الف) کودکانیکه در شرکت های صنعتی کوچک کارهایی انجام می دهند نظیر لمس سیم های ظریف خیلی ریز که منجر به فقدان بینایی آنها از سنین ۵ تا ۸ سالگی می شود.
ب) کودکان چوپان که با مالکان املاک بزرگ قرارداد می بندند تا در طول روز ۱۵ ساعت کار کنند.
ج)کودکانی که در معادن زیر زمینی کار می کنند.
د) کودکانی که به عنوان کارگر فصلی و ارزان در مزارع مرطوب آغشته به ماده ضد آفت طاعون به کار گرفته می شوند.
ز) کودکان در داد و ستد های خیابانی – یک وضعیتی که در جهان توسعه یافته شایع است. ^[۲]
فقر و نیاز مادی علت اساسی کار کردن کودکان است. شرایط نامساعد اجتماعی و اقتصادی کودکان را به کار کردن مجبور می کند. این حالت اضطرار و نیاز مادی است که ایشان را وا می دارد برای رهایی از فقر و بدست آوردن لقمه نانی به کار پردازند. عوامل دیگر نیز به نوبه خود این عامل اصلی و علت اساسی را تشدید می نمایند. از جمله این عوامل دیگر عبارتند از: مهاجرت از شهر به روستا و عدم ثبات شغلی سرپرست خانواده، نابسامانی وضع خانوادگی کودک به سبب غیبت پدر یا بیماری، از کار افتادگی یا مرگ یکی از والدین، و یا عدم موفقیت کودک در تحصیل.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

روشن است که در مورد کودکان خانواده های فقیر غالبا به سبب فقر خانواده و عدم توانایی تحمل هزینه تحصیل کودکان اشتغال ایشان به تحصیل دشوار است، مضافا به آنکه بی سوادی والدین نیز مشکلاتی در راه تحصیل کودک پدید آورده و نمونه و سرمشقی نامناسب برای وی می باشد. در کشورهای پیشرفته از لحاظ اقتصادی، اغلب کودکان در کشاورزی و غالبا در کنار خانواده خارج از ساعات کلاس و در ایام تعطیل تابستان کار می کنند. علاوه بر کشاورزی کودکان و نوجوانان در فعالیت های بازرگانی به عنوان فروشنده یا توزیع کننده کالا و در کار هتلداری و رستوران بویژه در زمان تعطیلات و در نقاطیکه مسافر زیاد است به کار می پردازند.
آلبرت توماس اولین مدیر دفتر بین المللی کار عقیده داشت وضع نابسامان کودکان خردسال شاغل در کارهای ریسندگی و غیره و لزوم جلوگیری از آنان بیش از هر عامل دیگری انگیزه اقدامات اولیه و فعالیت های مربوط به ایجاد یک سازمان بین المللی بود که منجر به تاسیس سازمان بین المللی کار ^[۳]گردید. به همین سبب در مقدمه اساسنامه سازمان بین المللی کار و در ضمن اصول کلی جزو فعالیت ها و اقداماتی که باید صورت گیرد حمایت از کودکان و نوجوانان ذکر شده است. این امر مجددا در اعلامیه فیلادلفیا^[۴] مورد تاکید قرار گرفته است. در راه اجرای اهداف فوق سازمان بین المللی کار مقاوله نامه ها و توصیه نامه های متعددی تصویب نموده است. در همین راستا، مقاوله نامه بدترین اشکال کار کودک (مقاوله نامه شماره ۱۸۲) و توصیه نامه شماره ۱۹۰، برنامه ملی اقدام جهانی سازمان بین المللی کار در مورد بدترین اشکال کار کودک ) ارائه شده در سال ۲۰۰۶ که دوره زمانی تا ۲۰۱۶ را مورد هدف قرار داده(، ۱۱ مقاوله نامه در خصوص حداقل سن اشتغال در صنایع^[۵]، کارهای دریایی^[۶]، کشاورزی^[۷]، کارهای غیر صنعتی^[۸]، صید دریایی^[۹] و غیره از جمله اسناد بین المللی هستند که بیشترین ارتباط را با کار کودک دارند. سازمان ملل در سال ۱۹۵۹ اعلامیه جهانی حقوق کودک^[۱۰] را تصویب نمود و نیز در سال ۱۹۶۶ میثاقین بین المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ^[۱۱]و حقوق مدنی و سیاسی^[۱۲] را تصویب کرد که در آن دو توجه ویژه ای به کودکان شده است. ماده ۹ میثاق حقوق مدنی و سیاسی بیان می دارد: هیچ کس را نباید در بردگی یا انقیاد نگه داشت یا ملزم کرد که به کار تحمیلی یا اجباری بپردازد. ماده ۱۰ میثاق بین المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به دولت های طرف آن سفارش می کند که افراد جوان را از بهره کشی اقتصادی و اشتغال به کارهای زیان آور برای اخلاقیات، تندرستی یا زندگی شان و نیز از کارهایی که احتمالا مانع رشد طبیعی آنها می شود، محافظت نمایند. همچنین این سند، دولت ها را متعهد می سازد که محدودیت های سنی وضع نمایند تا اشتغال کارمزدی کودکان پایین تر از آن سن ممنوع و طبق قانون مجازات گردد. همچنین سازمان ملل متحد در سال ۱۹۸۹ کنوانسیون حقوق کودک^[۱۳] را تصویب کرد که جامع ترین سند در خصوص حقوق کودک می باشد.
سازمان بین المللی کار در سال ۱۹۹۲ برنامه بین المللی در خصوص محو کار کودک (IPEC)^[14] با هدف کلی محو تدریجی کار کودک که این هدف باید از طریق بالا بردن قابلیت و توانایی کشورها برای مقابله با این مشکل و ارتقا جنبش جهانی برای مبارزه با کار کودک صورت می گرفت، را پایه ریزی کرد. در حال حاضر IPEC دارای نهاد هایی در ۸۸ کشور می باشد. IPEC بزرگ ترین برنامه مربوط به کار کودک و بزرگ ترین برنامه عملیاتی سازمان بین المللی کار می باشد. IPEC شیوه های گوناگونی را برای دست یافتن به اهدافش در نظر گرفته است برای مثال از طریق توسعه برنامه هایی در سطح کشورها در خصوص اصلاح خط مشی ها، در نظر گیری اقدامات جدی برای پایان دادن به کار کودک و همچنین ارتقا سطح آگاهی برای تغییر نگرش های اجتماعی و ارتقا تصویب و به کار گیری موثر کنوانسیون های سازمان بین المللی کار در خصوص کار کودک. این تلاش ها باعث شده اند که صد ها هزار کودک از کار و ورود به نیروی کار بازداشته شوند.
براساس آمار سازمان جهانی کار، سالانه ۲۱۵ میلیون کودک ۵ تا ۱۴ ساله در جهان محروم از کودکی می شوند. طبق این آمار ۱۲۰ میلیون نفر از آنها وارد بازار کار شده و مشغول به کار تمام وقت هستند که از میان ۶۹ درصد در بخش کشاورزی و ۹ درصد در صنعت کار می کنند. ۶۱ درصد این کودکان در آسیا، ۳۲ درصد در آفریقا و ۷ درصد در آمریکای لاتین زندگی می کنند. قاچاق انسان از راه های عمده وارد کردن این کودکان به بازار است. بر اساس آمارهای موجود، هم اکنون ۳۸۰ هزار کودک ۱۰ تا ۱۴ ساله در سراسر کشور به صورت ثابت مشغول به کار هستند و حدود ۳۶۰ هزار کودک نیز به عنوان کارگر فصلی فعالیت دارند. ^[۱۵]
آنگونه که از گزارش سازمان بین المللی کار و آماری های ارائه شده بر می آید مشکل کار کودک در همه جای دنیا دیده می شود و کمتر کشوری را می توان یافت که از این پدیده مبرا باشد. به گزارش برخی از فعالین حیطه آسیب های اجتماعی در کشور ایران قریب به ۵/۱ میلیون کودک کار می کنند. اگرچه انجمن حمایت از حقوق کودکان آمار را بیش از این می داند. سازمان های مسئول معمولا هر ساله خبر از جمع آوری بیست تا سی هزار کودک خیابانی از سطح شهر های بزرگ می دهند و اینکه متاسفانه باندهای تبهکاری وجود دارند که سعی می کنند از اینگونه کودکان در جهت نیل به مقاصد غیر قانونی خود بهره مند شوند. در جامعه ایران کودکان مهاجر زیادی نیز زندگی می کنند که یا وصف قانونی شناخته شده ندارند و یا حتی هویت آنها زیر سوال است و از سند هویتی نیز محروم هستند. این کودکان نیز به انواع کار ها سوق پیدا می کنند و از جمله آسیب پذیر ترین کودکان هستند.
سابقه ی علمی
در زمینه ممنوعیت کار کودک و حمایت از کودکان کارگر جمع آوری مطالب به زبان فارسی تا حدودی دشوار بوده است. چرا که هیچ کتاب فارسی که به طور تخصصی به مسئله کار کودک در حقوق بین الملل و ضرورت ممنوعیت کار آنها توجه داشته باشد، وجود ندارد.
در ابتدا باید اشاره شود که در کتاب های فارسی همچون حقوق سازمان های بین المللی هیچ اشاره ای به کار کودک نشده است. این کتاب ها تنها به بررسی ساختاری هر سازمان از جمله سازمان بین المللی کار می پردازند. از این دسته کتاب ها به طور نمونه می توان به این موارد اشاره کرد:

