انگیختگی

۷۲۳/۰

۰۰۰/۰

قصد خرید آنی

۶۶۰/۰

۰۰۰/۰

ریسک ادراک شده

۶۹۵/۰

۰۰۰/۰

خرید آنی

۷۰۱/۰

۰۰۰/۰

واکنش پس از خرید

۶۶۲/۰

۰۰۰/۰

جدول ۵-۳: نتایج آزمون کورویت بارتلت و KMO جهت بررسی کفایت عوامل پرسشنامه
۲-۴-۳ مقیاس­های مورد استفاده پرسشنامه
اولین نکته در شناسایی و کاربست انواع آزمون­های آماری، شناخت مقیاس داده ­ها و متغیرهایی است که محقق قصد بر شناسایی و تحلیل آنها دارد. تمامی داده ­های یک ابزار اندازه ­گیری ( از جمله هر یک از سوالات یا گویه ­های پرسشنامه در تحقیقات پیمایشی) در قالب یکی از مقیاس­ها یا سطوح اندازه ­گیری چهارگانه زیر قرار می­گیرند.
۱-۲-۴-۳ مقیاس اسمی^[۸۹]
ابتدایی­ترین مقیاس و پایین­ترین سطح سنجش، مقیاس اسمی است. همانطور که از نام انگلیسی این متغیر بر می ­آید، اصطلاح اسمی به معنای نام­گذاری کردن است. یعنی ما در این مقیاس طبقاتی را تعیین می­کنیم و سپس افراد، اشیا یا رویدادها را در آن­ها جای می­دهیم. در این مقیاس، طبقه­ها باید جامع و مانع باشند( دلاور، ۱۳۸۳).
۲-۲-۴-۳ مقیاس فاصله­ای^[۹۰]
مقیاس فاصله­ای، علاوه بر طبقه ­بندی، نام­گذاری و مرتب کردن طبقه­ها، به ما اجازه می­دهد که فاصله­های موجود بین افراد، اشیاء یا رویدادها را نیز مشخص کنیم. در مقیاس فاصله­ای ( که گاهی مقیاس دارای فاصله­های مساوی نامیده می­ شود)، برخی از عملیات ریاضی را که در مقیاس­های اسمی و ترتیبی قادر به انجام آن­ها نیستیم، می­توانیم اجرا کنیم.
۳-۲-۴-۳ مقیاس نسبی^[۹۱]
مقیاس نسبی بالاترین سطح اندازه ­گیری است و حدود فعالیت آن مشتمل بر کلیه عملیاتی است که می­توان در مقیاس اسمی، ترتیبی و فاصله­­ای انجام داد. علاوه بر این ویژگی­ها، مهم­ترین تفاوتی که مقیاس نسبی با مقیاس فاصله­ای دارد این است که در مقیاس نسبی، صفر مطلق وجود دارد.
۴-۲-۴-۳ مقیاس ترتیبی^[۹۲]
مقیاس ترتیبی نیز همانند مقیاس اسمی به طبقه ­بندی و نام­گذاری طبقه­ها می ­پردازد. اما علاوه بر آن به ترتیب طبقه­ها نیز نظر دارد. در این مقیاس، اعداد صرفا برای هدف رتبه ­بندی به کار برده می­شوند نه چیزی بیشتر. اعدادی که در این مقیاس برای مرتب کردن به­کار می­روند، بیان کننده کمیت مطلق موضوع اندازه ­گیری نیستند.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

