• احساس توانایی تأثیرگذاری و ایفای نقش‌های مفید اجتماعی و شرکت در زندگی گروهی.

• رسیدن به بلوغ جنسی و بلوغ شرعی.

• وجود تفاوت بین پسران و دختران از لحاظ زمان بلوغ جنسی، شرعی و غیره

• ورود به مرحلۀ تفکر انتزاعی و گسترده شدن توانایی‌های فکری و ذهنی.

• • پرداختن به قضاوت، سنجش و ارزیابی دوبارۀ اشخاص، اشیاء و پدیده‌ها و داشتن نوعی شک و تردید در باورها و اعتقادات برای دوباره‌سازی آن‌ها.

  ( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

• گسترش آمال و آرزوها و شدت یافتن تخیلات و تجسمات. شدت یافتن رفاقت بین همسالان و تمایل به جنس مخالف.

• بیدار شدن و تشدید گرایش‌ها اخلاقی و مذهبی

۲-۲-۵-۳- نیازهای اساسی نوجوانان در دورۀ متوسطه
همچنین از نظر ندیمی و بروج (۱۳۷۷، صص ۱۲۹-۱۳۸)، نوجوانان در دورۀ متوسطه نیازهای گوناگونی در ابعاد مختلفی دارند و آموزش و پرورش نیز در قبال این نیازها وظایف خاصی خود را دارد. در ادامه به بیان این نیازها پرداخته می‌شود امّا بر اساس هدف و موضوع پژوهش پیش رو برخی از آن‌ها ذکر خواهند شد.

• نیاز به سلامت روح: دراین‌باره از راه تدریس بهداشت و زیست‌شناسی و سایر رشته‌های علمی، اطلاعات لازم را در اختیار جوانان قرارداد. در زمینۀ بهداشت روحی می‌توان از طریق تأمین نیازهای اساسی جوانان ممانعت از پیدایش اضطراب در میان آن‌ها و از راه مطالعۀ ویژگی‌های فردی هر یکاز آن‌ها، اقدامات مؤثری را معمول داشت.

• نیاز به استقلال عاطفی و نحوۀ تربیت آن: جوانان در دورۀ بلوغ با رفقای هم‌سن خود، ارتباط بیشتری دارند و همین امر در ارتباط آن‌ها با والدین تغییراتی به وجود می‌آورد. آن‌ها میل دارند کمتر به والدین خود در زمینۀ عاطفی متکی باشند و به تدریج روابط خود را با دیگران توسعه دهند. با توجه به این مسئله معلمان باید با کمک والدین در اجرای استقلال عاطفی به جوانان کمک نمایند.

• نیاز به درک و آشنایی با حقوق و وظایف خود در جامعه و تربیت آن: هریک از جوانان باید به حقوق خود در جامعه آشنا شوند و موظف‌اند ضمن قبولی مسئولیتی که از لحاظ اجتماعی باید به عهده بگیرند،در نهایت خدمت و صداقت به وظایف خود نیز عمل نمایند. در این زمینه مدرسه می‌تواند از راه تدریس تعلیمات اجتماعی، شرکت دادن دانش‌آموزان در امور اجتماعی و آشنا کردن آن‌ها با مؤسسات اجتماعی و نقش این‌گونه مؤسسات، آن‌ها را به وظایف و حقوق خود آشنا سازد.

• نیاز به رشد اخلاقی و نحوۀ تربیت آن: در این زمینه جوانان باید خوب و بد را از لحاظ میزان‌های جامعه، درک کنند و به تدریج وجدان اخلاقی، یا قوۀ تمیز خوب و بد را در خود شکل دهند. انتخاب میزان‌های اخلاقی وایجاد روابط صحیح با دیگران در متعالی نمودن سطح رشد اخلاقی مؤثر است. مدرسه می‌تواند با شرکت دادن شاگردان در کارهای جمعی، آگاهانه در بالا بردن سطح اخلاقی جوانان اقدام کند. جوانان را باید به درک ارزش‌های انسانی و اجتماعی علاقه‌مند نمود. چون آنان به طور کلی شیفتۀ ارزش‌های فرهنگی، اعم از ارزش‌های سیاسی، هنری، اخلاقی، دینی، معنوی و غیره هستند. برای رساندن جوانان به مرحلۀ درک ارزش‌های عالی معنوی باید مسئولان در برنامۀ دورۀ متوسطه مدارج مختلف درک ارزش‌ها (از ارزش‌های حسی گرفته تا ارزش‌های فرهنگی و معنوی) را به دقت پیش‌بینی نماید.

