P<0.01). همچنین با با بالا رفتن یک نمره تصویر بدنی (اهمیت تصویر بدنی در نگاه زن)، احتمال تصمیم سزارین ۴۱۵/۱ برابر می‌شود و این افزایش نیز معنی‌دار است (P<0.001). و در نهایت با بالا رفتن یک نمره به مقیاس نقش پزشک، احتمال تصمیم سزارین ۳۲۸/۱ برابر می‌شود و این افزایش معنی‌دار است (P<0.001). در مدل فوق فردگرایی، نگرش و کنترل رفتاری معنی‌دار نشدند. درحالیکه در مدل رگرسیونی دوم که متغیر هنجار ذهنی و کنترل رفتاری وارد مدل نشدند، نگرش و فردگرایی به‌همراه تصویر بدنی و نقش پزشک به ‌عنوان تعیین کننده‌های تصمیم سزارین در مدل باقی ماندند.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

مدل رگرسیونی اول نشان داد که در تصمیم زنان برای سزارین، “هنجارهای اجتماعی در مورد سزارین”، “تصویر بدنی و اهمیت آن” و “نقش توصیه ها و پیشنهادات پزشک “سه تعیین کننده یا فاکتور مهم است. در مدل رگرسیون دیگری که بدون ورود هنجار ذهنی و درک از کنترل رفتاری، مدل برازش گردید متغیرهای نگرش، فردگرایی به همراه تصویر بدنی و نقش پزشک به‌عنوان متغیرهای معنی‌دار در مدل باقی ماندند، لذا می‌توان نتیجه گرفت که متغیرهای نگرش و فردگرایی در حضور هنجار ذهنی و کنترل رفتاری، تاثیر خود را از دست می دهند و در عوض درک از هنجار ذهنی، معنی‌دار می‌شوند. می‌توان نتیجه گرفت که هنجار ذهنی عامل مهمتری از نگرش فردی و کنترل ادارکی رفتار است ولی در نبود هنجار اجتماعی از سزارین، نگرش فردی و فردگرایی تعیین کننده های مهم تصمیم سزارین می باشند.
۴-۶-۲ لگاریتم درستنمایی و ضریب تعیین
جدول شماره‌ی ۴-۳۷ نتایج مربوط به دو آماره لگاریتم درست‌نمایی و ضریب تعیین پزودو (شامل ضریب تعیین کاکس و نل^[۴۱] و ضریب تعیین نیجل کرک^[۴۲]) را نشان می‌دهد. این ضرایب، تقریب‌های ضریب تعیین R² در رگرسیون خطی هستند که در اینجا در رگرسیون لجستیک استفاده می‌شود. در رگرسیون لجستیک، چون محاسبه دقیق مقدار ضریب تعیین دشوار است، بنابراین، از مقادیر آماره‌های فوق برای این کار استفاده می‌شود تا مشخص گردد که متغیرهای مستقل توانسته‌اند تا چه میزان از واریانس متغیر وابسته را تبیین کنند. مقادیر آماره‌های ضریب تعیین پزودو بین (۰) تا (۱) نوسان دارد و هر چه مقدار این آماره‌ها به عدد (۱) نزدیک‌تر باشد، نشان می‌دهد که نقش متغیرهای مستقل در تبیین واریانس متغیر وابسته زیاد است و برعکس مقادیر نزدیک به (۰) دلالت بر نقش ضعیف متغیرها در این امر دارد.
در مدل ۱ ملاحظه می‌شود که مقادیر هر دو آماره مربوط به ضریب تعیین پزودو تقریباً بالا (۵۶۸/۰ و ۸۲۳/۰) بوده و این نشان می‌دهد که ۹ متغیر مستقل این تحقیق از قدرت تبیین تقریباً بالایی در خصوص واریانس و تغییرات متغیر وابسته (تصمیم سزارین) برخوردار هستند. در واقع، این متغیرهای مستقل توانسته‌اند بین ۸/۵۶ تا ۳/۸۲ درصد از تغییرات تصمیم سزارین را تبیین کنند. مدل ۲ نیز نشان می‌دهد که ۷ متغیر مستقل این تحقیق از قدرت تبیین تقریباً بالایی در خصوص واریانس و تغییرات متغیر وابسته (تصمیم سزارین) برخوردار هستند. در واقع، این متغیرهای مستقل توانسته‌اند بین ۷/۵۳ تا ۹/۷۸ درصد از تغییرات تصمیم سزارین را تبیین کنند.
جدول شماره ۴-۳۷نتایج مربوط به دو آماره لگاریتم درست‌نمایی و ضریب تعیین پزودو