طیف­های لیکرت به عنوان معروف­ترین طیف در تحقیقات اجتماعی و اقتصادی، که در حالت­های مختلف سه گزینه­ای، پنج گزینه­ای و هفت گزینه­ای مطرح می­گردند، از جمله مهم­ترین شکل مقیاس­های ترتیبی به شمار می­روند. در این تحقیق، برای طراحی سوالات بخش دوم پرسشنامه، از طیف پنج گزینه­ای لیکرت استفاده شده که یکی از رایج­ترین مقیاس­های اندازه ­گیری به شمار می­رود. با توجه به فرم خام پرسشنامه که در پیوست آورده شده است، شکل کلی و امتیاز بندی این طیف برای سوالات مثبت به صورت زیر بوده است.
شکل کلی: اصلا کم تا حدی زیاد کاملا
امتیازبندی: ۱ ۲ ۳ ۴ ۵
۵-۳ روش تجزیه و تحلیل داده ­ها
در این پژوهش، برای تجزیه و تحلیل داده ­ها، از دو روش آمار توصیفی و آمار استنباطی (مدل معادلات ساختاری) استفاده ­شده است. در ابتدا با بهره گرفتن از آمار توصیفی، شناختی از ویژگی­های جمعیت­شناختی پاسخ­گویان بدست آمده، سپس برای آزمون فرضیات و بررسی روابط علی متغیرهای موجود در تحقیق، از مدل معادلات ساختاری (تحلیل مسیر و تحلیل عاملی تاییدی) استفاده شده است.
۱-۵-۳ مدل معادلات ساختاری
یکی از روش­های نویدبخش در زمینه بررسی روابط علی بین متغیرها، مدل معادلات ساختاری یا تحلیل چند متغیره یا متغیرهای مکنون است. این روش به یکسری مدل­های عمومی اشاره می­ کند که شامل تحلیل عاملی تاییدی، تحلیل عاملی اکتشافی، مدل­های ساختاری همزمان کلاسیک، تحلیل مسیر، رگرسیون چندگانه، تحلیل واریانس و سایر روش­های آماری است. رویه­ی تحلیلی این مدل در رشته­ های علمی مختلفی از قبیل روانشناسی، زیست­شناسی، جامعه ­شناسی، اقتصادسنجی و بسیاری از علوم دیگر کاربرد دارد (هومن، ۱۳۸۴).
مدل­یابی معادلات ساختاری یک تکنیک نیرومند چند متغیری است و تمرکز اصلی خود را بر متغیرهای مکنونی قرار می­دهد که خود معلول متغیرهای شهود دیگر هستند. به عبارت دیگر یک مدل معادلات ساختاری مبین یک ساختار علی مشخص بین مجموعه ­ای از سازه­های مکنون است که هر یک توسط مجموعه ­ای از نشانگرها اندازه ­گیری می­شوند و می­توان برازش آن را به یک جامعه معین مورد آزمون قرار داد. این تکنیک چند متغیری که مدل­یابی علی و تحلیل ساختار کوواریانس نیز نامیده می­ شود، یکی از پیشرفت­های نویدبخش در عرصه­ روانشناسی علوم رفتاری است که کاربرد داده ­های همبستگی، آزمایشی و غیرآزمایشی را به منظور تعیین میزان موجه بودن مدل­های نظری در یک جامعه معین امکان­ پذیر می­سازد (کلاین، ۱۳۸۵).
به طور خاص، در علوم اجتماعی و رفتاری بیشتر نظریات و مدل­ها در قالب مفاهیم نظری بیان می­شوند که مستقیما قابل مشاهده و اندازه ­گیری نیستند. در چنین مواقعی معمولا از تعدادی نشانگر برای اندازه ­گیری و مطالعه این متغیرها استفاده می­ شود. دو مسئله اصلی در استنباط علی از مسائل علوم اجتماعی و رفتاری وجود دارد که عبارتند از:
اندازه ­گیری: اندازه ­گیری­های مشاهده شده واقعا چه چیزی را اندازه می­گیرند؟ چگونه و با چه دقتی می­توان نوع مفاهیمی را که باید اندازه ­گیری شوند، مشخص کرد؟ روایی و اعتبار اندازه ­گیری­های انجام شده را چگونه می­توتن تعیین کرد؟
روابط بین متغیرها و قدرت نسبی آنها: چگونه می­توان روابط علی پیچیده بین متغیرهایی که مستقیما قابل اندازه ­گیری نیستند را استنباط کرد؟ چگونه می­توان قدرت رابطه بین متغیرهای نهفته را ارزیابی کرد؟
در پاسخ به این دو سوال، مدل معادلات ساختاری به دو بخش زیر تقسیم می­ شود:
مدل اندازه ­گیری: این مدل پاسخگوی سوال اول است؛ یعنی چگونگی اندازه ­گیری متغیرهای مکنون توسط متغیرهای مشاهده شده و روایی و اعتبار آنها را مطرح و مشخص می­نماید. این مدل روابط بین متغیرهای مشهود و مکنون را که برای برآورد تقریبی آنها به کار می­رود، تعریف می­ کند.
مدل تابع ساختاری: این مدل نیز پاسخگوی سوال دوم است؛ یعنی روابط علی بین متغیرها را مشخص می­ کند و تاثیرات علی و میزان واریانس تبیین نشده را مورد ارزیابی قرار می­دهد.

P<0.01

تایید فرضیه

آگاهی از نام تجاری تاثیر مثبت و معناداری بر ارزش ویژه نام تجاری دارد

۴۱ / ۰

۰۲۵ / ۰

۷۸ / ۷

۵۶ / ۰

P<0.01

تایید فرضیه

مقادیر برآورد استاندارد بارهای عاملی که از طریق روش بیشینه درست نمایی^[۵۶] محاسبه گردیده است، در شکل شماره ۴-۸ نمایش داده شده. این مقادیر که اصطلاحاً لاندا^[۵۷] نامیده میشوند به منظور برآورد استاندارد نمرات متغیرهای مکنون در تحلیل مدلیابی معادلات ساختاری^[۵۸] مورد استفاده قرار گرفته و این مقادیر قابل مقایسه هستند. همچنین مقادیر خطای استاندارد برآورد نشان دهندهی میزان خطا در برآورد خام بارهای عاملی است که مقادیر کوچکتر (نزدیک به صفر) نشان دهندهی برآوردهای دقیقتر و فاصله اطمینان^[۵۹] کوچکتر است.
مقادیر سطح معناداری که حاصل تقسیم برآورد بارعاملی بر خطای استاندارد است، نشان دهندهی معنی داری برآورد بارعاملی (تفاوت معنی دار بار عاملی با صفر) است. مقادیر سطح معناداری بین ۹۶ / ۱- و ۹۶ / ۱ نشان دهنده ی عدم وجود اثر معناداری میان متغیر های مکنون مربوط است. مقادیر سطح معناداری بین ۹۶ / ۱ و ۳ نشان دهنده ی اثر معناداری با بیش از ۹۵% اطمینان میان متغیرهای مکنون مربوط است. مقادیر سطح معناداری مساوی و بزرگتر از ۳ نشان دهنده ی اثر معناداری با بیش از ۹۹% اطمینان میان متغیرهای مکنون مربوطه است. بنابراین همانطورکه در ستون سطح معناداری مشاهده میشود اثر متغیرها بر یکدیگر با بیش از ۹۹% اطمینان، مورد تایید می باشند و تنها تأثیر هوش هیجانی بر تعهد سازمانی در سطح ۹۵ درصد اطمینان تایید شده است. در نهایت ستون واریانس تبیین شده نشان دهنده مقدار واریانس تبیین شدهی روابط بین متغیرهای مکنون است. مقادیر بیشتر تا سقف یک نشان دهندهی مناسبت بیشتر روابط بین متغیرهای تحقیق است. قابل ذکر است که این مقدار با سایر مقادیر اثر مستقیم دارد.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۴-۳-۴) برازش مدل تحقیق
برازش مدل به این معنی است که ماتریس واریانس-کوواریانس مشاهده شده یا ماتریس واریانس-کوواریانس پیش‌بینی شده توسط مدل باید مقادیری نزدیک به هم داشته باشد یا اصطلاحا برازش داشته باشند. هر چه مقادیر ما در دو ماتریس به هم نزدیک تر باشند مدل دارای برازش بیشتری است. در مدل یابی معادلات ساختاری هنگامی می‌توان به برآوردهای مدل اعتماد کرد که مدل دارای برازش کافی باشد.
جدول (۴-۹ شاخص های برازش مدل نهایی

