هدف اصلی از انجام این تحقیق بررسی رابطه بین نوآوری دانشگاهی و گرایش دانشجویان به یادگیری مادام العمر با واسطه گری مهارت اعضای هیئت علمی در فرایند یاددهی – یادگیری می باشد. در راستای این هدف کلی اهداف فرعی پژوهش به شرح زیر می باشد :
بررسی بعد غالب نوآوری دانشگاهی در دانشگاه شیراز
۲- بررسی مهارت غالب اعضای هیئت علمی در فرایند یاددهی – یادگیری در دانشگاه شیراز
۳- تعیین میزان گرایش دانشجویان دانشگاه شیراز به یادگیری مادام العمر
۴- بررسی رابطه بین نوآوری دانشگاهی وگرایش دانشجویان دانشگاه شیراز به یادگیری مادام العمر با واسطه گری مهارت اعضای هیئت علمی در فرایند یاددهی – یادگیری
بررسی توان نوآوری دانشگاهی در پیش بینی مستقیم گرایش دانشجویان به یادگیری مادام العمر
بررسی توان نوآوری دانشگاهی در پیش بینی مستقیم مهارت اعضای هیئت علمی در فرایند یاددهی – یادگیری
بررسی توان نوآوری دانشگاهی در پیش بینی غیر مستقیم گرایش دانشجویان به یادگیری مادام العمر با واسطه گری مهارت اعضای هیئت علمی در فرایند یاددهی – یادگیری
۱-۵ – سوالات تحقیق :
بعد غالب نوآوری دانشگاهی در دانشگاه شیراز کدام است ؟
مهارت غالب اعضای هیئت علمی در فرایند یاددهی – یادگیری کدام است ؟
گرایش دانشجویان به یادگیری مادام العمر به چه میزان است ؟
آیا رابطه معناداری بین نوآوری دانشگاهی ، مهارت اعضای هیئت علمی در فرایند یاددهی – یادگیری و گرایش دانشجویان به یادگیری مادام العمر وجود دارد ؟
آیا نوآوری دانشگاهی به طور مستقیم پیش بینی کننده معنادار نگرش دانشجویان به یادگیری مادام العمر می باشد ؟
آیا نوآوری دانشگاهی به طور مستقیم پیش بینی کننده معنادار مهارت اعضای هیئت علمی در فرایند یاددهی – یادگیری می باشد ؟
آیا نوآوری دانشگاهی به طور غیر مستقیم و با واسطه گری مهارت اعضای هیئت علمی در فرایند یاددهی – یادگیری پیش بینی کننده معنادار نگرش دانشجویان به یادگیری مادام العمر می باشد ؟
۱-۶- تعاریف مفهومی
۱-۶-۱ – نوآوری دانشگاهی
نوآوری دانشگاهی عبارت از پیدایش شیوه ­های نو در حل مسائل گوناگون سازمانی بوسیله گروهی از کارکنان در رشته­ های گوناگون است( طالب بیدختی، ۱۳۸۳). به تعبیردراکر^[۵۲] (۱۹۹۹) از دیدگاه مدیریتی نوآوری دانشگاهی به معنای تغییری است که بعد تازه­ای از عملکرد را خلق می­ کند، ولیکن از دیدگاه سازمانی نوآوری به معنای بهره برداری از ایده جدید است. در واقع به فرایند خلق، توسعه و اجرای یک ایده جدید یا رفتار تازه، نوآوری دانشگاهی گفته می­ شود. باید دانست که نوآوری دانشگاهی می­­­­­تواند به عنوان تغییر سازمانی برای پاسخ به محیط خارجی یا نفوذ بر آن در نظر گرفته شود. کنز(۲۰۰۲) در تعریف خود از نوآوری دانشگاهی بر فرایند آن تأکید کرده و نوآوری دانشگاهی را فرایند گردآوری هرنوع ایده جدید و مفید برای حل مسئله می­خواند و معتقد است که نوآوری شامل شکل گرفتن ایده، پذیرش و اجرای ایده­­های جدید در فرایند، محصولات و خدمات است . ژنگ (۲۰۰۸) نوآوری دانشگاهی را به معنای واگذاری الگوهای قدیمی و مهم­ترین توانایی برای رشد و گسترش سازمان به شمار آورده است. به زغم وی امروزه به طور فزاینده­ای از نوآوری به عنوان یکی از عوامل اصلی حفظ مزیت رقابتی و موفقیت بلند­مدت سازمان در بازارهای رقابتی یاد می­ شود . نوآوری دانشگاهی عبارت از پیدایش شیوه ­های نو در حل مسائل گوناگون سازمانی بوسیله گروهی از کارکنان در رشته­ های گوناگون است (کشاورز ، ۱۳۹۲)

۱-۶-۱-۱- بعد آموزشی
بعد آموزشی نوآوری دانشگاهی ارائه انواع جدیدی از رشته­ها، مواد آموزشی و طراحی برنامه درسی رشته­ های مختلف می­باشد. ( فورست بو و همکاران، ۲۰۰۷).