مدل ۱

مدل ۲

-۲ Log
likelihood

ضریب تعیین کاکس و اسنیل

ضریب تعیین نیجل کرک

-۲ Log Likelihood

ضریب تعیین کاکس و اسنیل

ضریب تعیین نیجل کرک

۴۰۸/۱۱۲

۵۶۸/۰

۸۲۳/۰

۹۹۹/۱۳۳

۵۳۷/۰

۷۸۹/۰

ارزیابی احتمالات پیش بینی شده
پس از اجرای تحلیل رگرسیون لجستیک، می‌توانیم قدرت مدل در تفکیک افراد در طبقات متغیر وابسته را به وسیله‌ی جدول طبقه‌بندی^[۴۳] را تعیین کنیم.
جدول شماره ۴-۳۸ که جدول طبقه‌بندی نام دارد، به ما کمک می‌کند تا از طریق ترسیم توافقی پاسخ‌ها در طبقات مشاهده شده و مورد انتظار، عملکرد مدل و قدرت تفکیک افراد در طبقات متغیر وابسته (تصمیم سزارین در برابر تصمیم زایمان طبیعی) را به پاسخ مورد انتظار در همان طبقه نشان دهد. این جدول به ما کمک می‌کند تا میزان عملکرد پیش‌بینی پذیری مدل را ارزیابی کنیم. در این جدول، خانه‌های قطری، تعداد پیش‌بینی‌های صحیح را نشان می‌دهد و خانه‌های خارج از قطر نیز تعداد پیش‌بینی‌های غیرصحیح را نشان می‌دهند. بر اساس نتایج این جدول می‌توانیم به میزان صحت و سقم مدل در طبقه‌بندی افراد پی‌ببریم. همان‌طور که در جدول مشاهده می‌شود، دقت طبقه‌بندی افراد توسط مدل ۱ برابر با ۲/۹۳ درصد است. یعنی ۲۳۴ نفر از زنانی که تصمیم سزارین داشتند و ۸۱ نفر از زنانی که تصمیم زایمان طبیعی داشتند، به درستی تفکیک شده اند. به عبارتی۱۲ نفر از زنانی که تصمیم سزارین دارند به اشتباه در گروه زنانی که تصمیم زایمان طبیعی دارند وارد شدند و بر عکس۱۲ نفر از زنانی که تصمیم زایمان طبیعی دارند در گروه زنانی که تصمیم سزارین دارند قرار گرفته‌اند. بنابراین با اطمینان ۲/۹۳ درصد می توانیم بگوییم با بهره گرفتن از مجموع ۹ متغیر مستقل در این تحقیق ، قادریم تغییرات تصمیم سزارین را در زنان مراجعه کننده به مراکز درمانی شهر اصفهان در سال ۱۳۹۳ تبیین نماییم. دقت طبقه‌بندی افراد توسط مدل ۲ برابر ۷/۹۱ است. یعنی ۲۵۵ نفر از از زنانی که تصمیم سزارین داشتند و ۷۷ نفر از زنانی که تصمیم زایمان طبیعی داشتند، به درستی تفکیک شده اند. به عبارتی۱۴ نفر از زنانی که تصمیم سزارین دارند به اشتباه در گروه زنانی که تصمیم زایمان طبیعی دارند وارد شدند و بر عکس۱۶ نفر از زنانی که تصمیم زایمان طبیعی دارند در گروه زنانی که تصمیم سزارین دارند قرار گرفته‌اند.. بنابراین با اطمینان ۷/۹۱ درصد می توانیم بگوییم با بهره گرفتن از مجموع ۷ متغیر مستقل در این تحقیق ، قادریم تغییرات تصمیم سزارین را در زنان مراجعه کننده به مراکز درمانی شهر اصفهان در سال ۱۳۹۳ تبیین نماییم.
جدول شماره ۴-۳۸ جدول طبقه بندی

-میزان کنترل پذیری آنها
-میزان پیش بینی پذیری آنها
و میزانی که حدود قابلیت ها و خود پندارها را به چالش می گیرند.
۱) کنترل پذیری
هر چه واقعه ای بیشتر غیر قابل کنترل به نظر می رسد احتمال پر فشار ادراک شدن آن واقعه نیز بیشتر می شود.
وقایع غیر قابل کنترل عمده عبارت اند از : مرگ فرد محبوب ، از دست دادن شغل ، یا بیماری شدید.
یکی از دلایل بدیهی پر فشار بودن وقایع غیر قابل کنترل این است که وقتی نمی توانیم وقایع را کنترل کنیم نخواهیم توانست مانع از وقوع آنها شویم.
۲) وقوع وقایع غیر قابل پیش بینی
قابل پیش بینی بودن وقوع یک حادثه پر فشار ، حتی اگر نتوان آن را کنترل کرد ، معمولأ از شدت استرس می کاهد.
۳) به چالش گرفتن محدودیت های پنهان
بعضی وضعیتها به میزان زیادی قابل کنترل و قابل پیش بینی هستند. اما با وجود این باز هم پر فشار تلقی می شوند زیرا مستلزم بیشترین قابلیت هایمان هستند و دید ما را نسبت به خودمان به چالش می گیرند (اتکینسون و اتکینسون، ۱۹۹۹).
رویدادهای زندگی^[۲۷۳]
هولمز و راهه ^[۲۷۴](۱۹۷۶) به عنوان دو محقق استدلال می کنند که هر تغییری در زندگی نیاز به سازگاری دارد و می تواند استرس زا ادراک شوند . آنها در کوشش برای اندازه گیری اثر تغییرات زندگی مقیاس رویداد های زندگی را تدوین کرده اند . در این مقیاس که از ۴۳ عبارت تشکیل شده است رویدادهای مربوط به یک سال گذشته مورد بررسی قرار می گیرد. بستگی به میزان تغییر و حدود سازش لازم برای هر شخص در اثر هر رویداد و به نسبت اهمیت آنها برای هر یک از رویدادهای تنیدگی زا نمره هایی در نظر گرفته می شود. مثلأ برای مرگ همسر نمره ۱۰۰ ، مرگ یک خویشاوند نزدیک نمره ۶۳ و بیکار شدن نمره ۴۷ تعیین شده است. بدین ترتیب هولمز و راهه ارتباط بین رویدادهای زندگی و کاهش تدریجی سلامتی را مطرح کرده اند ( به نقل از فویر اشتاین ^[۲۷۵]و همکاران ۱۹۸۷).