• نیاز به درک ارزش‌های دینی و معنوی و نحوۀ ایجاد آن در جوانان: جوانان باید ارزش مبانی دینی را درک کنند و تأثیر دین را در زندگی اجتماعی و اخلاقی مورد توجه قراردهند. معلم با آشنا کردن جوانان به مبانی دین و شرکت دادن آن‌ها در مراسم صحیح مذهبی، می‌تواند به درک ارزش‌های معنوی جوانان کمک نماید. تربیت اخلاقی در جوان در این دوره مفهوم وسیع‌تری نسبت به پرستش خدا و حقیقت و زیبایی پیداکرده به طوری که می‌تواند مفهوم و ارزش قوانین اخلاقی را تصور و درک کند. دورۀ جوانی مناسب‌ترین موقع برای طرح این قبیل مسائل و تعمق دربارۀآنهاست و مربی باید در آن راستا راهگشا و حامی جوانان باشد. مربی باید شور و التهاب جوانان را در جهت صحیح به کار گیرد تا از متمایل شدن آنان به افراط و تفریط جلوگیری نماید.

• نیاز به درک اینکه جوانان چگونه باید اوقات بیکاری خود را صرف کنند: اغلب جوانان نمی‌دانند که چگونه اوقات فراغت را بگذرانند. در مدارس نیزاین نکته کمتر مورد توجه مربیان است معلمان باید در تهیۀ برنامه‌های سودمند و فرح‌انگیز برای ایام بیکاری به شاگردان کمک کنند و عادت به مطالعه و ورزش و تفریح سالم را در جوانان ایجاد نمایند. (ندیمیو بروج، ۱۳۷۷، ص۲۱)

در نهایت باید گفت، تربیت و آماده ساختن نوجوانان و جوانان یکی از مهم‌ترین هدف‌های آموزش و پرورش است. بطوریکه نمی‌توان جامعه‌ای را یافت که از جوانان و مسائل آنان سخن نگوید و از آن‌ها به عنوان عناصری مهم و ارزشمند یاد نکند. توجه خاص به جوانان را می‌توان این‌گونه توجیه کرد:
۱. جوانان اکثریت هر اجتماعی را تشکیل می‌دهند.
۲. ادارۀ اجتماع به تدریج به جوانان سپرده می‌شود.
۳. جوانان نگاه‌دارندۀ تمدن و فرهنگ هر اجتماعی هستند.

• جوانان بایداز دوران جوانی خود به شکل مطلوب بهره‌مند شوند تا از سلامت بدنی و روانی برخوردار باشند.

• جوانان باید خانوادۀ سالم تشکیل دهند و فرزندان سالم بار آورند.

• جوانان بایدآثار فرهنگی مطلوب والدین خود را حفظ کنند بطوریکه تصور شود والدینشان هنوز هم زنده‌اند

• جوانان، به طور طبیعی با والدین یا به طور کلی بزرگ‌سالان تفاوت‌های رفتاری پیدا می‌کنند، پس لازم است بزرگ‌سالان خود را از یاد نبرند و به آن‌هااحترام گذارند.