1. 1. خانی، محمد حسن ، سازمان های بین المللی، انتشارات دانشگاه امام صادق، چاپ اول ۱۳۸۵؛

1. 1. موسی زاده رضا، حقوق سازمان های بین المللی، انتشارات پاژنگ، چاپ اول ۱۳۷۶؛

1. 1. ناصر زاده، بابک، کنوانسیون های سازمان های بین المللی، انتشارات بهنامی، چاپ اول ۱۳۸۶؛

این وضعیت حتی در خصوص کتاب های انگلیسی ترجمه شده به فارسی نیز وجود دارد به عنوان نمونه می توان به این کتاب اشاره کرد:
۱. آرچر، کلیو، سازمان های بین المللی، ترجمه ی فرزانه عبدالملکی، نشر میزان، چاپ اول ۱۳۸۴.
اصلی ترین کتابی که به زبان فارسی در زمینه حقوق کار و کار کودک به طور کلی یافت می شود ” کتاب حقوق بین المللی کار” نوشته دکتر عزت الله عراقی (موسسه انتشارات دانشگاه، تاریخ انتشار ۱۳۶۷) می باشد. این کتاب به طور کلی به حقوق کار و کارگران می پردازد که بخش هایی از این کتاب مربوط به بررسی اجمالی مفاد مقاوله نامه های سازمان بین المللی کار در زمینه کار کودک است. در فصل چهارم از بخش ۳ این کتاب عناوینی چون تاریخچه کار کودکان، علل کار کودکان، معیارهای مربوط به حداقل سن شروع به کار در بخش های مهم اقتصادی مشاهده می شود و به نقش و فعالیت های دیگر سازمان های بین المللی در زمینه کار کودک توجهی نکرده است و نگاهی گذرا و اجمالی به بحث کار کودک داشته است و با توجه به قدیمی بودن این کتاب مشخص است که استاندارد ها و اطلاعات به روز شده در زمینه کار کودک را نمی توان در این کتاب مشاهده کرد. هرچند، این کتاب یکی از منابع ارزنده در زمینه کار کودک است که در پایان نامه به نحو مطلوب به مطالب آن ارجاع داده خواهد شد.
برخی دیگر از کتاب ها هم هستند که به طور کلی به مقاوله نامه های سازمان بین المللی کار توجه داشته اند نه کار کودک از جمله مواردی از این کتاب ها می توان به شرایط کار (مقاوله نامه ها و توصیه نامه ها) ترجمه دکتر مهری ثقفی، موسسه کار و تامین اجتماعی ۱۳۷۹ اشاره کرد. همچنین برخی از کتاب های حقوق بشری وجود دارند که صرفا به حقوق کودک پرداخته اند نه کار کودک که از جمله این کتاب ها می توان به کتاب تاریخچه و اسناد حقوق بشر در ایران ( نوشته ی شیرین عبادی، انتشارات روشنگران و مطالعات زنان، تهران، ۱۳۸۳) و کتاب نهادهای حقوق بشر: جمهوری اسلامی ایران و سازمان ملل متحد ( نوشته ی رضیه ی موسوی فر، نشر گرایش، ۱۳۸۲) اشاره کرد.
برخی از مقالات فارسی به چاپ رسیده به طور اجمالی به بررسی مقاوله نامه های سازمان بین المللی کار در زمینه کار کودک می پردازند به عنوان مثال، مقاله ی ” نگاهی به کنوانسیون بدترین اشکال کار کودک ” ( نوشته بهنام غفاری فارسانی، فصلنامه حقوق، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دوره ۳۸، شماره ۲، تابستان ۱۳۸۷ ) به لحاظ شکلی به بررسی این کنوانسیون و مفاد آن می پردازد. مقاله ” کودک و کار کودک در اسناد بین المللی و قوانین داخلی ایران ” (مجتبی همتی، کار و جامعه شماره ۵۳) این مقاله به لحاظ جامعه شناختی و از منظر علوم اجتماعی به بررسی حقوق کودک و کار کودک در کنوانسیون حقوق کودک و در ایران می پردازد که خلاء یک تحلیل حقوقی در آن به چشم می خورد. مقاله دیگری که به مقوله حقوق کودک پرداخته است، بررسی تطبیقی حقوق کودک در اسناد و مقاوله نامه های بین المللی با قوانین و مقررات داخلی ( نوشته ی امیر ایروانیان، مجله دادرسی، شماره ۳۸، ۱۳۸۲) می باشد که این مقاله هم صرفا به حقوق کودک پرداخته است نه کار کودک.
با توجه به اینکه سازمان بین المللی کار اصلی ترین سازمان تخصصی است که به مقوله کار از جمله کار کودک می پردازد مقالات انگلیسی به روز و متعددی در زمینه کار کودک منتشر کرده است که کمک ارزنده ای به این پایان نامه می کنند و به نحو مطلوب از آنها استفاده خواهد شد.
اهداف
هدف اصلی از تدوین این پایان نامه (در چارچوب مطالب مندرج در طرح مسئله) پاسخ دادن به سوال اصلی ذیل میباشد:
حقوق بین الملل چه قواعد و مقرراتی را برای منع کار کودک در بر دارد و چه راه کار های حقوقی برای دستیابی به جهانی عاری از کار کودک وجود دارند؟
در راستای سوال مزبور، در این پایان نامه تلاش میگردد تا به سوالات فرعی زیر پاسخ داده شود:
۱. در حقوق بین الملل، از جمله حقوق بین الملل بشر چه اسنادی در سطح منطقه ای و جهانی در زمینه حمایت از حقوق کودکان و ممنوعیت کار کودکان موجود می باشد؟
۲. چه سازمان های بین المللی در جهت ممنوعیت کار کودک وجود دارند و چه اقداماتی را در این زمینه اتخاد نموده اند؟
۳. ایران به عنوان یک عنصر جامعه ی بین المللی چه اقداماتی بویژه اقدامات حقوقی را برای منع کار کودک اتخاذ نموده است و از جمله چه قوانینی در جهت ممنوعیت کار کودک وضع شده اند؟
مراحل و روش تحقیق
روش اصلی پژوهش در این پایان نامه بر مبنای روش کتابخانه ای و فیش برداری بوده است. در این راستا تلاش گردید از تمام منابع موجود اعم از فارسی و لاتین در زمینه کار کودک استفاده شود. از آنجاییکه که منابع علمی- حقوقی موجود به زبان فارسی در این زمینه محدود بودند، اساس تحقیق بطور قابل توجهی بر منابع لاتین استوار می باشد. در کنار این شیوهﻱ پژوهش و با هدف تکمیل هرچه بهتر پایان‌نامه، در صورت لزوم از روش‌های دیگر پژوهشی نیز بهره لازم برده‌ شد. از جمله مهم‌ترین این شیوه ‌ها مطالعهﻱ کنوانسیون‌ها و اسناد بین‌المللی مرتبط با موضوع است. همچنین در راستای آگاهی از تغییرات مرتبط و دریافت اطلاعات به روز و …در این پژوهش از منابع الکترونیکی نیز استفاده‌ شد.
لازم به ذکر است که پس از جمع آوری داده ها و اطلاعات لازم در راستای موضوع این پایان نامه به تحلیل آنها پرداخته شد. آنگاه به تدوین فصول این پایان نامه بر طبق زمان بندی لازم پرداخته شده و این فصول به طور جداگانه به اساتید محترم راهنما و مشاور جهت بررسی و اظهارنظر ارائه گردیدند. در نهایت نیز پس از انجام اصلاحات لازم متن نهایی پایان نامه جهت دفاع ارائه گردید.
محتوای تحقیق
پایان نامهی حاضر پس از بیان این مقدمه (طرح پژوهشی) با توجه به حجم مطالب مورد بحث به چهار فصل تقسیم شده است
نظر به لزوم تبیین مفاهیم مرتبط با مقوله کار کودک، در این پژوهش در فصل نخست در محبث اول به تبیین حقوقی مفاهیم کودک و کار کودک و تاریخچه شکل گیری عزم جهانی در راستای خاتمه دادن به کار کودک در حقوق بین الملل پرداخته شد. نظر به اینکه برای مبارزه با کار کودک نیز ابتدا باید درک کنیم چه عواملی منجر به سوق دادن کودکان به بازار کار می گردد به همین علت در مبحث دوم، علل متعددی که بر ورود کودکان به بازار کار تاثیر می گذارند، انواع کار کودکان و پیامدهایی که کار چه به لحاظ جسمی، چه عاطفی و چه روحی و روانی بر کودکان پرداخته شد و مبحث پایانی ابعاد کار کودکان و ضرورت ممنوعیت کار کودکان و اسناد بین الملی در زمینه ممنوعیت کار کودکان پرداخته شد.
با توجه به اینکه حمایت اولیه از حقوق کودکان را می توان در اسناد حقوق بشری یافت. لذا در این فصل، در مبحث اول ابتدا اسناد پایه ای حقوق بشر و سپس اسنادی که به طور خاص به حقوق کودکان پرداخته اند مورد بررسی قرار گرفتند به این خاطر که حقوق کودکان به عنوان گروهی از ابناء حقوق بشر صریحاً و تلویحاً در این اسناد مورد حمایت قرار گرفته است. سپس در در پایان این مبحث برخی از مواد اسناد منطقه ای حقوق بشر بررسی گردیدند. سازمان بین المللی کار که یکی از سازمان های تخصصی وابسته به سازمان ملل متحد می باشد بیشترین نقش را در زمینه تحت نظم در آوردن مقررات مربوط به کار و ممنوعیت کار کودک ایفا کرده است. لذا در مبحث دوم اسناد و کنوانسیون های سازمان بین المللی کار که به مسئله کار کودک و ممنوعیت کار کودکان توجه بیشتری معطوف داشته اند، تجزیه و تحلیل گردند.
فصل دوم
کلیات
مقدمه
در این فصل، در مبحث اول، ابتدا تعریفی از کودک و اینکه در حقوق بین الملل چه ملاکی برای کودک نامیدن یک فرد وجود دارد ارائه می گردد و آنگاه کار کودک از دیدگاه حقوق بین الملل تعریف می گردد. همچنین در این مبحث تاریخچه کار کودک و تاریخچه شکل گیری اقدامات بین المللی در راستای ممنوعیت کار کودک ارائه می گردد. برای مبارزه با کار کودک نیز ابتدا باید درک کنیم چه عواملی منجر به سوق دادن کودکان به بازار کار می گردد به همین علت در مبحث دوم، علل متعددی که بر ورود کودکان به بازار کار تاثیر می گذارند، بررسی می گردند. تفاوت های قابل ملاحظه ای بین انواع کار هایی که کودکان انجام می دهند وجود دارند، به طوری که برخی سخت و طاقت فرسا و برخی دیگر خطرناک و