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

تعارضات درونی
استرس همچنین ممکن است تحت تأثیر فرایند های درونی ایجاد شود: تعارضات حل نشده ای که ممکن است خود آگاه یا نا خود آگاه باشد. تعارض وقتی روی می دهد که شخص مجبور باشد بین اهداف یا اعمال ناهمساز یا مانعه الجمع یکی را برگزیند (اتکینسون و اتکینسون، ۱۹۹۹).
استرس ناشی از دگر گونی های اجتماعی
تغییرات اجتماعی می توانند در سطوح مختلف ملی ، محلی ، خانوادگی ، فردی و حتی جهانی به وقوع بپیوندد. عواملی مانند شرایط اقتصادی (فقر و محرومیت) ، موقعیتهای جنگی و بی ثباتی سیاسی در مقیاس اجتماعی تأثیر می گذارد و رویدادهایی مانند سوگ یا از دست دادن شغل ، اغلب به نتایج و خیمی در مقیاس فرد منجر می شوند. (استورا، ۱۹۹۱).
مدل های نظری استرس
مدل مبتنی بر محرک^[۲۷۶]
بر اساس این مدل استرس ها به عنوان محرک ها یا عواملی هستند که منجر به تنش می شوند. این محرک ها می توانند اعم از محرک های بیرونی گرما، سرما، سر و صدا و شلوغی و یا درونی از قبیل درد، فعالیت های ذهنی مثل افکار و احساسات با تعارضهای درونی باشند (فویراشتاین و همکاران، ۱۹۸۷).
تمرکز اصلی مدل مبتنی بر محرک بر استرس زاهاست. سه منبع اصلی استرس زا توسط تویتز^[۲۷۷] (۱۹۹۵) مطرح شده که عبارتند از: رویدادهای زندگی ، فشارهای روانی مزمن^[۲۷۸] تنیدگی های روزمره^[۲۷۹] .
تغییرات مهم و مشکلات ناگهانی که غالبأ برای افراد پیش می آید و زندگی عادی آنها را بر هم می زند رویدادهای زندگی نامیده می شود. مثل طلاق ، از دست دادن شغل ، بیماری و مرگ نزدیکان.
فشارهای روانی مزمن عبارت است از وجود موقعیت های تنیدگی زای نسبتأ پایدار که مستلزم آن است که شخص در جریان زندگی خود کم و بیش به طور ملزوم با آن موقعیت ها سازگار شود از قبیل معلولیت جسمانی ، تنگدستی و تراکم جمعیت، تنیدگی روزمره رویدادهای جزیی هستند که معمولأ در فعالیت های عادی روزانه برای بسیاری از افراد پیش می آید مثل گیر کردن در ترافیک ، ایستادن در صف و تراکم کارهای روزمره.
مدل مبتنی بر پاسخ^[۲۸۰]
سلیه به عنوان واضع این مدل استرس را پاسخ غیر اختصاصی موجود زنده به عامل تنیدگی زا تلقی کرده است. این پاسخ می تواند یک پاسخ فیزیولوژیکی مثل فعالیت دستگاه عصبی خود کار یا نوعی پاسخ روان شناختی از قبیل حالات هیجانی منفی یا نشانه های استیصال را در بر داشته باشد.
پاسخ های فیزیولوژیک به استرس ها
سه دستگاه در پاسخ به استرس های گوناگون دخالت دارند که عبارت است از دستگاه عصبی خودکار ، دستگاه عصبی ماهیچه ای و دستگاه عصبی ترشحی.
این سه دستگاه توسط هیپوتالاموس^[۲۸۱] کنترل می شود. هیپوتالاموس به خاطر نقش دو گانه اش در مواقع اضطراری مرکز فشار روانی مغز نامیده می شود. اولین کارکرد آن فعال کردن بخش سمپاتیک دستگاه عصبی خودکار است. هیپوتالاموس تکانه های عصبی را به هسته هایی در ساقه مغز منتقل می کند که کار کرد دستگاه عصبی خودکار را کنترل می کند. بخش سمپاتیک دستگاه عصبی خودکار مستقیمأ به عضلات صاف و اندام های داخل اثر می گذارد که برخی از تغییرات بدنی مذکور ایجاد شوند ؛ مثل افزایش ضربان قلب ، بالا رفتن فشار خون و گشاد شدن مردمک ها. دستگاه سمپاتیک همچنین قسمت مرکزی غدد فوق کلیوی را تحریک می کند تا هورمون های اپی نفرین (آدرنالین) و نوراپی نفرین را در جریان خون آزاد کنند. اثر اپی نفرین بر عضلات و اندام ها همانند اثر دستگاه عصبی سمپاتیک است و به این ترتیب در تداوم حالت بر انگیختگی تأثیر دارد. نوراپی نفرین به واسطه تأثیرش بر غده هیپوفیز به طور غیر مستقیم مسوول آزاد شدن قند اضافی از کبد است (اتکینسون و همکاران، ۱۹۹۹).
وقایع بالا فقط یکی از دو کارکرد هیپوتالاموس را نشان می دهد: فعال سازی دستگاه سمپاتیک ، که درست زیر هیپوتالاموس قرار دارد برای ترشح هورمون آدرنوکورتیکوتروفیک.^[۲۸۲]یعنی هورمون اصلی فشار روانی در بدن انجام می شود. این هورمون لایه بیرونی غده فوق کلیوی را تحریک می کند که منجر به آزاد شدن دسته ای از هورمون ها (که هورمون اصلی در این میان کورتیزول می باشد) می شود که سطح گلوکز و برخی مواد معدنی در خون را تنظیم می کند. مقداری کورتیزول در نمونه خون یا ادرار اغلب به عنوان مقیاس برای سنجش فشار روانی به کار می رود (اتکینسون و همکاران، ۱۹۹۹).
سالها پیش فیزیولوژیست معروف والتر کنون ^[۲۸۳](۱۹۳۲) چگونگی واکنش بدن به موارد اضطراری را توضیح داده و آن را واکنش جنگ یا گریز ^[۲۸۴]نامیده است.
زیرا موجود زنده را آماده حمله یا فرار می کند(به نقل از اندلر^[۲۸۵]، ۱۹۸۸). در مجموع واکنش های عصبی به سازش یافتگی فرد در مواجهه با موقعیت های اضطراری و تنیدگی زا کمک می کند و در صورت تداوم یا تشدید رویدادهای استرس زا بدن به منظور سازش بیشتر مراحلی را طی می کند که سلیه (۱۹۸۵) از آن به عنوان نشانگان عمومی سازگاری نام برده است و سه مرحله برای آن مشخص کرده است:
۱- مرحله هشدار^[۲۸۶]: در مرحله هشدار ،اولین واکنش بدن به عامل مولد فشار روانی ،شوکه شدن موقتی است در این مرحله ،مقاومت در برابر بیماری وفشار روانی کم می شود .بدن برای کنار آمدن با تاثیرات اولیه فشارروانی ،به سرعت هورمون هایی ترشح میکند که در کوتاه مدت تاثیر نامطلوبی بر کار دستگاه ایمنی بدن می گذارند .در این مرحله است که شخص دچار بیماری های عفونی وعفونت های ناشی از جراحات ومصدومیت ها می شود .خوشبختانه ،مرحله هشدار به سرعت تمام می شود .بعضی از موجوداتی که مدتی طولانی ، در شرایط بسیار پر استرس مرحله هشدار نگه داشته شده اند ، طی چند ساعت یا چند روز مرده اند (سارافینو، ۲۰۰۲).