عنوان شاخص

دامنه مورد قبول

مقدار

نتیجه

X²/df

X2/df

۴۳ / ۱

تایید مدل

RMSEA

RMSEA<0.09

۰۰۱ / ۰

تایید مدل

GFI

GFI>0.9

۰۰ / ۱

تایید مدل

AGFI

AGFI>0.85

۹۷ / ۰

تایید مدل

CFI

نتیجه
با توجه به مباحث مطرح شده میتوان نتیجه گرفت که طبایع چهارگانه در کتب حکماء به وضوح توضیح داده شده و اصول و قواعد این بحث در منابع اصیل وجود دارد و حکماء برای آنها فصول و ابواب مستقلی ترسیم کرده و شاخصه های آن را توضیح دادهاند و طی هزاران سال علماء و حکماء براساس این مبانی مباحثی را در طب و اخلاق مطرح کرده اند که مویدات روایی هم دارد و خلافش در عمل ثابت نشده است و همچنین در همه انسان ها طبایع اربعه باید از حالت اعتدال خارج نشود، بدین معنی که کیفیات چهارگانه یعنی گرمی، سردی، خشکی و تری در جسم (بالنسبه) به یک میزان موجود باشند و کیفیاتی که در یک جسم تحقق یافته‌اند، هیچ‌یک بر دیگری کوچکترین غلبه و برتری نداشته باشند، و الا باعث عدم اعتدال در اخلاق می شود.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