۱-۶-۱-۲- بعد پژوهشی
بعد پژوهشی نوآوری دانشگاهی فراهم آوردن زمینه پژوهش در دانشگاه­ و مؤسسات تحقیقات علمی و همکاری با سایر دانشگاه­ها می­باشد. ( فورست بو و همکاران، ۲۰۰۷).
۱-۶-۱-۳- بعد سازمانی
بعد سازمانی نوآوری دانشگاهی در برگیرنده راه­های جدید در جهت افزایش انگیزه کارکنان به کار و اساتید به تدریس و امکان دسترسی به پیشرفت تدریجی و مداوم می­باشد( فورست بو و همکاران، ۲۰۰۷).
۱-۶-۲ –مهارت اعضای هیئت علمی در کاربرد چرخه یادگیری هفت گانه
منظور میزان توانایی اعضای هیئت علمی در اجرا و پیاده سازی روش آموزشی فعال چرخه یادگیری هفت گانه است که این روش خود شامل هفت مرحله مجزا به صورت زیر می‌باشد: (دارابی، ۱۳۹۲)
۱-۶-۲-۱- مرحله استنباط
با توجه به نقش و اهمیت دانش و تجارب پیشین در یادگیری موضوعات و مهارت‌های جدید، هدف این مرحله، پی بردن به دانش پیشین دانشجویان در مورد موضوع جدید می‌باشد، زیرا با این کار امکان یادگیری بیشتر و بهتر دانشجو فراهم می‌شود و از اتلاف وقت به منظور تأکید بر مطالب و مفاهیم تکراری اجتناب می‌شود. (ایزن کرفت، ۲۰۰۳).
۱-۶-۲-۲- مرحله مشارکت
از آن جائی که مشارکت فعال دانشجو در کلاس، امر یادگیری را محقق می‌سازد، در این مرحله، استاد تلاش می‌کند بسته به ماهیت موضوع مورد نظر با شیوه‌های مختلف، توجه دانشجویان را به درس جلب نماید تا از این طریق یادگیری آن‌ها را بهبود بخشد. (ایزن کرفت، ۲۰۰۳).
۱-۶-۲-۳- مرحله اکتشاف
هدف این مرحله این است که دانشجویان با راهنمایی و هدایت استاد و با بهره گرفتن از زمان و امکاناتی که در اختیار آن‌ها قرار داده ‌می‌شود، در انجام آزمایش‌ها و فعالیت‌های مختلف، شرکت نموده و خود به اکتشافاتی در مورد موضوع جدید دست یابند. (ایزن کرفت، ۲۰۰۳).
۱-۶-۲-۴- مرحله توضیح
هدف این مرحله این است که بعد از این‌که دانشجویان در مرحله اکتشاف به اطلاعات و یافته‌های جدیدی در رابطه با درس دست یافتند، در این مرحله طلاعات و ادراکات خود از مبحث جدید را سازمان‌دهی کرده و به زبان علمی و با بهره گرفتن از واژه‌های علمی برای کل کلاس، بیان نمایند. (ایزن کرفت، ۲۰۰۳).
۱-۶-۲-۵- مرحله بسط یادگیری
برای این که اطلاعات و یادگیری‎‌های دانشجویان فقط به کلاس و مبحث مورد نظر محدود نشود، در این مرحله استاد با ارائه مسائل و تکالیفی گسترده‌تر، دانشجویان را تشویق می‌کند تا اطلاعات خود را بسط داده و با درک ارتباط آن با زمینه‌ها و مسائل دیگر، بتوانند از این یادگیری‌ها در حیطه‌های دیگر نیز استفاده کنند. (ایزن کرفت، ۲۰۰۳).
۱-۶-۲-۶- مرحله ارزیابی
به منظور تعیین میزان ادراک و یادگیری دانشجویان از مبحث مورد نظر و نیز رفع نقایص و کاستی‌ها، استاد بنا به ماهیت موضوع، با بهره گرفتن از ارزیابی‌های کتبی، شفاهی، کاربردی یا آزمایشگاهی ادراک دانشجویان خود را مورد آزمون قرار می‌دهد. (ایزن کرفت، ۲۰۰۳).
۱-۶-۲-۷- مرحله توسعه یادگیری
هدف این مرحله این است که دانشجویان ارتباط مفاهیم آموخته شده با مسائل، مشکلات، زمینه‌ها و حیطه‌های مختلف زندگی واقعی را دریابند و بتوانند به بهترین نحو از این اطلاعات برای حل مسائل زندگی واقعی استفاده کنند. (ایزن کرفت، ۲۰۰۳).