۲- مرحله مقاومت: در مرحله مقاومت سندرم انطباق عمومی سلیه ،برخی غدد بدن ،هورمون هایی تولید می کنند که هر یک به نحوی از شخص محافظت می کنند . در مرحله هشدار, اگر چه فعالیت دستگاه غدد درون ریز ودستگاه عصبی سمپاتیک ،خیلی زیاد نیست ولی حتی این مقدار فعالیت هم زیاد محسوب می شود .دستگاه ایمنی بدن در مرحله مقاومت خیلی کارآمد با عفونت ها می جنگد .در عین حال ،میزان ترشح هورمونهایی که التهاب های همراه مصدومیت ها وجراحات را کم می کنند بالا می رود (سارافینو، ۲۰۰۲).
۳-مرحله فرسودگی: اگر تلاش های بدن برای جنگیدن با فشارروانی ،بی نتیجه بماند وفشار روانی ادامه یابد ،شخص وارد مرحله فرسودگی می شود .اگر استرس ادامه یابد ، احتمال آسیب و بیماری عضوهای درونی و حتی مرگ نبز وجود دارد (سارافینو، ۲۰۰۲).
پاسخ های روان شناختی به تنیدگی
در طی واکنش هشدار و پس از آن تا مرحله مقاومت فرد پاسخ های رفتاری و شناختی متعددی از خود بروز می دهد. تنیدگی می تواند سبب بیقراری و نا آرامی فرد شود و یا امکان دارد مشکلاتی را در زمینه دقت توجه و حافظه پس آورد. امکان دارد شخص به دلیل تأثیر پذیری در به یاد آوردن صحیح همه مطالب دچار اشکال شود. اثرات تنیدگی بر هیجان می تواند اعم از نشانه های خشم یا شادی ناگهانی ، تغییرات شدید خلقی مانند افسردگی یا فعالیت بیش از حد باشد. سایر واکنشهای شایع استرس عبارت است از : ناتوانی در تمرکز حواس و تصمیم گیری ، افزایش افکار منفی درباره خود ، اجتناب از موقعیت های اضطراب برانگیز ، گوشه گیری و انزوا، احساس از دست دادن کنترل ، احساس استیصال ، نومیدی ، ناکامی مداوم ، تحریک پذیری ، اختلال در خوابیدن ، بیداری صبح زود و خستگی زیاد و مداوم.
از نظر پاسخ های روان شناختی نیز نشانه های نزدیک شدن به مرحله تحلیل رفتاری ناتوانی و ضعف است که با خستگی مفرط همراه است (پاول و انرایت، ۱۹۹۱؛ بک^[۲۸۷] و همکاران ۱۹۹۸).
مدل تعاملی
این مدل تنیدگی را به به عنوان فرایندی ارتباطی بین شخص و محیط می داند. بر اساس این مدل ارزیابی شخص از ارتباط خود با محیط نقش تعیین کننده در ایجاد تنیدگی دارد. اگر شخص محیط خود را بیش از اندازه استرس زا تلقی کند و احساس کند که توانایی مواجهه با موقعیت های دشوار را ندارد استرس وی افزایش خواهد یافت. اما اگر بداند که رویدادهای استرس زا آنچنان است که توانایی رویارویی با آنها را دارد استرس کمتری را احساس خواهد کرد ( دیماتئو ۱۳۷۸) . در واقع این دیدگاه که تلفیقی از دو دیدگاه قبلی است فرد را به عنوان یک عنصر فعال در جریان استرس می داند که به منظور کاهش دادن نامطلوب استرس روش های رویارویی شناختی رفتاری و هیجانی را به کار می گیرد.
مدل لازاروس شاید بهترین نمونه یک مدل تعاملی باشد . زیرا وی ارزیابی شناختی را در ادراک شخص از استرس بسیار مهم می داند. ریچارد لازاروس در زمینه استرس بر چگونگی ادراک فرد از موقعیت تاکید دارد و استرس را به شبکه وسیع عواملی مانند محرک ، پاسخ ، ویژگی های فردی ، ارزشیابی ها و سبک های سازشی نسبت می دهد که بر یکدیگر تأثیر متقابل دارند. از این دیدگاه موقعیت ها به خودی خود استرس زا نیستند. بلکه استرس ناشی از عدم موازنه ایست که بین ادراک فرد از الزام های محیط پیرامون و ارزشیابی وی از توانایی خویشتن در پاسخ دهی به آنها به و جود می آید. بنابراین تنها زمانی که فرد نتواند با خواسته های پیرامون مقابله کند یا به عبارت دیگر بین موقعیت های بیرونی و ظرفیت واکنش عینی یا فاعلی او نسبت به آنها نا همگرایی وجود داشته باشد حالت استرس و استیصال ایجاد می شود (استورا ۱۹۹۱).
حل مسأله اجتماعی
موضوع حل مسأله و تصمیم گیری، مورد توجه بسیاری از محققان و پژوهشگران حوزه روانشناسی و سایر حوزه های مربوط به بهداشت روان واقع شده است. یافته ها دال بر آن هستند که مهم نیست افراد در زندگی با مشکل، دردسر و گرفتاری روبرو نشوند بلکه مهم آن است که در مواجهه با این گونه موقعیت ها بتوانند به شیوه ای صحیح عمل کنند. بعضی از افراد حتی قادر به برطرف کردن مسائل روزمره خود نیستند و در مقابل کوچک ترین مسئله یا انتخاب دچار پریشانی، دستپاچگی، آشفتگی و ناراحتی می شوند. در مقابل این گروه، افراد دیگری نیز وجود دارند که حل مسأئل و مشکلات متنوع و مواجهه با موقعیت های چالش انگیز نه تنها در درون آنها آشوب به وجود نمی آورد بلکه آنها را به این سطح از خودآگاهی می رساند که نقاط ضعف خود را شناخته و برطرف نمایند. عمده ترین علت موفقیت این افراد آن است که به هنگام مواجهه با مشکلات و گرفتن یک تصمیم نهایی از روشی منظم و مرحله به مرحله استفاده می کنند، حال آنکه افراد گروه اول فاقد این توانمدی هستند. هر مسئله یا تصمیمی ماهیتا یک موقعیت استرس زا پدید می آورد، مادامی که فرد مسئله را به درستی حل نکرده یا تصمیمی مناسب نگرفته باشد بر شدت استرس افزوده شده و در نهایت موجب فعال شدن هیجانهای ناخوشایند در او خواهد شد.
مهارت های حل مسئله
مهارت حل مسئله یکی از کارکردهای عالی ذهن است که اکتساب آن معمولا به آموزش نیاز دارد. اگرچه انسان در حوزه های مختلف با مسائل متنوعی مواجه است، با این حال می توان اصولی کلی را در نظر گرفت که تقریبا در همه نوع مسائل انسانی کاربرد دارند. حل مسئله شامل مجموعه پیچیده ای از مؤلفه های شناختی^[۲۸۸]، رفتاری^[۲۸۹] و نگرشی^[۲۹۰] است. مایز (۱۹۸۳) حل مسئله را فرایند چند مرحله ای^[۲۹۱] تعریف کرده که در آن باید رابطه میان تجارب گذشته و مسئله موجود را دریابد و با توجه به آن راه حل مناسبی را اتخاذ کند. او سه ویژگی را برای حل مسئله مطرح کرده است: حل مسئله فرایندی شناختی است ولی از رفتار استنباط می شود، نتیجه فرایند حل مسئله ارائه راه حل است و حل مسئله مستلزم دست کاری یا عمل کردن بر اساس دانش پیشین است (فونک هاوسر و دنیس، ۱۹۹۲).
الگوهای حل مسئله
الگوهای متفاوتی برای حل مسئله مطرح شده است. در یکی از الگوها، که به IDEAL (حروف اول حل مسئله) معروف است، پنج مرحله برای حل مسئله مطرح شده است:

• در دسترس نبودن کالا، مصالح و مواد

• کیفیت پایین کالا، مصالح و مواد

• زمانبندی غلط در حمل کالا، مصالح و مواد

• مشکلات حمل کالا، مصالح و مواد

• تغییر در اسکوپ کار

• تغییر در طراحی و نقشه ها

• کارفرمای ضعیف

• عدم هماهنگی شرکا (Joint Ventures)

• پیمانکاران دست دوم یا گروه های کاری ضعف

• زمانبندی غلط در اجرا

• تغییر در روش (Procedure) اجرا

• اجرای غلط کار

• تداخل کاری با سایر پیمانکاران

حوزه مالی:

• تاخیر در پرداخت از سوی مسوولین تامین مالی پروژه (کارفرما، sponsor و …)

• سوء استفاده های مالی

• سرریز هزینه

• تغییر نرخ ارز

• تغییر تورم

• تغییر نرخ بهره

• وقوع هزینه های غیر منتظره

• ورشکستگی یکی از طرفین پروژه

حوزه قوانین و مقررات:

• تغییر در قوانین محلی و دولتی

• وقوع حوادث سیاسی

• وقوع حوادث فرهنگی، اجتماعی

• اعتصابات

با عنایت به مطالعات انجام شده و بررسی های صورت گرفته در مورد تحقیقات سایر افراد مشخص می گردد برخی پارامترها در کلیه مطالعات مشترک می باشند و این بدان معناست که این پارامترها مورد توجه کلیه محققان قرار گرفته و گزینه های موثر در جهت بعبود شرایط پیشرفت کار و رسیدن به بهره وری مناسب می باشند. در نتیجه مورد توجه قرار دادن اهین پارامترها مسلما برای هر مدیر ساختی می تواند مفید و موثر باشد. پارامترهای مذکور همراه تعاریف آنها در قسمت زیر بیان گردیده اند:

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۲-۹-۵ برنامه ریزی و کنترل پروژه:
مجموعه ای از اقدامات و فعالیتهایی که شروع و خاتمه معینی دارند و با انجام آنها، تمام یا بخشی از فرایند تهیه اطلاعات ورودی یا پردازش اطلاعات سیستم خروجی برنامه ریزی و کنترل پروژه اجرا می شود. شرح خدمات نهادها برنامه ریزی و کنترل پروژه را تشکل می دهند.
زیر پارامترهای موثر در این آیتم عبارتند از:
تعریف زمانبندی واقع گرایانه و مراحل تفضیلی کار و اهداف پروژه
ارائه گزارش ماهیانه از سوی پیمانکار و مشاور
برنامه ریزی منابع اجرایی
کنترل و بهنگام کردن منابع اجرایی
سیستم مدیریت اطلاعات:
در اغلب موارد پروژه ها با تولید داده های بسیار در طی زمان مواجه هستند. همچنین نداشتن ارتباطتات اطلاعات وضعیت کنونی در قیاس با هدفهای برنامه زمانبندی، هزینه و عملکرد مناسب کنترل پیشرفت پروژه را با مشکل مواجه می نماید.
همچنین وجود اطلاعات برای طراحی و اجرای تصمیمات کلیدی مربوطبه تخصیص منابع در مدیریت پروژه ضرورت دارد.
تصمیمات مدیران ارشد شرکتها در صورتی که بر مبنای اطلاعات صحیح، و مرتبط و به هنگام پروژه اتخاذ گردد، برنامه ریزی، سازماندهی، هدایت و کنترل صحیح پروژه را به دنبال خواهد داشت.
زیر پارامترهای موثر در این آیتم عبارتند از:
سیستم اطلاع رسانی به بخشهای مهندسی
اطلاع رسانی به مدیر پروژه
وجود آرشیو فنی و دسترسی به اسناد و مدارک
سیستم مدیریت کیفی
سیستم مدیریت کالا
سیستم مدیریت منابع انسانی
سیستم مدیریت ماشین آلات
سیستم مدیریت ارتباطات:

با توجه به مدل تحقیق در حالت اعداد معنی‌داری، مشاهده می‌شود که میزان آماره‌ی t بین دو متغیر کیفیت خدمات درک شده و واکنش‌های رفتاری برابر با ۳۳/۲ است و از آن جا که این مقدار در خارج از بازه‌ی ]۹۶/۱&96/1- [قرار دارد این فرضیه تایید می‌شود. با توجه به ضریب استاندارد هم می‌توان گفت که میزان تاثیر ارزش درک شده بر واکنش‌های رفتاری برابر با ۲۸/۰ است.
۶-رضایت بر واکنش‌های رفتاری تاثیر مستقیم مثبت دارد.
با توجه به مدل تحقیق در حالت اعداد معنی‌داری، مشاهده می‌شود که میزان آماره‌ی t بین دو متغیر رضایت و واکنش‌های رفتاری برابر با ۳۵/۳ است و از آن جا که این مقدار در خارج از بازه‌ی ]۹۶/۱&96/1- [قرار دارد این فرضیه تایید می‌شود. با توجه به ضریب استاندارد هم می‌توان گفت که میزان تاثیر رضایت بر واکنش‌های رفتاری برابر با ۳۸/۰ است.
۴-۸) بررسی قدرت تبیین مدل ساخت تحقیق
از معادله زیر قدرت تبیین مدل تعیین می‌شود.
BA = 0.11*Q.P + 0.25*V.P + 0.37*SATIS, Rý = ۰٫۴۹
با توجه به معادله فوق مشاهده می‌شود که متغیر کیفیت درک شده، ارزش درک شده و رضایت درحدود ۴۹% از متغیر واکنش رفتاری را به عنوان متغیر وابسته نهایی تبیین می‌کنند.
فصل پنجم
نتیجه گیری و پیشنهادات
۵-۱( بحث و نتیجه‌گیری
گردشگری در حال حاضر یکی از حوزه‌های خدماتی مهم در جهان محسوب می‌شود که به دنبال خود زنجیره‌ی ارزش زیادی را در سایر حوزه‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به دنبال دارد. از این رو رونق و پایداری بلند‌مدت آن همواره یکی از دغدغه‌های مسئولان و کارشناسان امر می‌باشد. در این میان تصمیم یک گردشگر پس از اقامت یا بازدید از یک منطقه گردشگری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است که از آن در مبانی نظری غالباً تحت عنوان واکنش رفتاری یاد می‌شود. چنانچه رضایت خاطر گردشگر به شکل مطلوب تآمین شود و کیفیت درک شده با کیفیت مورد انتظار وی تطابق داشته و یا حتی بیشتر از آن باشد، آنگاه این گردشگر ترغیب می‌شود که بار دیگر به آن منطقه‌ی گردشگری سفر کند و نزد اقوام، دوستان و آشنایان، آنان را نیز به رفتن به آن منطقه گردشگری توصیه و تشویق نماید که این موضوع نیز در مبانی نظری تحت عنوان تبلیغات دهان به دهان مثبت شناخته می‌شود. بنابراین، واکنش رفتاری مثبت بایستی برای مدیران یک منطقه گردشگری به عنوان کلیدی‌ترین دستاورد و ماحصل کلیه‌ی فعالیتها و اقدامات صورت گرفته‌ی زنجیره گردشگری محسوب شود. پرواضح است که عدم تأمین رضایت خاطر گردشگر واکنش‌های رفتاری را در نقطه مقابل یاد شده به همراه خواهد داشت.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