فصل چهارم
نگرشی به تعالی اخلاق
نگرشی به تعالی اخلاق
مقدمه
ضرورت اخلاق و پرداختن به آن، بر کسی پوشیده نیست. پرورش اخلاقی از مهم ترین رسالت پیامبران الهی در طول تاریخ بوده است. بزرگترین بخش معارف اسلامی به تبیین معارف اخلاقی اختصاص یافته است؛ از اینرو، اندیشمندان اولیۀ اسلامی حرکتی ارزشمند برای تبیین محتوای اخلاقی اسلام آغاز کردند؛ اما با گذشت زمان، در مجامع علمی جهان، اخلاق به منزلۀ یک علم از گردونۀ علوم خارج و در سفارشها و پندهای بزرگان خلاصه شد؛ درحالیکه تجربه ثابت کرده است علم و پیشرفت بدون اخلاق و معنویت، بیش از آنکه موجب تعالی بشر باشد، تنزل او را از مقام انسانیت در پی داشته است. رواج انواع ظلم و فساد در کشورهای پیشرفته و استثمار ملتهای مظلوم توسط آنان، شاهد بر این مدعاست.
با توجه به اینکه الفاظ واصطلاحات در هر علمی بذر حقائق را بر ساحت عقل و جان می پاشند و تفهیم و تفهم بدانها صورت میپذیرد, پیش از ورود به هر مبحث، الفاظ و اصطلاحاتی که معنا و مفهوم صحیح و دقیق آنها در تبیین آن مباحث نقش داشته، بیان میداریم تا تقریر و تنقیح مطالب عاری از شبهات باشد.
نخستین اصطلاحی که با آن مواجه هستیم لفظ [ اخلاق] است، گر چه استعمال آن زیاد، و کمتر ذهنی است که آشنائی با مفهوم آن نداشته باشد، در عین حال شکافتن و شکوفا نمودن مفهوم دقیق لغوی و اصطلاحی آن امری است ضروری، چرا که مفهوم عرفی اخلاق، معنائی است مجازی که از آن بیشتر افعال نیک مراد می گردد، حال آنکه اولا اخلاق بر صفات تطبیق مییابد نه برافعال، که در توضیح معنای اصطلاحی به آن اشاره خواهد شد. و ثانیاً اخلاق، صفات نیک و بد هر دو را شامل است. بنابراین، اکنون برآنیم که با بهرهگیری از کتب لغوی واخلاقی، مفهوم صحیح و دقیق اخلاق را روشن کنیم.
معنای لغوی اخلاق
اخلاق جمع مکسر [ خلق] است که به غیر این جمع مکسر دیگری ندارد.
ماده (خ – ل – ق ) دارای دو اصل است: ۱ ملاسه الشیء نرمی و صافی چیزی. ۲ تقدیرالشی: اندازه، هیئت و شکل چیزی.^[۹۷]
لکن از تفحص در کتب لغت روشن میشود که دو لفظ خلق و خلق غالباً بمعنای دوم (تقدیر الشیء) بوده و معنای اول را چندان استعمالی نیست. حال برای توضیح و نیز توجه دادن اذهان به معنای دقیق ماده اخلاق به برخی از آن موارد اشاره میکنیم:
۱- خلقت الادیم للسقاء,اذا قدرته: یعنی چرم را برای آبکشی اندازه گرفتم و ساختم .^[۹۸]
۲- فلان خلیق بکذا و اخلق به، ای ما اخلقه، ای هو ممن یقدر فیه ذالک: اگر گفته میشود فلان شخص به صفتی مخلق است، یعنی او از کسانی است که طبعش بر آن صفت شکل یافته است.
۳- و [ اخلاق] هم که به معنای نصیب است، یعنی نصیب مقدر و مشخص و رجل مختلق ای تام الخلق، یعنی شخصی که شکل و اندازه اش کامل است.
۴- خلق الکذب: و هواختلاقه و تقدیره فی النفس: یعنی دروغی را در نفس خود تراشید.^[۹۹]
۵- « فتبارک الله احسن الخالقین »^[۱۰۰] ای احسن المقدرین.^[۱۰۱]
۶- « هو الذی خلق لکم »^[۱۰۲] اصل الخلق، التقدیر.^[۱۰۳]
۷- خلق و خلق هر دو به یک معناست، لکن خلق به هیئتها و شکلها و صورتهائی اختصاص یافته، که بوسیله چشم قابل دیدن است و خلق به قوی و سجایائی که با بصیرت و دیده دل درک می شود.^[۱۰۴]
با توجه به آنچه در معنای لغوی اخلاق ذکر گردید، روشن میشود: اگر [خلق] در بعضی موارد به سجیه معنا شده، مانند [ قیام اللیل تمسک باخلاق النبیین، ای بسجایا و عاداتهم] ^[۱۰۵] و نیز اینکه میبینیم بعضی دین مروه، عاده، خوی، یا طبیعت را در معنای خلق بیان داشتهاند.^[۱۰۶] بدین اعتبار است که هر یک از اینها خود تقدیر و هیئتی است باطنی چنانکه خلق را نیز همین معناست.
معنای اصطلاحی اخلاق
مرحوم فیض کاشانی (ره) چنین آورده است:« فالخلق عباره عن هیئه للنفس راسخه تصدر عنها الافعال بسهوله و یسر من غیر حاجه الی فکرو رویه».^[۱۰۷]
خلق عبارت است از شکل و صورتی برای نفس انسان که افعال بدون فکر و رویت دران رسوخ کرده و به آسانی از آن صادر میشود.
شکلگیری تعالی اخلاق
پس بنابراین اخلاق، ملکه یا حالت استوار درونی است که ممکن است در فردی به صورت ذاتی و طبیعی وجود داشته باشد و یا وراثت و تمرین و تکرار منشا آن باشد. این صفت راسخ درونی (خلق)، امکان دارد «فضیلت» باشد و منشأ رفتار خوب باشد و یا «رذیلت» باشد و منشأ کردار زشت باشد. حال اگر این ملکه یا حالت استوار درونی رو به سیر صعودی و حد عالی خود پیش برود تعالی اخلاق شکل میگیرد.
همان‌طور که در تعریف لغوی اخلاق گذشت اخلاق بر همه افعال صادره از نفس خواه پسندیده و خواه ناپسند اطلاق میگردد، چنانکه گفته می‌شود، فلان کس «کریم الأخلاق» یا «سَیِّئُ الأخلاق » است. در صورتی که به کارهای نیک اطلاق شود، دال بر ادب است چرا که ادب جز بر خصال نیک اطلاق نشود. آداب از منشئات اخلاق است، در اینجا شایسته است برای بهتر نمایان شدن حقیقت اخلاق خلاصهای از آنچه را که عالم بزرگ اخلاق مولی محسن فیض کاشانی (ره) در این مقام بیان نموده است، بیاوریم. ابتدا ایشان سه معنائی را که در بدو نظر ممکن است در مفهوم خلق تو هم شود متذکر شده و سپس معنی و مفهوم صحیح خلق را بیان داشته که ذیلا تقریر مینمائیم.
اگر در پی بردن به حقیقت خلق، در کار نیک یا بد شخصی دقت کنیم، چهار امر از کار او مورد توجه خواهد بود:
۱- کاری که از او در خارج واقع شده .
۲- قدرتی که بر انجام این کار و نیز عدم آن دارا بوده است.
۳- شناختی که نسبت به فعل از جهت حسن و قبح آن داشته. حال گوئیم مراد از خلق هیچ یک از این سه ( عمل خارجی – قدرت – شناخت ) نیست، بلکه خلق را مراد دیگری است ورای اینها و آن حالت و صفت نفسانیای است که از درون، او را به طرف آن کار کشانده و به انجام آن وادار نموده است. در حالیکه هم بر انجام آن کار میسور بوده و هم برضد آن.^[۱۰۸]
بنابراین از آنچه تاکنون در تعریف اخلاق گفته آمد میتوان چنین نتیجه گرفت که در اصطلاح علماء اخلاق: مجموع آن حالات ثابته و صفات راسخه نفسانی که نفس را بدون نیاز به فکر و سنجش و بدون تحمل تعب و رنج به انجام اعمال و رفتار و امیدارد اخلاق نامید میشود.
با توجه به اینکه نکاتی در حقیقت مفهوم اخلاق آورده شده، لذا در توضیح و تبیین آنها مطالبی را متذکر میشویم:
۱- هیئت نفسانی که خلق نامیده میشود باید راسخ در نفس بوده بطوری که گویا با فطرت انسان عجین گردیده است، از این رو شخصی که در مقطعی از زمان و یا در مکان خاصی به عمل نیک یا بدی مبادرت ورزد، حاکی از خلقی در نفس وی نخواهد بود، چرا که چنین عملی منبعث و برخاسته از هیئت باطنی او نیست، لذا عمل پسندیدهای که به انگیزه ریا، رسیدن به مقام و یا محبوب گردیدن نزد شخصی یا جمعی صورت گیرد، همین حکم را داشته و هیچگونه ارزش اخلاقی نخواهد داشت.
علاوه، فعل را ویژگی دیگری باید باشد تا از خلق باطنی شخص حکایت کند و آن این که هر چند عمل مشکل و سخت باشد ولی از آنجا که از درون به سوی آن کشیده می شود، آنرا به سهولت و با کمال میل انجام دهد و نه تنها رنج نبرد که احساس لذت و مسرت نیز بنماید.
۲- اینکه باید خلق اکتسابی بوده یا طبیعی یا هر دو، علماء اخلاق را به بحثهائی کشانده است وآنچه مورد توجه می باشد، این است که در حقیقت خلقیاتی از ارزش اخلاقی برخوردار بوده و ملاک ارزش خواهد شد که انسان در میان امواج تمایلات با شناخت و اختیار خویش در فروغ تعالیم شرع و با ممارست و تکرار و یا دیگر طرق بتواند، صفتی را خلق خویش گرداند.
۳- از آنجا که گفته شد، مراد از اخلاق مجموع ملکات و صفات باطنی است و با توجه به اینکه آنها ممکن است صفاتی نیکو بوده و یا صفاتی بد، لذا اخلاق بر همه صفات باطنی اطلاق میگردد.
تقسیم خلقهای نفسانی
بنابراین خلقهای نفسانی بر دو گونه است:

1. 1. خلق حسن: و این عبارت است از هیئت نفسانیی که شخص را بر اعمال و رفتاری وادار سازد که عقل پسندیده و شرع آن را نکو شمارد. مرحوم ملاصالح مازندرانی مینویسد :

حسن خلق از اعتدال بین افراط و تفریط در قوه عقلی و شهوانی و قوه غضب حاصل میشود.^[۱۰۹]
در اینجا این نکته را بیفزائیم، که کمال حسن در هر خلقی آن هنگام خواهد بود که هماهنگ با سایر خلقهای نیک دیگر باشد. لذا هر چه دامنه خلقهای حسن در وجود شخص گسترش یابد، بهمان اندازه کمال و نیکوئی هر خلق افزون خواهد گردید.
۲- خلق سییء: اگر هیئت نفسانی بگونهای بود که شخص را بر اعمال ناشایست وادارد، خلق سییء نامیده خواهد شد. بنابر آنچه گذشت، می‌توان گفت:

1. 1. معنای لغوی و اصطلاحی اخلاق بر خلاف علم اخلاق، ناظر بر سجایای نفسانی است. به عبارت دیگر، علم اخلاق هم اخلاق را در بر می‌گیرد و هم اخلاقیات را.

1. در تعریف عالمان اسلامی، علاوه بر اینکه صفات نفسانی نیک و بد معرفی می‌شود، راه‌های کسب و ازاله آنها نیز ارائه شده است.

حُـــدُوث وَ قِــــدَم مِــهراَفــزُونِــیَ

وِیـنِه صُبْــحِ بَــرزَخ شُــوْ وُ رُوز نِــیَ

۱) ترجمه بیت: جدید و قدیم باعث افزایش مهر و محبت و شناخت خداوند است و این بحث حادث وقدیم همانند صبحگاهان که برزخ میان شب و روز است نمی باشد.
۲) نکات بلاغی: افزُونی با روُزنی: کلمه قافیه است، حدوث با قدم: تضاد است، شب و روز تضاد صبح، شب و روز: مرعات النظیر است، مهر: ایهام تناسب ۱- دوستی ۲- ماه و با شب و روز رابطه دارد.
۳) شرح مفاهیم عرفانی: حدوث: در اصطلاح فلسفی: وجود بعد از عدم، شئی که در زمانی نبوده و بعد پیدا شده است. (ر. ک، امید، ۱۳۸۹: ۱۸۳)، «چون بنده مکلف بود به معرفت خداوند ـ عزّ وجلّ ـ معرفت خود را بباید تا به صحت حَدَثِ خود قِدَم خداوندـ عزّ وجلّ ـ بشناسد و به فنای خود بقای حقّ تعالی ـ وی را معلوم کردد. ونصّ‌ کتاب بدین ناطق است آیه (۱۳۰) سوره مبارکه البقره ( وَمَن یَرْغَبُ عَن مِّلَّهِ إِبْرَاهِیمَ إِلاَّ مَن سَفِهَ نَفْسَهُ )». (هجویری، ۱۳۸۹: ۲۹۷)، قدیم: عالم حادث زیرا در حال تغییر و دگرگونی می باشد، اگر عالم حادث باشد نیاز به محدث دارد و حادث بودن جهان نیاز به آفریدگاری است که ازجنس جهان نباشد؛ یعنی عالم خود مجسَّم است و آفریدگار وی باید مجسِّم باشد. آن محدَث است که محل تغیّراست پس آفریدگارش باید قادر بر همه چیز باشد. وآفریدگارش نامتناهی وآن متناهی، وقادر است به همه چیزها و برهمه کارها، وعالم است وتصرَّفش جایزاست. (ر. ک، هجویری، ۱۳۸۹: ۵۷۲)مولوی در جواب دهری که منکر الوهیت است و عالم را قدیم می داند می گوید:

دی یـکی مـی گفت: عــالـم حــادث اسـت

فانی است این چرخ و حقش وارث است

فلسفییی گفت: چون دانــــــی حــــدوث؟

حادثّی ابر چـــون دانــــد غُیــــــوث؟

ذرّه یـی خــــود نیســتی از انقـــــــلاب

تـــو چه می دانی حــــدوثِ آفتـــاب؟

کِــرمکـی کــاندر حَــدَث بــاشـد دفــین

کـی بــدانـــد آخِـر و بَـــدوِ زمیــــن؟

(۴مثنوی/۲۸۳۴-۲۸۳۷)