به لحاظ اخلاقی ناشایست هستند، بر این اساس در این مبحث به برررسی برخی از انواع کار کودک پرداخته می شود. در پایان این مبحث نیز به برخی از پیامد های عمده کار چه به لحاظ جسمی، چه عاطفی و چه روحی و روانی بر کودکان پرداخته می شود. در مبحث سوم، با توجه به پیامدهایی که کار برای کودکان به همراه دارد به ضرورت ممنوعیت کار کودکان از جنبه های مختلف پرداخته می شود. همچنین در این مبحث آمارهای ارائه شده از سوی سازمان بین المللی کار در خصوص توزیع جهانی و منطقه ای کودکان کارگر و همچنین تعداد کودکان کارگر بر اساس جنسیت و گروه سنی بررسی می شوند و در نهایت نگاه اجمالی به اسناد و کنوانسیون های تصویب شده در رابطه با ممنوعیت کار کودکان انداخته می شود.
مبحث اول : تعریف کودک، کار کودک و تاریخچه ﻱ ممنوعیت کار کودک در
حقوق بین الملل
گفتار اول: تعریف کودک
به منظور دستیابی به تعریف کودک باید ابتدا آن را از حیث واژه شناسی معنا کرد: واژه “Child” رایج ترین واژه ای است که در زبان انگلیسی درباره کودک به کار برده می شود و منظور از آن کسی است که در زیر سن بلوغ قرار دارد و بویژه در رابطه با اشخاص دیگری که والدین او محسوب می گردند. ^[۱۶]
حقوق بین الملل ضابطه نوعی و ملاک سن را برای کودکی برگزیده است. مطابق ماده ۱ کنوانسیون حقوق کودک مصوب ۱۹۸۹ “هر انسانی که به ۱۸ سال نرسیده باشد کودک محسوب می شود، مگر آنکه طبق قانون دولت متبوع کودک سن بلوغ زودتر به وی اعطا شود”^[۱۷]. سن بلوغ در این ماده که ۱۸ سالگی است یک سن مطلق نیست بلکه بر حسب قانون ملی کودک متغیر است.^[۱۸] به همین جهت مقررات کنوانسیون در مورد کودکانی که تحت حاکمیت قوانین ملی خود زودتر به سن رشد قانونی می رسند نیز استثنائا قابل اعمال و اجرا است. ^[۱۹]
علت وضع مقررات قسمت اخیر ماده ۱ کنوانسیون حقوق کودک این است که کشورها با توجه به وضعیت جسمی و روانی و رشد عقلی کودکان تحت حاکمیت خود و در پاره ای از موارد با توجه به واقعیات سیاسی و اجتماعی و با در نظر گرفتن آداب و سنن مذهبی، سن معینی را به عنوان سن رشد و بلوغ اعلام می کنند.
به هر حال در عمل بیشتر حامیان حقوق کودک اینگونه در نظر می گیرند که ۱۸ سال باید به عنوان سن ایده آل برای تعیین پایان دوران کودکی باشد.^[۲۰]
برطبق کنوانسیون بدترین اشکال کار کودک ۱۹۹۹ (شماره ۱۸۲)^[۲۱]، واژه کودک باید برای تمام اشخاص زیر ۱۸ سال به کار برده شود.
برطبق پروتکل سازمان ملل تحت عنوان پروتکل پالرمو راجع به پیشگیری، سرکوبی و مجازات قاچاق کودک^[۲۲]، کودک به معنای هر شخصی زیر ۱۸ سال است. ^[۲۳]
بنابراین برای اهداف این پایان نامه منطقی است که کودک به عنوان هر شخصی زیر ۱۸ سال قلمداد شود.
گفتار دوم: تعریف کار کودک ^[۲۴]
عبارت کار کودک تصور ویژه ای را مجسم می سازد: ما کودکان را زنجیر شده به چرخ های بافندگی در کارگاه های تاریک و در شرایط نامناسب می بینیم، گویی که در خطی طولانی و کابوس گونه جای دارند که از لنکشایر در دهه ۱۸۳۰ تا جنوب آسیای دهه ۱۹۹۰ ادامه می یابد.^[۲۵]
به طور کلی تعریف عموما پذیرفته شده ای از کار کودک وجود ندارد. تعاریف متنوعی از این واژه توسط سازمان های بین المللی، سازمان های غیردولتی، اتحادیه های کارگری و غیره استفاده می گردد و اغلب مشخص نمی گردد چه تعریفی از این واژه به کار برده می شود.^[۲۶] هرچند، به طور معمول واژه “کار کودک” زمانی به کار برده می شود که منظور بهره کشی از آنها باشد. چنین دیدگاهی از آن جهت مطرح است که کودکان برای کار کردن بسیار کوچک هستند و یا کاری به آنها واگذار می شود که شرایط نامطلوب و خطرناکی را برای آنها به همراه دارد.^[۲۷]می توان این گونه بیان کرد برای کودکی که کار می‌کند، استفاده‌ از دوران و دنیای کودکی مفهومی ندارد، یا در واقع چنین‌ کسی از حقوق طبیعی سن خود محروم می‌شود. بارزترین‌ این حقوق پایمال شده، برخورداری از تعلیم و تربیت و طی طبیعی مراحل رشد کودک است.^[۲۸]
به طور کلی کار کودک یک معنا و مفهوم منفی با خود به همراه دارد و یک شاخص واضح درون کنوانسیون های سازمان بین المللی کار وجود دارد که تاکید می کند هرگونه تعریف آماری کار کودک باید شامل فعالیت هایی گردد که برای رفاه و بهزیستی کودکان خطرناک است.^[۲۹]