در این پژوهش واکنش رفتاری به عنوان یک متغیر وابسته در کانون توجه بوده و با توجه به مبانی نظری سایر متغیرهای میانجی و مستقل در غالب یک مدل مفهومی تعیین و روابط علی آنها بر اساس داده‌های تصادفی به دست آمده از ۳۸۴ گردشگر در مناطق گردشگری استان گیلان مورد بررسی و آزمون قرار گرفت. یافته‌های به دست آمده روابط علی یا به عبارت دیگر فرضیات پژوهش را به جز یک مورد تأیید نمود که همسو با یافته‌های پژوهش سایر محققین می‌باشد که این مقایسه در ادامه به صورت خلاصه در جدول آورده شده است.
۵-۲) نتایج آمار توصیفی
آمار نشان می‌دهد که جنسیت ۱/۵۳ درصد از پاسخ‌دهندگان مذکر و ۹/۴۶ درصد مونث می‌باشد. سن ۲/۱۰ درصد پاسخ‌دهندگان بین ۱۵ تا ۲۰ سال، ۳/۴۵ درصد بین ۲۰ تا ۳۰ سال، ۲/۲۳ درصد بین ۳۰ تا ۴۰ سال، ۱۳ درصد بین ۴۰ تا ۵۰ سال و ۸/۷ درصد بیش از ۵۰ سال می‌باشند؛ همچنین ۵/۰ درصد به این سوال پاسخ‌نداده‌اند. سطح تحصیلات ۶/۲۸ درصد پاسخ‌دهندگان دیپلم و کمتر، ۱/۲۲ درصد فوق دیپلم، ۴/۳۴ درصد لیسانس و ۶/۱۴ درصد فوق لیسانس و بالاتر می‌باشند؛ همچنین ۳/۰ درصد به این سوال پاسخ نداده‌اند. وضعیت تاهل ۸/۳۷ درصد از پاسخ‌دهندگان مجرد، ۶/۵۸ درصد متاهل، ۴/۳ درصد سایر موارد ذکر شده می‌باشند؛ همچنین ۳/۰ درصد به این سوال پاسخ نداده‌اند. وضعیت درآمد ۳۸ درصد پاسخ‌دهندگان بین ۵۰۰ هزار تا ۱ میلیون، ۲۴ درصد بین ۱ تا ۵/۱ میلیون تومان، ۸/۷ درصد بین ۵/۱ تا ۲ میلیون تومان، ۳/۶ درصد بیش از ۲ میلیون می‌باشند؛ همچنین ۲۴ درصد به این سوال پاسخ نداده‌اند. شغل ۷/۲۲ درصد پاسخ‌دهندگان دولتی، ۴۹ درصد غیر دولتی، ۱/۲۸ درصد بیکار می‌باشند؛ همچنین ۳/۰ درصد به این سوال پاسخ نداده‌اند. نحوه‌ی سفر ۵/۵ درصد پاسخ‌دهندگان حمل و نقل عمومی، ۸۷ درصد اتومبیل شخصی، ۶ درصد فوق تور، ۱ درصد سایر می‌باشند؛ همچنین ۵/۰ درصد به این سوال پاسخ نداده‌اند. تعداد دفعات بازدید ۳/۴۵ درصد پاسخ‌دهندگان از گیلان یکبار در سال، ۶/۲۷ درصد دو بار در سال، ۷/۱۰ درصد سه بار در سال، ۲/۴ درصد چهار بار در سال و ۲/۱۲ درصد فوق بیش از چهار بار در سال می‌باشند.
متغیر ارزش درک شده دارای کمترین مقدار ۵۴/۱، بیشترین ۹۸/۴، میانگین ۸۳۰۵/۳، انحراف معیار ۵۳۸۰۵/۰ و واریانس ۲۸۹/۰ می‌باشد. در بین سازه‌های ارزش درک شده بیشترین میانگین مربوط به متغیر ارزش احساسی (با میانگین برابر ۱۶۹۳/۴ ) می‌باشد.
متغیر کیفیت درک شده دارای کمترین مقدار ۲، بیشترین ۵، میانگین ۸۴۳۱/۳، انحراف معیار ۶۲۴۸۸/۰ و واریانس ۳۹/۰ می‌باشد. بین سازه‌های کیفیت درک شده متغیر شگفت‌زدگی داری میانگین بیشتری نسبت به متغیر غوطه‌وری می‌باشد.
متغیر رضایت دارای کمترین مقدار ۱، بیشترین ۵، میانگین ۴۱۵۴/۳، انحراف معیار ۵۹۹۰۵/۰ و واریانس ۳۵۹/۰ می‌باشد.
متغیر واکنش رفتاری دارای کمترین مقدار ۱، بیشترین ۵، میانگین ۲۲۵۳/۴ ، انحراف معیار ۷۳۴۷۵/۰ و واریانس ۵۴/۰ می‌باشد.
متغیر ویژگی مقصد دارای کمترین مقدار ۱، بیشترین ۵، میانگین ۷۹۶۷/۳، انحراف معیار ۶۲۳۳۶/۰ و واریانس ۳۸۹/۰ می‌باشد.
۵-۳) نتایج آمار استنباطی
در ارتباط با فرضیه اول که در آن به بررسی تاثیر ویژگی‌های مقصد بر کیفیت درک شده پرداخته شد، با توجه به مدل تحقیق در حالت اعداد معنی‌داری می‌توان گفت که فرضیه تایید شد و با توجه به حالت استاندارد می‌توان بین نمود که میزان تاثیر برابر با ۹۰/۰ است.
در ارتباط با فرضیه دوم که در آن به بررسی تاثیر کیفیت درک شده بر ارزش درک شده پرداخته شد، با توجه به مدل تحقیق در حالت اعداد معنی‌داری می‌توان گفت که فرضیه تایید شد و با توجه به حالت استاندارد می‌توان بین نمود که میزان تاثیر برابر با ۸۲/۰ است.
در ارتباط با فرضیه سوم که در آن به بررسی تاثیر کیفیت درک شده بر رضایت پرداخته شد، با توجه به مدل تحقیق در حالت اعداد معنی‌داری می‌توان گفت که فرضیه تایید شد و با توجه به حالت استاندارد می‌توان بین نمود که میزان تاثیر برابر با ۷۸/۰ است.
در ارتباط با فرضیه چهارم که در آن به بررسی تاثیر کیفیت درک شده بر واکنش‌های رفتاری پرداخته شد، با توجه به مدل تحقیق در حالت اعداد معنی‌داری می‌توان گفت که فرضیه رد شد.
در ارتباط با فرضیه پنجم که در آن به بررسی تاثیر ارزش درک شده بر واکنش‌های رفتاری پرداخته شد، با توجه به مدل تحقیق در حالت اعداد معنی‌داری می‌توان گفت که فرضیه تایید شد و با توجه به حالت استاندارد می‌توان بین نمود که میزان تاثیر برابر با ۲۸/۰ است.
در ارتباط با فرضیه ششم که در آن به بررسی تاثیر رضایت بر واکنش‌های رفتاری پرداخته شد، با توجه به مدل تحقیق در حالت اعداد معنی‌داری می‌توان گفت که فرضیه تایید شد و با توجه به حالت استاندارد می‌توان بین نمود که میزان تاثیر برابر با ۳۸/۰ است.
۵-۴) مقایسه نتایج تحقیق با تحقیقات گذشته
جدول ۵-۱) مقایسه نتایج با تحقیقات پیشین