۱-۶-۳-یادگیری مادام العمر
یادگیری مادام العمر به روز رسانی مستمر و مداوم دانش و مهارت برای گسترش درک چهارچوبی از جهان به منظور رقابت در اقتصاد جهانی مبتنی بر دانش است (هانگ، ۲۰۰۷) در این مطالعه مفهوم یادگیری مادام العمر ویژگی‌هایی چون: خود مدیریتی (مریام و کافرلا، ۱۹۹۹)، خود تنظیمی (زیمرمن و همکاران^[۵۳]، ۱۹۹۶)، یادگیری چگونه آموختن (یونسکو و کمیسیون بین المللی آموزش قرن بیست و یک، ۲۰۱۱)، ابتکار و نوآوری (فارست-باو و بوئر، ۲۰۰۷)، قابلیت تصمیم‌گیری (ریزن، ۲۰۰۰؛ دفت، ۲۰۰۵)، قابلیت جمع آوری اطلاعات (کمیته ریاست جمهوری انجمن کتابخانه‌ای آمریکا، ۱۹۸۹) و خود کنترلی (بومیستر و همکاران، ۲۰۰۷) را دارا می‌باشد.
همچنین از یادگیری مادام العمر در پژوهش حاضر می‌توان به نوعی یادگیری اشاره نمود که در هر مکان و هر زمانی رخ می‌دهد پای‌بند به اصول و قوانین خاصی نیست و در طول زندگی فرد مستمراً ادامه دارد. هر عاملی می‌تواند یادگیرنده باشد و این افراد هستند که مفاهیم را در کنار هم قرار می‌دهند و یادگیری خود را شکل می‌دهند در این نوع یادگیری نیازی به حضور مستقیم معلم احساس نمی شود هر محرکی می‌تواند معلم اختصاصی افراد باشد و موجب یادگیری شود ولیکن در صورتی غنی، هدایت، توسعه، و تکامل می یابد که افراد بدانند چگونه بایستی یاد بگیرند و آن را بکار گیرند. بر این اساس نیاز به دانستن برخی اصول اساسی و پایه دارند که در این راستا کمک بسیاری به فراگیران می کند این اصول می‌تواند شامل خود مدیریتی، قابلیت جمع آوری اطلاعات، خودتنظیمی، خود کنترلی، یادگیری چگونه یادگیری، تصمیم گیری و . . . . باشد. که می‌توان گفت با بهره گیری از این اصول می‌توان به فراگیران و یادگیرندگان آموخت که چگونه بهتر بیاموزند و آن را در زندگی خود بکار برند تا در دوران رقابتی و تکنولوژیکی امروز زندگی موفق‌تری داشته باشند. (کوچکی، ۱۳۹۱)
فصل دوم
مبانی نظری و پیشینه پژوهش
۲- ۱- مقدمه
در این فصل ابتدا مبانی نظری تحقیق در مورد تعاریف، اهمیت، و مدل ها و انواع نوآوری و نوآوری دانشگاهی، فرایند یاددهی – یادگیری و مهارت اعضای هیئت علمی در فرایند یاددهی یادگیری و مهارت های هفتگانه چرخه یادگیری و انواع یادگیری و یادگیری مادام العمر و ابعاد آن و . . . . مطرح می‌گردد. سپس تحقیقات پیشین داخلی و خارجی بررسی ­شده و در نهایت نتیجه‌گیری از مبانی نظری و تحقیقات پیشین ارائه می­گردد.
۲-۲-پیشینه پژوهش
۲-۱-۱ – نوآوری دانشگاهی
۲-۱-۱-۱- تفاوت خلاقیت و نوآوری و تغییر و اختراع
خلاقیت واژه ای عربی است که ریشه آن خلق، به معنی آفریدن است. در لغت نامه دهخدا خلاقیت، خلق کردن و به وجود آوردن است و خلّاق، شخصی است که دارای عقاید نو باشد. دانشمندان، خلاقیت را با تعابیر متعدد و متنوعی تعریف کرده اند؛ به طوری که گاهی هر تعریف فقط بیانگر یک بعد از ابعاد فراگرد خلاقیت است. برای مثال، هربرت فوکس معتقد است که فراگرد خلاقیت عبارت است از هر نوع فراگرد تفکری که مسئله ای را به طور مفید و بدیع حل کند.
همچنین به اعتقاد جرج سیدل، توانایی ربط دادن و وصل کردن موضوعات، صرف نظر از اینکه در چه حوزه یا زمینه ای انجام گیرد، از مبانی بهره گیری خلّاق از ذهن است. اریک فروم نیز متعقد است که خلاقیت، توانایی دیدن (آگاه شدن) و پاسخ دادن است. استیفن رابینز خلاقیت را به معنای افکار به شیوه ای بی نظیر با ایجاد ارتباط غیر معمول بین نظرات، تعریف کرده است. خلاقیت عبارت است از فراهم ساختن اندیشه ها و روش های تازه در برخورد با مسائل و فعالیت ها . خلاقیت فرایند تکامل بخشیدن به دیدگاه های بدیع و تخیلی درباره موقعیت های مختلف نیز تعریف شده است. خلاقیت عبارت است از توانایی تلفیق ایده ها به شیوه ای منحصر به فرد برای برقراری ارتباط غیر معمول بین ایده های مختلف. در حالی که نوآوری فرایند به کار بردن یک ایده خلاق و تبدیل آن به یک محصول، خدمت یا شیوه مفید می باشد. نویسنده دیگری خلاقیت را به کارگیری توانایی های ذهنی برای ایجاد یک فکر یا مفهوم جدید دانسته است. (محبوبی و توره ، ۱۳۸۷)