۵-۵) ژئوشیمی عناصر نادرخاکی و کمیاب:
عناصر نادرخاکی خصوصیات فیزیکوشیمیایی مشابهی دارند، زیرا همۀ آنها دارای یونهای پایدار۳+ بااندازه های نسبتاً مشابه می باشند. این عناصر دارای اختلافات کوچکی در رفتار شیمیایی خود می باشند( به دلیل کاهش یکنواخت اندازه یونی باافزایش عدداتمی ). این رفتار موجب تفکیکREEsتوسط برخی فرآیندهای زمین شناسی می گردد. از اینرو به کمک این پدیده میتوان به ژنز مجموعه های سنگی وماهیت فرآیندهای زمین شناسی پی برد(رولینسون۱۹۹۳).
۷۰
فصل پنجم ژئوشیمی
به منظورارائۀمدل های ژئوشیمیایی برای سنگهای موردمطالعه بااستفاده ازاین عناصربایدفاکتورهای مهمی رادرنظرگرفت،این عناصرامکان بازسازی مدل های سنگ شناختی راباتوجه به اطلاعات مربوط به سنگ های مختلف رافراهم میکنندوالگوی پراکندگی آن هامعمولاًبوسیله ترکیب شیمیایی منشأ،درجۀذوب وتعادل بلور-مایع که طی تکامل ماگمارخ می دهد،کنترل میشود.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