بَـــرْزَخِـین وَ بیـــن حـــدوث و قـِدَم

اَوْسَطَــها خَــیْرَ الْاُمُور کِیـْفُ وْ کَـــم

۱) ترجمه بیت: میان این دنیا و آخرت عالم برزخی وجود دارد و بهترین کارها رعایت حد وسط است. عصبانی هستی در بین قدیم و جدید گرفتار شدهای اما بهترین کارها انتخاب حد وسط است که کمیت و کیفیت را در بر دارد.
۲) نکات بلاغی: حادث و قدیم: تضاد، اقتباس: «از حدیث پیامبر: «خیرُالاُمُورِأَوْسَطُها». بهترین کارها معتدل ترین آن هاست».(ر. ک. نهج الفصاحه، ۱۳۸۳: ۲۸۵)، بَرزَخِین: عصبانی هستی.
۳) شرح مفاهیم عرفانی: مولوی در مورد قدم وحدوث عالم به بحث دهری،که قایل به قدیم بودن عالم است با مومنی که عالم را حدوث می داند، وکاریک مومن تقلیدی بیش نیست مقایسه می کند. هرگاه هریک برای اثبات نظرخود حاضرند به درون آتش بروند تا آتش بین آنان داوری کند. وآن را که قلب است بسوزاند و در صورتی که دهری حادث را انکار کند، پس نتیجه گرفته می شود که هرچیزی علتی دارد و حدوث بدون علت وجود ندارد. سلسله علت ها پیدامی شود که هرعلتی، علتی دیگر را بدنبال خود میآورد که این ذات قدیم که علت علت هاست را وصف می کند. درنتیجه نه تنها به حدوث عالم اعتقاد دارد، بلکه علل واسباب مقهورحکم محدث قدیم میداند، با توجه به این مسئله عقیده دهری را به کل منکر نیست بلکه ادعای مومن را اثبات می نماید. (ر.ک، زرین کوب،۱۳۹۰: ۲۸۶ – ۲۸۷)

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

مسئله قدم وحادث همان گونه که نزد مباحثه کننده و مفلسف بیان شده است عارفان را درک نمیکند، همان طوری که اگر از عارف عاشق حق سؤال می شود، که جهان حادث یا قدیم است آن را بیان میکند. از روزی که چشم باز کرده است چشمش برجهان نیفتاد، مگر بر وجود که بحث حادث و قدیم را مورد توجه قرار داده است. آنچه باحث دلیل شناخت خدا میداند عارف پرده و حجابی برای رسیدن به خدا میداند و مانع سیر و سلوک وی است، نمیتواند دلیلی بر وجود علت و معلول باشد امکان دارد. در نزد باحث علت واجب معلول باشد؛ درنتیجه در نظر عارف مصنوع دلیل صانع نیست، در نظرعارف برهان وقیاسی که باحث خود بدان راضی کرده و مانع رسیدن او به هدف است، آنچه قاعده امکان نام دارد آن صورتی شهودی و تجربه ای است روحانی که وجودش درمرتبه ی امکان و بی نیاز از علت است. در بحث الهیات حکما مسئله حدوث و قدم را مطرح و حادث و هالک با ذات قدیم که بقا وحیات به او بستگی دارد، دنیا ازحرکت وسکون خالی نیست. چون عالم مرکز حادثات است؛ درنتیجه حادث است، و چون حادث است مستلزم وجود علت است. (ر. ک، همان،۱۳۹۰: ۷۳۳ و۵۵۲)ف مولوی گوید:

مُبدِع آمد حقّ و مُبدع آن بود

که بـرآرد فـرع بــی اصـل وسنـد

فصل سوم: بررسی مسئولیت مدنی مدیران شرکتها در قبال انجام معاملات در حقوق انگلیس
مبحث اول: کلیات
گفتار اول: انواع شرکتها در حقوق انگلیسی و تعریف هر کدام
در حقوق انگلیس شرکتها به سه دسته تقسیم می گردند:
۱- شرکتهایی که به موجب فرمان یا منشور سلطنتی تأسیس می‌شوند. در نظام کامن لا، مقام سلطنت اختیار دارد، در جهت منافع پادشاهی، اشخاص حقوقی تأسیس کند. امروزه روش ایجاد و اعطای شخصیت حقوقی به وسیله فرمان سلطنتی معمولاً در مورد موسسات آموزشی علمی و خیریه به کار گرفته می شود.
این گونه موسسات، اختیاراتشان به فرمان پادشاهی که شخصیت حقوقی را به آنها اعطا کرده است بر می گردد. در کامن لا این موسسات، همه اختیارات شخص طبیعی را دارا می باشند و هیچ گونه محدودیتی در مورد اهلیت آنها وجود ندارد. از این رو اگر معامله ای منعقد نماید که خارج از اختیارات مندرج در منشور ویژه آنها باشد، این معامله باطل نخواهد بود. اما از آن جا که موسسات مذکور باید در حوزه معینی توسط قانون کنترل شوند، این امر پیش بینی شده است که هر ذی نفعی می تواند با تقدیم دادخواست به دادگاه صدور یک قرار را جهت بازداشتن موسسات یاد شده از انعقاد قراردادهای خارج از مفاد فرمان مربوطه اش درخواست نماید. به علاوه اگر موسسه مزبور به عملیات خارج از حدود اختیاراتش اصرار ورزد، مقام سلطنت که فرمان مربوطه را صادر کرده است ممکن است آن فرمان را لغو نماید.
۲- شرکتهای قانونی
در حقوق انگلیس شرکت قانونی شرکتی است که به موجب یک قانون خاص ایجاد شده و اساسنامه آن به تصویب قوه مقننه رسیده است، این گونه شرکتها که به وسیله قوانین به وجود می آیند، اختیاراتشان در حدودی است که قوانین موجد آنها بیان نموده است.
۳- شرکتهای ثبت شده
به شرکتهایی گفته می شود که مطابق قانون شرکتها تأسیس شده و در اداره ثبت شرکتها به ثبت می رسند. این شرکتها فقط در حدود موضوعاتی که در اساسنامه آنها تصریح شده است و نیز اموری که به طور ضمنی از لوازم رسیدن به آن موضوعات باشد دارای اختیار و اهلیت هستند.^[۶۱]
گفتار دوم: مفهوم قاعده آلتراوایریز در حقوق انگلیس و سابقه تاریخی آن
۱- مفهوم قاعده
حقوقدانان انگلیس در تعریف قاعده آلتراوایدیز عبارات گوناگونی بکار برده اند. نخست به ذکر پاره ای از این تعاریف می پردازیم:
گاور (Gower) در توضیح آلتراوایریز می گوید:
آلتراوایریز یک اصطلاح لاتین است برای توصیف اعمالی که وراء و خارج از (ultra) اختیارات قانونی (vires) انجام شده است. اگر شرکتی که به موجب یا تحت یک قانون تشکیل شده است خارج از قلمرو موضوعات بیان شده در قانون مذکور یا اساسنامه اش عمل نمود، چنین عملی بدلیل اینکه وراء اهلیت شرکت است باطل می شود، هر چند بوسیله همه اعضای شرکت تصویب گردد.^[۶۲]