تحقیقات پیشین
فرضیات

زارعی و همکاران (۱۳۹۱)، زابکار و همکاران (۲۰۱۰)، کاظمی و همکاران (۱۳۹۰)، جانکینگتون و گنجنارت (۲۰۱۲)، چن و تسایی (۲۰۰۷)، هسی (۲۰۱۲)

ویژگی‌های مقصد بر کیفیت درک شده خدمات گردشگری در مقصد تاثیر مستقیم مثبت دارد.

زابکار و همکاران(۲۰۱۰)، چن و چن (۲۰۱۰)، لای و چن (۲۰۱۱)، وو (۲۰۰۹)، اوه (۱۹۹۹)، زیثمال (۱۹۸۸)، هوانگ (۲۰۱۱)، رنجبریان و همکاران (۱۳۹۱)، جانکینگتون و گنجنارت (۲۰۱۲)، چن و تسایی (۲۰۰۷)، هسی (۲۰۱۲)

کیفیت خدمات درک شده بر ارزش درک شده تاثیر مستقیم مثبت دارد.

چن و چن (۲۰۱۰)، لای و چن (۲۰۱۱)، وو (۲۰۰۹)، سو (۲۰۰۴)، هوانگ (۲۰۱۱)، زارعی و همکاران (۱۳۹۱)، رنجبریان و همکاران (۱۳۹۱)، فتاحی (۱۳۸۳)، کائو و همکاران (۲۰۰۸)، جانکینگتون و گنجنارت (۲۰۱۲)، بیکر و کرومپتون (۲۰۰۰)، ریگاتی لوچینی و ماسون (۲۰۱۰)، تی ای کام (۲۰۱۱)، کانی و هدایت (۲۰۱۲)، شانک و چلادورائی (۲۰۰۸)، اوه (۱۹۹۹)

کیفیت خدمات درک شده بر رضایت تاثیر مستقیم مثبت دارد.

از آنچه که تا به حال ذکر شد می توان چنین نتیجه گرفت که آموزش برای مدیران و کارکنان باید یک امر روزمره ، مداوم و عادی تلقی گردد ، ولی متاسفانه به دلایل مختلف ، برخی از مدیران و مسئولان با امر آموزش کارکنان بسیار سطحی و کم اهمیت برخورد میکنند . گاهی هم دیده می شود که آموزش کارکنان توسط افرادی برنامه ریزی ، اداره و اجرا می شود که کوچکترین اطلاعی در مورد آموزش کارکنان ندارند . این دو موضوع باعث می شود که برنامه های آموزشی کارکنان ، چنانکه در مواردی ملاحظه می گردد ، بی محتوا ، پراکنده و بدون هدف اجرا شود و کوچکترین اثری در میزان دانش ، بینش و توانش یا نوع رفتار کارکنان نداشته و یا بعضاً نتیجه ای معکوس به همراه داشته است .