به منظوربررسی الگوهای REEsعادی شده نسبت به فراوانی آن ها به کندریت(سان،مک دونوف^۱۱۹۸۹) سنگ های موردمطالعه در)شکل۵-۹ ) نشان داده شده است.
در این نمودار هاآنومالی منفی Eu مشاهده می شود واین به دلیل این است که کانی های پلاژیوکلازوآلکالی فلدسپاردرمجموع ۹۰درصدوزنی آنومالی های Eu کنترل می نمایند و Eu درحالت سه ظرفیتی دراین دوکانی ناسازگاراست.
کانی آپاتیت حدود۵تا۷درصد وزنی ومیکاهاحدود۲-۱درصد وزنی آنومالی Eu را در اختیار دارند(بی ۱۹۹۶^۲).
آنومالی منفی Eu می تواند در ارتباط با دگرسانی پلاژیوکلازها به سرسیت،کلریت وکلسیت در سنگ های مورد بررسی باشد( کاربیش^۳۲۰۱۰).
همچنین نکتۀ قابل توجه درسنگ های مورد مطالعه غنی شدگی بیشترLREEsنسبت به HREE است که میتواند دراثرعملکرد دو فرایند حاصل شود:
۱- آلودگی پوستهای
۲- ذوب بخشی گوشتۀ غنی شده طی فرایند دگرنهادی تحت تأثیر شاره های با گدازه حاصل از ورقۀ فرورونده ( بربریان،۱۹۹۹) و یا ناشی از اختلاف ناچیز اندازه یون ها،تشکیل سنگ ها در مناطق فرورانش، ویا وجود کانی های فرعی زیرکن وآپاتیت باشد (ویلسون۱۹۸۹).
۱- Sun S.S., McDonough
Bea-۲
Kharbish -۳
۷۱
فصل پنجم ژئوشیمی
شکل ۵-۹: الگوی توزیع عناصرکمیاب نمونه های موردمطالعه نسبت به ترکیب کندریت ( سان و مک دونوف ۱۹۸۹).
تغییرات عناصر کمیاب که نسبت به فراوانی آنها در گوشته (سان،مک دونوف۱۹۸۹) بهنجار شده اند درشکل ۵-۱۰نشان داده شده است که در این نمودار به وضوح آنومالی منفی عناصر Sm-Rb-Cs-Ba-K دیده می شود، که نشان دهنده دگرسانی در این سنگ هاست.
همچنین در این نمودار غنی شدگی از عناصر LILE و تهی شدگی از عناصر HFSEرا برای نمونه های مورد مطالعه نشان می دهند، که در نتیجۀ ورود اجزای LILEموجود در صفحۀ فرورونده به درون گوشتۀ بالای آن به وجودمی آید ( مقضی ۲۰۰۰) .
در کل الگوی تغییرات عناصرکمیاب و آنومالی آنها در سنگهای مورد مطا لعه، حاکی از نشأت گرفتن ماگما از یک منشأ گوشته غنی شده می باشد .
۷۲
فصل پنجم ژئوشیمی
شکل۵-۱۰: الگوی توزیع عناصرکمیاب نمونه های موردمطالعه نسبت به ترکیب گوشته اولیه(سان و مک دونوف ۱۹۸۹).
۵-۶) جایگاه تکتونوماگمایی
ژئوشیمی عناصر اصلی و کمیاب سنگها در شناسایی نوع کوهزایییا غیر کوهزایی و نیز محیط تکتونیکی جایگیری این سنگها کاربرد بالایی دارد. این مسئله در این بخش، برای دایک های بازیک مورد بررسی قرار میگیرد.
به منظور تعیین محیط تکتونیکی، نمودارهای مختلفی بر اساس عناصر کمیاب توسط محققین ارائه گردیده که درآنها از عناصر کمیاب کم تحرکی نظیرZr,Ta,Hf,Nb,Y,Rb و غیره استفاده شده است، این عناصر نسبتاً نامتحرک بوده و هنگام عملکرد فرآیندهایی مانند هوازدگی و دگرسانی از خود حساسیتی نشان نمی- دهند.
۷۳
فصل پنجم ژئوشیمی
۵-۶-۱) نمودار Th-Ta-Hf:
درنمودار( وود^۱۱۹۸۰) که بر پایه عناصر نامتحرکTh-Ta-Hf یک نمودار تمایز ماگمایی پیشنهاد کرد.به منظور بسط و در مرکز قرار دادن میدان انواع بازالت ها ،غلظت ها در این نمودار ها برحسب ppm و به صورت Thو Taو۳/ Hfپیاده می شوند.این عناصر به مقادیر بسیار اندک در بازالت ها یافت می شوندو نمی توان آن ها را با دقت به روش تجزیه ای XRF اندازه گرفت(رولینسون،۱۹۹۳)، پس این عناصر را باید با روش های دقیق (مانند روش ICP-MS) اندازه گیری کرد.در مواردی که تجزیه های مناسبی از Ta-Hf وجود ندارد اما غلظت Nb وZr اندازه گیری شده است،غلظت Hf را از نسبت ۳۹=Hf / Zr و غلظت Ta را از نسبت Ta=۱۶ /Nb می توان بدست آورد(وود و همکاران،۱۹۷۹). بر اساس این نمودار نمونه های مورد مطالعه در میدان بازالت درون صفحه قرار می گیرند(شکل ۱۱-۵ ).
شکل ۵-۱۱ : نمودار Th-Ta-Hf ( وود ۱۹۸۰)، بر اساس این نمودار ،نمونه های مورد مطالعه در محدوده بازالت های تولئیتی درون صفحه قرار می گیرند
۱- Wood
۷۴
فصل پنجم ژئوشیمی
۵-۶-۲ ) نمودار Th/ Ta در مقابل Yb:
این نمودار که بر اساس نسبت هایلگاریتمیTh/ Ta در مقابل Yb ( شاندو^۱گورتن ۲۰۰۰) می باشد . این نمودار دارای چهار میدان شامل :
پشته های میان اقیانوسیMORB، قوس اقیانوسی OCENIC ARCS،حاشیه فعال قاره ACTIVE CONTIENTAL MARGINS و درون صفحه WITHIN PLATE VOLCANIC ZONE می باشد .براساس این نمودار نمونه های مورد مطالعه در محدوده درون صفحه قرار می گیرند(شکل ۵-۱۲) .
شکل۵-۱۲: نمودار Th/ Ta در مقابل Yb ( شاندوگورتن ۲۰۰۰)، نمونه ها درمحدوده درون صفحه قرارمی گیرند.
۵-۶-۳) نمودار ( آگروال و همکاران ۲۰۰۸):
در نمودار( آگروال ^۲و همکاران ۲۰۰۸) سه محدوده مشاهده می شود، شامل بازالت های ریفت قاره،بازالت های ریفت اقیانوسی ، بازالت های حاشیه قاره ای می باشد .که بر اساس این نمودار همه نمونه ها در محدوده بازالت های ریفتی درون صفحه قرار می گیرند.
Schandl and Gorton -۱
Agrawal-۲
۷۵
فصل پنجم ژئوشیمی
شکل ۵-۱۳: موقعیت نمونه ها در نمودار (آگروال و همکاران ۲۰۰۸ ) ، شاخص های آن به شرح زیر است:

۱- ورود به برنامه EES
برای ورود به برنامه مسیر زیر را دنبال کنید:

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

Start»All Programs»EES»eesاکنون یک کادر محاورهای در مقابل شما باز می شود:همان گونه که در شکل بالا مشاهده می کنید، این کادر محاوره ای اطلاعاتی از قبیل نسخه برنامه، فرد یا شرکت خریداری کننده برنامه و نسخه سیستم عامل را نشان می دهد. بر روی دکمه continue کلیک کنید تا پنجره برنامه مطابق شکل زیر ظاهر شود:
در نگاه اول برنامه ees به سه بخش زیر تقسیم شده است :
۱-۱- Menu EES
این منو که در قسمت بالای محیط نرم افزار وجود دارد شامل ده زیر منوی خدماتی است که دارای عملکرد های متفاوت است.
۱-۲- Standard Toolbar
در اینجا دستورهایی که کاربرد زیادی دارند ارائه شده اند.
۱-۳- Equations Window
در این پنجره سفید رنگ تمامی معادلات و توضیحات وارد می شود و تقریباً تمامی کارها در این پنجره انجام می شود.
۲- Menu EES
این قسمت شامل عملکردهای عمومی نرم افزار نظیر کنترل فایل، ایجاد و انتخاب جداول و نمودارها و…است. این منو خدماتی دارای زیرمنوهایی به شرح زیر است:
۲-۱- File: در این زیر منو کلیه عملیات مربوط به ذخیره سازی، فرخوانی، ادغام کردن، تغییر نام، چاپ و… انجام می شود.
۲-۲- Edit: در این زیر منو کلیه عملیات مربوط به ویرایش معادلات و آیتم های انتخاب شده و… انجام می شود.
۲-۳- Search: در این زیر منو کلیه عملیات مربوط به یافتن متن در پنجره معادلات و جایگزین کردن آن با متن دیگر انجام می شود.
۲-۴- Options: در این زیر منو کلیه عملیات مربوط به توابع، ثابت ها و تنظیمات نرم افزار انجام می شود. این زیر منو در فصل های بعد به طور کامل بحث خواهد شد.
۲-۵- Calculate: در این زیر منو کلیه عملیات مربوط به حل معادلات ماکزیمم کردن یا مینیمم کردن کردن متغیرها و… انجام می­ شود.
۲-۶- Table: در این زیر منو کلیه عملیات مربوط به جداول و ویرایش آن ها انجام می شود. این زیر منو در فصل های بعد به طور کامل بحث خواهد شد.
۲-۷- Plot: در این زیر منو کلیه عملیات مربوط به نمودارها و ویرایش آنها انجام می شود . این زیر منو در فصل های بعد به طور کامل بحث خواهد شد.
۲-۸- Windows: در این زیر منو کنترل تمامی پنجره ها انجام می شود.
۲-۹- Help: در این زیر می توان به کلیات هر بخش از نرم افزاربه صورت کامل دسترسی پیدا کرد.
۲-۱۰- Examples: در این زیر منو مثال­های متعددی به صورت طبقه بندی شده قرار گرفته شده است.
۳- Equations Window
۳-۱- Equations Window
ما در این پنجره متغیر ها، معادلات و توضیحات مسئله را وارد کرده و در نهایت با کامپایل برنامه نتیجه را در پنجره حل^[۲] یا در جدول آرایه^[۳] ها مشاهده می­کنیم. پنجره معادلات شبیه به یک صفحه برنامه Word است. نکات زیر در مورد این پنجره می تواند مفید باشد.متغیرها با یک حرف شروع شده و این نام نباید شامل کاراکتر های (،|)*/+-^{}”:; . باشد. طول ماکزیمم یک متغیر ۳۰ کاراکتر است. متغیر­های رشته­ای که در فصل های آتی به آن خواهیم پرداخت در انتهای نام خود کارکتر $ را دارند. متغیر های آرایه ای با براکت مشخص می شوند(مانند T[1]).نسخه های تجاری و آموزشی نرم افزار ۶۰۰۰ متغیر و نسخه های حرفه ای آن ۱۰۰۰۰ متغیر را می پذیرند.عملگرهای ریاضی مورد استفاده مانند برنامه ­های دیگر هم چون FORTRAN، Basic، C، Pascal است. برای به توان رساندن یک متغیر از کاراکتر ^ یا ** استفاده کنید.اگر EES در حالت مختلط تنظیم شده باشد، همه متغیرها دارای جز حقیقی و موهومی اند.توضیحات در داخل کاراکترهای ” ” یا { } قرار می گیرند.
شکل زیر کاربرد این نکات را در پنجره معادلات نشان می دهد.
۳-۲- Formatted Equations Window
این پنجره که از طریق زیر منوی Windows یا در نوار ابزار قابل فعال شدن است، معادلات وارد شده در Equations Window را به همان فرمت ریاضی آن نشان خواهد داد. در شکل زیر نمونه ای از کاربرد این پنجره را می بینیم.
۴- معرفی فایل ها در EES
در EES چهار نوع فایل قابل شناسایی است که عبارتند از :
.EES : فایل اصلی نرم­افزار که کلیه اطلاعات از قبیل معادلات، جداول، نمودارها و نتایج در این فایل ذخیره می شود.
.TXT : فایل های با این پسوند فایل های متنی هستند که به پنجره معادلات وارد می شوند.
.XPT : فایل های ورودی به EES که قبلاً توسط نرم­افزار در سیستم عامل های دیگر هم چون مکینتاش صادر شده است.
.LIB : فایل های با این پسوند شامل یک یا چند تابع، پروسیجرویا ماژول هستند که میتوانند در شروع برنامه بار گذاری شوند.
بخش دوم: توابع
بسیاری از زبانهای سطح بالا به کاربران اجازه نوشتن زیر روال را می­ دهند. نرم افزار EES این توانایی را با روش­های مختلفی ارائه می کند. زیر روال در EES همان تابع، پروسیجر، ماژول، زیر برنامه است. تابع، یک زیر روال است که یک یا چند ورودی دارد و یک نتیجه را برمی گرداند، در حالی که پروسیجر می تواند بیش از یک نتیجه را بر گرداند. ماژول ها عملکردی مشابه با پروسیجرها دارند ودر ادامه این فصل مورد تشریح قرار می گیرد. زیر برنامه از یک برنامه EES به تنهایی تشکیل شده است که می تواند از برنامه اصلی EES فراخوانده شود. قابلیت جالبی که نرم افزار دارد این است که قادر است زیر روال هایی را که در زبان های دیگری هم چون Pascal، C++، Fortran و… نوشته شده اند را پردازش کند. زیر روال های داخلی و خارجی که در زیر شاخه USERLIB ذخیره شده اند به صورت خودکار در هنگام باز شدن نرم افزار بارگذاری می شوند. زیرروال ها، در حقیقت تکه برنامه های مجزایی هستند که به تنهایی اعمال خاصی را انجام می دهند. بزگترین مزیت استفاده از پروسیجرها این است که یک بار نوشته می شوند و بارها مورد استفاده قرار می گیرند. برای نوشتن زیر روال­ها روش های مختلفی وجود دارد. می توانید از دستور Merge که در زیر منوی File وجود دارد برای وارد کردن زیر روال ها استفاده کنید. هم چنین می توانید از فایل های با پسوند LIB برای فراخوانی زیر روال ها استفاده کرد.
۱- توابع در EESتوابعی که در پنجره معادلات وارد می شوند ساختارشان بسیار شبیه به زبان Pascal است. قواعد زیر باید در نوشتن توابع رعایت شوند.۱- توابع در قسمت بالای پنجره معادلات قبل از بدنه اصلی برنامه قرار می گیرند.۲-توابع با واژه Function شروع می شوند. شکل کلی تعریف یک تابع به صورت است:Function (آرگومان)ناممعادلات و دستوراتEnd
۳- معادلات نوشته شده در توابع و پروسیجرهای EES متفاوت با معادلات قسمت اصلی برنامه است. مفهوم =: با = متفاوت است. =: به معنی جایگزینی عبارت سمت راست در عبارت سمت چپ است. در حالی که = به معنی برابری دو عبارت است. این مفهوم در زبان هایی همچون Pascalنیز وجود دارد.
با فعال کردن عبارت Allow = in Functions/Procedures که در زیرمنوی preferences برگه Option قرار دارد، EES فرقی بین این دو علامت در توابع و پروسیجرها قائل نیست.
۴- توابع همواره درحالت حقیقی عمل می کنند، حتی اگر تنظیمات برای متغیرهای مختلط باشد.
۲- پروسیجرها در EESپروسیجرها بسیار شبیه به توابع عمل می کنند، با این تفاوت که می توانند بیش از یک خروجی داشته باشند. فرمت کلی پروسیجر به شکل زیر است:
PROCEDURE (آرگومان های خروجی:آرگومان های ورودی)نام
دستورات و معادلات