آیندۀ سالم و مطلوب در صورتی امکان خواهد داشت که امروز مدیران سالم برای آن تربیت شوند (شعاری نژاد،۱۳۷۷، صص ۲۴۰-۲۴۱).
۲-۳- پیشینۀ پژوهش
به طور کلی در این قسمت از پژوهش دو نوع پیشینه خواهد آمد، پیشینه عام و پیشینۀ خاص. در پیشینۀ عام پژوهش‌هایی بررسی می‌شوندکه در آن‌ها سه مفهوم سبک زندگی لیبرالیستی و اسلامی در کنار برنامۀ درسی پنهان بررسی نشده است امّا در آن‌ها یکی از مفاهیم ذکرشده مورد پژوهش قرارگرفته شده باشد. پیشینۀ خاص شامل پژوهش‌هایی می‌باشد که از نظر موضوعی، نزدیکی بیشتری باپژوهش حاضر دارند و در واقع به گونه‌ایدر آن‌ها به ارتباط سبک زندگی با مکتب اسلام و مکتب لیبرالیسم و برنامۀ درسی پنهان پرداخته شده است. امّا در جست وجوهای به عمل آمده، در ارتباط با پیشینۀ خاص پژوهشی یافت نشد، بنابراین همۀ تحقیقاتی که یافت ذکر شده است در دستۀ عام قرار و تنها اختصاص به یکی از موارد ذکرشده دارند.
۲-۳- ۱- پایان‌نامه‌ها و رساله‌ها
حساس، رابطۀ سبک زندگی و عمل به باورهای دینی با رضایت زناشویی زوجین، دانشگاه علامه طباطبایی، ۱۳۹۱
حساس در پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد خود که در دانشگاه علامه طباطبایی نگاشته شده، به تبیین و پیش‌بینی میزان رضایت زناشویی بر اساس سبک زندگی و عمل به باورهای دینی زوجین شهر تهران پرداخته است. بدین منظور وی از نمونه‌گیری چند مرحله‌ای و همچنین پرسشنامه استفاده نموده است. حساس در تحقیقات خود به وجود رابطه‌ای قوی میان همسران در عمل به باورهای دینی رسید و اینکه این موضوع می‌تواند به گره خوردن مذهبی- تاریخی ازدواج و دین مرتبط باشد که در فرهنگ ایرانی- اسلامی این مسئله با توجه به زیربنای اعتقادی و باوری مردم بارزتر است.
سعیدی رضوانی، تبیین برنامۀ درسی پنهان درس بینش اسلامیدورۀ متوسطه، دانشگاه فردوسی مشهد، ۱۳۸۰
وی در این پژوهش به دو سؤال پاسخ داده است؛ ۱- بارهای ارزشی ناخواسته نامطلوب درس بینش اسلامی چیست‌اند؟ ۲- عوامل ایجاد این بارها چه هستند؟
ویدر پژوهش خود به چهار مورد به عنوان عمده‌ترین بارهای ارزشی ناخواسته و نامطلوب رسید.

• ایجاد تلقی «رسمی بودن» از درس بینش اسلامی (فاقد بار تربیتی بودن) ۲- ایجاد نگرش منفی نسبت به درس بینش اسلامی ۳- ایجاد و یا تقویت تلقی عدم ارتباط آموخته‌های دینی با زندگی واقعی ۴- ایجاد و یا تقویت تلقی جدایی دین از سیاست

همچنین برخی از مهم‌ترین عوامل ایجاد برنامه‌های درسی پنهاندر پژوهش سعیدی رضوانی عبارت بود از؛

• مشی فلسفی-کلامی محتوای درس بینش اسلامی ۲- استفاده از عناوین تکراری در طرح موضوعات در کتاب‌های درس دینی دوره‌های تحصیلی ابتدایی، راهنمایی و متوسطه ۳- برداشت دانش‌آموزان در مورد عدم انطباق مباحث بخش حکومت و ولایت با شرایط حاکم در جمهوری اسلامی ۴- عدم جامعیت در معرفی ائمه اطهار (ع) که منجر به برداشت قدسی از مقام ایشان بدون توجه به الگوگیری عملی دانش‌آموزان از سیره این بزرگواران شده بود.

شرفی، تبیین و بررسی تطبیقی مبانی نظری تربیت سیاسی از منظر اسلام و لیبرالیسم و دلالت‌های تربیتی آن‌ها،دانشگاه علامه طباطبایی، ۱۳۸۹
در این پژوهش نگاهی بنیادین و تطبیقی به مبانی فلسفی تربیت سیاسی از منظر دو مکتب فکری مؤثر بر جهان اندیشه و سیاست امروزین، یعنی اسلام و لیبرالیسم شده است. در حقیقت مساله اصلی این پژوهش این بوده که چه نقاط افتراق و اشتراکی در مبانی فکری تربیت سیاسی از دیدگاه این دو مکتب وجود دارد. در نهایت نتیجه‌ای که در این پژوهش حاصل شده است این است که از آنجایی که فلسفۀ اسلامی بر محوریت خدا و دین در همۀ عرصه‌های زندگی تأکید دارد، تربیت سیاسی را منطبق بر فطرت الهی می‌داند. همچنین در این پژوهش از مبانی فکری دو مکتب،دلالت‌های تربیتی در حیطۀ اصول و اهداف تربیت سیاسی استخراج‌شده و با نگاهی تطبیقی مورد بررسی قرار گرفته است.