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

وجود چنین آموزشهایی در مراکز دولتی ، صنعتی و یا سایر سازمانها انگیزه شرکت در کلاسهای آموزشی را از شرکت کنندگان و مدیران سلب مینماید و به همین علت هم دیده می شود که در ایجاد انگیزه ، برای شرکت در آنگونه کلاسهای آموزش کارکنان ، بالاجبار امتیازاتی فقط مادی برای آنها در نظر گرفته می شود که در آن صورت شرکت کنندگان صرفاً برای دریافت گواهینامه های مربوطه و استفاده از مزایای مادی آن در این کلاسها شرکت نموده و گاهی هم ممکن است مدتها در انتظار بمانند ، ولی زمانی که در کلاس شرکت نمودند هیچ گونه انگیزه ای برای آموختن ندارند و صرفاً با شرکت در کلاس ، رفع تکلیف مینمایند . مشکل عمده و اساسی دیگر به فرض اگر برخی از دوره های آموزش کارکنان توسط صاحبنظران و متخصصین امر ، برنامه ریزی و اجرا می گردد و به همان دلیل نیز به اهداف آموزشی اعم از اهداف دانشی ، بینشی ،توانشی و رفتاری دست پیدا می کند ، ولی چون عملاً در محیط کار نمی توانند آموخته های خود را بکار بگیر ند اغلب ناگزیر خواهند شد کارها را بر عکس آنچه بدرستی آموخته اند ، عمل نمایند ، نسبت به امر آموزش بی علاقه و یا بی تفاوت می شوند یا آنکه عملاًتضادهایی بین آنان و مسئولان رده بالای آنان بوجود میآید .
برای حل پاره ای از مشکلات باید امور آموزش کارکنان را به افرادی محول نمود که دارای دانش ، تعهد ، آگاهی ، مهارت ، تجربه و سابقه قابل قبولی در امر آموزش باشند نه و به افرادی که بدون احساس تعهد و یا فقدان دانش و تجربه و سابقه آموزشی ، که فکر میکنند می توانند عهده دار مسئولیتهای آموزشی گردند .
امور آموزش کارکنان را باید به افراد واجد شرایط سپرد و در آن صورت مشاهده خواهیم نمود که برنامه ریزی و اجرای صحیح دوره های آموزشی کارکنان چه اثرات مفید و موثری به همراه خواهد داشت .
پیشنهاد دیگر برای تقلیل موانع و مشکلات آموزش کارکنان اینکه به نظر می رسد بهتر است آموزش کارکنان در کلیه سطوح سازمانی به موازات یکدیگر صورت پذیرد و اگر امکانات اجازه این کار را نداد
آموزش از سطوح بالای سازمان شروع و به سطوح پایین تر تسری پیدا کند ، تا بدین وسیله یک زبان مشترک بین مدیریت و سایر کارکنان به وجود آید ، والا به دلایلی که قبلاً ذکر شد آموزش ، مشکلاتی را به همراه خواهد داشت .
دیگر اینکه برای به وجود آوردن انگیزه شرکت در دوره های آموزشی کارکنان ، باید سعی نمود محیط کار را برای اجرای آموخته های علمی کارکنان آماده ساخت و وسایل و ابزار و اختیارات لازم را به موازات مسئولیتها به آنان واگذار نمود تا آثار آموزش کارکنان در سازمان ملموس گردد . (ابطحی،۱۳۸۳)
۲-۸آموزش سرمایه گذاری در سرمایه انسانی :
در تجزیه و تحلیل های اقتصادی سرمایه گذاری و سرمایه ، بیشتر روی سرمایه های فیزیکی مانند ماشین آلات ابزار یا ساختمان که در آینده با ایجاد ظرفیت تولید ، در آمد ایجاد می کند تمرکز می گردد اما دسته ای از اقتصاددانان کلاسیک مانند آدام اسمیت خاطر نشان کردند که به همان طریق مثلاً خرید یک ماشین نو یا دیگر صور سرمایه های فیزیکی ظرفیت یک کارخانه یا تشکیلات اقتصادی را افزایش میدهد ، تحصیلات نیز به افزایش توان تولیدی کارکنان کمک می کند بنابر این شباهتی بین سرمایه گذاری روی اقلام فیزیکی و انسان ترسیم گردید .
اما این مفهوم تقریباً تا سال ۱۹۶۰ که اقتصاد دانان آمریکایی « تئودور شولتز » هزینه سرمایه گذاری روی تحصیل را مانند یک روش سرمایه گذاری تجزیه و تحلیل کرد ، کاملاً گسترش نیافت . در سال ۱۹۶۲ « مجله سیاستهای اقتصادی » که در امریکا چاپ می شد یک مقاله تکمیلی با عنوان « سرمایه گذاری روی انسان شروع می شود » منتشر کرد و «گری بکر » کتابی باعنوان سرمایه انسانی » منتشر کرد و در آن به تشریح یک تئوری در مورد سرمایه گذاری روی تحصیلات و آموزش را تجزیه و تحلیل کرد .
از آن زمان مفهوم سرمایه انسانی در اقتصاد ، رایج گردید و اثر مفیدی روی تجزیه و تحلیل بازارهای نیروی کار ، تعیین حقوق و دستمزد و سایر مباحث اقتصادی نظیر تجزیه و تحلیل رشد اقتصادی ، داشته است . اما سرمایه گذاری روی انسان یک موضوع بحث انگیز باقی ماند . برای اندازه گیری نرخ بازگشت سرمایه گداری در آموزش تلاشهای زیادی صورت پذیرفته است . بیشتر این تلاشها از سوی منتقدانی صورت پذیرفته که معتقدند : آموزش توان تولید کارگران را افزایش نمی دهد اما توانائیهای ذاتی و ویژگیهای شخصیتی آنها را بهره ورتر می سازد . (ساهینیدس و بوریس،۲۰۰۸)
۲-۹ اندازه گیری نرخ بازگشت سرمایه در سرمایه انسانی :
وقتی اقتصاد دانان از هزینه های آموزش صحبت میکنند در واقع آنها به شباهتهای زیادی که بین تحصیلات و سرمایه گذاری روی سرمایه های فیزیکی وجود دارد اشاره میکنند آنها مدعی اند که اندازه گیری سود بخشی سرمایه گذاری روی سرمایه انسانی ( نرخ بازگشت سرمایه ) با بهره گرفتن از تکنیکهائی مانند تجزیه و تحلیل هزینه سود و ارزیابی سرمایه گذاری که قبلاً روی سرمایه های فیزیکی عملی شده ، امکان پذیر است .پولی که برای تحصیلات ، آموزش یا مراقبتهای بهداشتی اختصاص می یابد سرمایه گذاری روی سرمایه انسانی در نظر گرفته می شود زیرا ، عایدی طول دوره زندگی کارگرانی را که از تحصیلات ، آموزش یا سلامتی بیشتری برخوردار ند بالا می برد .« آدام اسمت » در کتاب ثروت ملل میگوید بدست آوردن مهارتهایی در دوره تحصیل یا کارآموزی مستلزم هزینه هایی است این مهارتها نه فقط قسمتی از ثروت و دارائی افراد به حساب میآید ، بلکه ثروت جامعه ای که فرد بدان تعلق دارد
را نیز تشکیل میدهد «مارشال » نیز میگوید ، هزینه برای آموزش با ارزشترین چیز محسوب می شود زیرا هم امکان تولید را افزایش میدهد و هم سود سرشاری را عاید سرمایه گذار می کند و از این راه بسیاری از افراد فرصت بروز استعداد نهایی خود را می یابند .
جدول ۲-۱ : مقایسه نرخ بازگشت سرمایه در سرمایه گذاری برروی تحصیلات

کشور

تعداد

شخصی

اجتماعی

دبستان

راهنمایی

سطوح بالاتر

دبستان

راهنمایی

سطوح بالاتر

افریقا

۹

۲۹

۲۲

۳۲

۲۹

۱۷

۱۲

آسیا

۸

۳۴

۱۷

۱۹

۱۶

۱۲

۱۱