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

در فرهنگ مختصر حقوقی، نشر دانشگاه آکسفورد، آلتراوایریز این گونه تعریف شده است: آلتراوایریز اصطلاح لاتین به معنای وراء اختیارات است و نشان دهنده عملی است به وسیله یک مقام عمومی، شرکت یا شخص دیگر که از حدود اختیارات اعطا شده به او فراتر رفته است. … اعمال انجام شده توسط یک شرکت ثبت شده آلتراوایریز است اگر آن اعمال از اهداف مشخص شده در بند راجع به موضوع شرکت در اساسنامه تجاوز کند. یک عمل در محدوده این اهداف یا به طور معقول و متعارف متفرع بر آن، اینتراوایریز.
(داخل در محدوده اختیارات ـ intravires) و معتبر است. سایر اعمال آلتراوایریز باطل است.^[۶۳]
اما قبل از نتیجه گیری از تعاریف فوق الذکر، لازم است تعریفی از موضوع (object) و اختیارات (powers) ارائه دهیم. در متون قانونی انگلیسی، تعریفی از موضوع شرکت ارائه نشده است. اما در آراء قضایی خط تمایزی بین موضوعات و اختیارات کشیده شده است. به نظر می رسد به طور کلی پذیرفته شده است که اختیار چیزی کمتر از موضوع است. بدین معنی که اختیار یک وسیله است، اما موضوع یک هدف به عنوان مثال یک شرکت سهامی که جهت تولید و فروش اتومبیل تأسیس شده است می تواند جهت رسیدن به هدف خویش وام بگیرد و یا با تبلیغ تولیدات خود در رسانه های گروهی به بازاریابی بپردازد. در این مثال تولید اتومبیل موضوع شرکت است اما گرفتن وام و تبلیغ تولیدات از اختیارات به شمار می آیند. اموری از قبیل خرید مواد اولیه، شرکت در دعاوی، فروش تولیدات و دادن وثیقه یا ضمانت از جمله اختیارات شرکتها می باشند.
حقوقدانان انگلیس و نیز دادگاههای این کشور پذیرفته اند که یک شرکت و به تبع، مدیران آن نه تنها صلاحیت انجام معاملاتی را دارند که به طور مستقیم در محدوده موضوع شرکت، بلکه به طور ضمنی صلاحیت انجام معاملاتی را نیز دارند که جهت رسیدن به موضوع مذکور موجه به نظر می رسد و بتوان آنها را در زمره اختیارات شرکت به شمار آورد.^[۶۴]
لذا به عنوان نتیجه و جمع بندی تعاریف فوق الذکر می توان گفت که مطابق قاعده آلتراوایریز:
اهلیت شرکت محدود به موضوعات و اختیارات آن است و هر عملی که شرکت یا نمایندگان آن وراء موضوعات و اختیارات شرکت انجام دهد به علت عدم اهلیت باطل است. بنابراین در حقوق انگلیس قاعده مزبور مبتنی بر حمایت از حقوق سهامداران و اشخاص ثالث طرف معامله با شرکت است. همچنین ملاحظه می شود که در حقوق انگلیس ۲ عامل اختیارات مدیران را محدود می سازد: ۱٫ موضوع شرکت ۲٫ اختیارات مدیران. اما در قسمتهای آتی خواهیم دید که در اصلاحاتی که در این قاعده صورت می گیرد، این قاعده تعدیل می گردد.
۲- سابقه تاریخی به قاعده
لازم است در اینجا به طور مختصر، سابقه تاریخی قاعده آلتراوایریز را بررسی نماییم:
قاعده آلتراوایریز در سال ۱۸۷۵ توسط مجلس اعیان، در حقوق شرکتها به منصه ظهور رسید و تا سال ۱۹۷۲ ، با همان مفهوم که مبتنی بر عدم اهلیت شرکت و بطلان معاملات خارج از موضوع شرکت بود پیاده می شد. اما از سال ۱۹۷۲ ، با تصویت ماده ۹ قانون جوامع اروپایی آثار و اقتدار اولیه خود را از دست داد و نهایتاً نیز در نتیجه اصلاحات بعمل آمده در قوانین شرکتهای انگلیس مصوب ۱۹۸۵ و ۱۹۸۹ این قاعده از نظر روابط خارجی شرکت کاملاً نسخ شده و تا حد یک نظریه حاکم بر روابط داخلی شرکت و مدیران تنزل یافت.
اما همانطور که بیان شد، در انگلیس با توجه به اینکه این کشور از جوامع اروپایی است (EC). اصلاح قاعده آلتراوایریز با تدوین ماده ۳۵ قانون شرکتها مصوب ۱۹۸۵ ، به گونه ای آغاز شد که ماده ۹ قانون جوامع اروپایی توصیه می کرد.^[۶۵]
این اصلاح عبارت بود از نسخ جزیی قاعده نسبت به اشخاص ثالث و حمایت از کسانی که با حسن نیت طرف معامله با شرکت قرار می‌گیرند.^[۶۶] اما بعداً مقنن انگلیسی با تجدید نظر در ماده ۳۵ فوق الذکر و تدوین ماده ۳۵ جدید در قانون شرکتها مصوب ۱۹۸۹ ، در اصلاح قاعده آلتراوایریز گامی فراتر گذاشت و این قاعده را، از نقطه نظر روابط خارجی شرکت کاملاً نسخ نمود ولی آن را در روابط داخلی شرکت و مدیران به شیوه ای نوین قابل استناد دانست.^[۶۷] این تغییرات در بخش ۱۰۸ قانون شرکت ها مصوب ۱۹۸۹ صورت گرفت. در این بخش ماده ۳۵ اولیه نسخ و ماده ۳۵ جدیدی تدوین یافت.
گفتار سوم: بررسی اختیارات مدیران شرکتها در حقوق انگلیسی
مدیران شرکت به نمایندگی از سوی شرکت عمل می کنند و در واقع مدیران نمایندگان شرکت هستند. اختیارات مدیران شرکت، بوسیله شرکت و معمولاً از طریق اساسنامه شرکت تعیین می شود و همچنین اختیارات مدیران اعمال می شود بصورت دسته جمعی^[۶۸]
اما مدیران شرکتها در حقوق انگلیس دو نوع اختیار دارند:
۱- اختیار واقعی ۲- اختیار ظاهری
مفهوم اختیار واقعی در نظر گرفته می شود، موقعیتی که در واقع توافق می شود بین شرکت و مدیران. بنابراین اختیارات واقعی صریحاً داده می شود برای مثال در قرارداد کار مدیران یا ناشی می شود بطور ضمنی از موقعیت مدیران در شرکت.
اما اختیارات ظاهری در نظر گرفته می شود موقعیتی که شخص ثالث معامله می کند، با شرکت. جایی که شخص ثالث بطور معقولی می‌پذیرد که مدیران اختیارات لازم را دارند و شرکت متعهد خواهد شد حتی اگر مدیران نداشته باشند در واقع آن اختیارات را.^[۶۹]
گفتار چهارم: بررسی نحوه عملکرد و مسئولیتهای مدیران
در حقوق انگلیس مدیران تعهد امانت داری دارند. همچنین در حقوق انگلیس امین و هر کس که در موقعیت امانی قرار دارد موظف است فقط در جهت منافع ذی نفع اقدام کند و بر این اساس نباید از سمت امانی خود جهت کسب منفعت شخصی استفاده نماید یا خود را در وضعیتی قرار دهد که وظایف نمایندگی او با منافعش در تعارض قرار گیرد.
همانطور که قبلاً هم بیان شد مدیران باید در قالب یک مجموعه یعنی هیأت مدیره عمل کنند اما به رغم این مطالب وظایف امانی شامل تک تک مدیران می شود و هر یک از آنان در اعمال انفرادی خود در قبال شرکت باید آن وظایف را رعایت کند.
وظایف امانی و تخلف مدیران از این وظایف، مدیران را در مقابل شرکت به عنوان یک شخص حقوقی مسئول می سازد و برای سهامداران حقی ایجاد نمی کند.^[۷۰]
اما در خصوص مسئولیت مدیران باید گفت آنها مسئول خساراتی که از مدیریت ناشی می شود نیستند وقتی آنها عمل می کنند با صداقت و درستکاری و رعایت می کنند احتیاط کافی را. اما مدیران برای کارهای ناشی از بی مبادلاتی و یا عمدی در هر حال مسئولیت سختی دارند.
مدیران شرکت مسئولیت شخصی ندارند برای اشتباهات انجام شده بوسیله شرکت^[۷۱]. همچنین مدیران معمولاً مسئولیت شخصی ندارند برای قراردادهایی که آنها امضاء می کنند به نمایندگی از سوی شرکت.
اما در هر حال مسئولیت شخصی مدیران برای قراردادها می تواند در بعضی موارد ناشی شود از عرف یا به موجب قانون. به موجب قانون اگر شرکت به طور رضایت بخش تشخیص ندهد اسناد را و به موجب عرف، مسئولیت می تواند ناشی شود جایی که فهمیده شود مدیر منعقد کرده یک قرارداد را به نمایندگی از شرکت معدوم.^[۷۲]
مبحث دوم: تحقق مسئولیت برای انواع شرکتها (شرکتهای قانونی، ثبت شده، شرکتهای تأسیس به موجب فرمان سلطنت) در انجام معاملات
همانطور که قبلاً هم بیان شد شرکتها در حقوق انگلیس به سه دسته تقسیم می گردند که عبارتند از:
۱- شرکتهای قانونی ۲- شرکتهای ثبت شده ۳- شرکتهای تأسیس به موجب فرمان سلطنت
در این قسمت قصد داریم به بررسی این موضوع بپردازیم که در چه صورت در معاملاتی که از سوی مدیران برای شرکت منعقد می‌گردد به شرکت باید پاسخگو باشد و تعهد برای او ایجاد می گردد. اما نحوه تحقق این مسئولیت در این سه شرکت متفاوت است که در زیر به بررسی آن خواهیم پرداخت:
۱- شرکتهای قانونی و ثبت شده
نحوه تحقق مسئولیت برای این دو شرکت یکسان می باشد لذا این دو را با هم بررسی می نماییم:
در این دو شرکت، شرکت در خصوص معاملات انجام شده از سوی مدیران در هر صورت مسئول می باشد حتی اگر معاملات انجام شده خارج از موضوع و خارج از اختیارات باشد. به عبارت دیگر در این دو شرکت در روابط خارجی شرکت و در رابطه شرکت و اشخاص ثالث قاعده آلتراوایریز اعمال نمی گردد^[۷۳] و شرکت در هر صورت در خصوص معاملات انجام شده از سوی مدیران مسئول می باشد.