۴

شروع خاتمه الگوریتم

۵

نمایش کروموزومها

۶

اندازه جمعیت

۷

مقدار اولیه

۸

تقاطع یا جابجایی ضربدری

۹

جهش

۱۰

محدودیتها و تابع ارزیابی

شکل ۱-۱- فلوچارت روش انجام تحقیق
۱-۹-موارد کاربرد تحقیق
در عمل کاربردهای برنامه ریزی و زمانبندی کاملاً مستقل از هم نیستند. زمانبندی در حل مسائل اساسی مدیریتی مربوط به انتخاب محصولی که باید ساخته شود، یا مسائل مربوط به ساخت، برنامهکاری ماشینهای موازی، مسائل مربوط به کارکارگاهی، زمانبندی پروژه ها با منابع محدود و بسیاری از مسائل نقش اساسی دارد.
حوزه کاربرد این پژوهش کلیه دانشگاهها و مراکز آموزشی است که به نوعی با محدودیتهای سخت و نرم حاکم بر این برنامهریزیها و نیز وجود تعدادی منابع محدود نظیر کلاس، اساتید و غیره روبرو هستند، میباشد. در رابطه با حل موضوعاتی نظیر برنامه ریزی نیروی انسانی در کارگاهها، برنامهکاری پرستاران در بیمارستانها و دیگر موضوعاتی از این دست، میتوان از روش های به کارگرفته در حل این مدل کمک گرفت ( بیکر، ۱۳۸۷).
۱-۱۰-شرح اصطلاحات و واژه های به کارگرفته در تحقیق
زمانبندی دروس دانشگاهی: مجموعهای از نشستهای همزمان استادان و دانشجویان در شماری از بازههای زمانی که نیازمند برخی منابع است و باید شماری از محدودیتها را برآورده نماید (بابایی زاده، ۱۳۹۰).
الگوریتم ژنتیک: یک روش جستجوی کلی که با انبوهی از جوابها سروکاردارد و به دلیل پیروی از قوانین تکامل بیولوژیک طبیعی، امکان اجرای موازی الگوریتم و مهاجرت بین زیر جمعیتها را که باعث تنوع ژنتیکی میشوند، فراهم میآورد ( باوی و صالحی، ۱۳۸۹).
ترجیحات اساتید: منظور از این واژه در نظر گرفتن اولویتهای زمانی و درسی برای اساتید است که نشان دهنده این موضوع است که هر استاد تمایل دارد چه دروسی را در کدام بازههای زمانی ارائه دهد (دهقانی و ذاکر تولائی، ۱۳۸۵).

محدودیت سخت: منظور از محدودیتهای سخت، محدودیتهایی هستند که حتما باید برقرار باشند، محدودیتهایی نظیر مقررات و قوانین آموزشی (بابایی زاده، ۱۳۹۰).
محدودیت نرم: منظور از محدودیتهای نرم، محدودیتهایی هستند که تا حد امکان ترجیحاً بایستی برقرار باشند، به عنوان مثال اگر اتاق انتخاب شده برای استاد مورد نظر در نزدیکی اتاق او قرار داده شود، یک محدودیت نرم برقرار شده است (بابایی زاده، ۱۳۹۰).
۱-۱۱-محدودیتهای تحقیق
محدودیتهای یک پژوهش مواردی هستند که اگر چه ما را به واقعیت مسئله نزدیک می کنند اما شرایط حل مسئله را برای محقق سختتر و پیچیدهتر میکنند. در مسائل زمانبندی دروس دانشگاهی ارضای محدودیتهای نرم تا حدودی بر پیچیدگیهای مسئله میافزاید، ولی ارضا کردن محدودیتهای سخت جهت رسیدن به جواب نهایی مطلوب در اولویت قرار دارد، بنابراین در اکثر مسائلی از این دست، محقق با درنظرگیری اهم محدودیتهای سخت و نرم مدل خود را طراحی میکند.
۱-۱۲- خلاصه و جمعبندی
در این فصل ابتدا مقدمهای بر زمانبندی و مسئله برنامه ریزی دروس دانشگاهی بیان شد، در طول این فصل به اهمیت موضوع، اهداف تحقیق، سوالات پژوهش، قلمرو تحقیق و موارد کاربرد تحقیق و همچنین روش انجام تحقیق و تعاریف واژگان به کارگرفته شده و در نهایت اشاره کلی به محدودیتهای تحقیق شده است، در فصلهای پیش رو کلیه موارد فوق به تفصیل آورده میشود.
فصل دوم
ادبیاتتحقیق
۲-۱- مقدمه
امروزه مسئله جداول زمانی به عنوان یک مسئله پرکاربرد، جهت برنامهریزیهای مختلف (به ویژه سیستمهای آموزشی) دارای اهمیت ویژهای است (نعیمی و منجمی، ۱۳۸۸). این مسئله از جمله مسائل متعلق به رده پیچیدگی NP-hard است که دارای ابعاد بزرگی است و حتی نرم افزارهای قوی نیز نمیتوانند آن را در زمان کم حل کنند (خلیلی و منصورزاده، ۱۳۸۵).
سالهاست که به علت پیچیدگی و زمانبر بودن این برنامهها، و همچنین عدم رضایت بخشی برنامه ریزی دستی در برخی زمینه ها، به مسئله برنامه ریزی خودکار، توجه ویژهای میشود (باشی زاده، ۱۳۹۱).
با این وجود به علت تفاوت معیارها و ضوابط دانشگاهها، نمیتوان یک برنامه واحد را برای همه دانشگاهها اعمال کرد، اما نکته قابل توجه وجود خصوصیات مشترک در تمامی آنها است، از این جمله میتوان به سه عامل موثر در زمانبندی شامل درس، استاد و امکانات اشاره کرد، معیار بهینگی برنامه بر اساس یک سری محدودیتها مشخص میشود ( دهقانی و ذاکرتولائی، ۱۳۸۵)، بنابراین هر برنامه آموزشی اگر بخواهد مورد استفاده قرار گیرد بایستی محدودیتهای حاکم بر مدل را رعایت کند (امیدوار، ۱۳۸۴) و به عبارتی میتوان گفت مسائل جداول زمانی برای دروس دانشگاهی روشی برای ارضای محدودیتها میباشد.
محدودیتهای این گونه برنامهها به دو دسته محدودیتهای سخت و نرم تقسیم میشوند که در واقع شرایط و قوانین و ترجیحات آموزشی را بیان میکنند، برنامه نهایی ایجاد شده بایستی محدودیتهای سخت را تامین کند و محدودیتهای نرم را تا حد امکان کاهش دهد ( دهقانی و ذاکر تولائی، ۱۳۸۵). به دلیل ازدیاد متغیرهای تصمیم در این گونه مسائل نیاز به استفاده از الگوریتمهای هوشمند جهت حل آن، قطعی است. یکی از این روش های هوشمند، استفاده از الگوریتمهای ژنتیک است (نعیمی و منجمی، ۱۳۸۸)، امروزه الگوریتمهای ژنتیکی شناختهشدهترین نوع الگوریتم تکاملی میباشند (باوی و صالحی، ۱۳۸۹).
۲-۲- تعاریف و ادبیاتتحقیق

از این آنالیز به منظور تعیین فرکانس­های طبیعی سازه و شکل مودهای آن استفاده می­ شود(شکل ۳-۲).
معادله حاکم بر این آنالیز به صورت زیر می باشد:

در معادله فوق [K] ماتریس سختی و [M]ماتریس جرم می باشد، ماتریس جرم به یکی از دو حالت زیر می تواند اعمال شود:
جرم متمرکز^[۳۷]: در این روش جرم المانها به صورت متمرکز بر روی گره ها اعمال می شود.به همین دلیل ماتریس جرم ایجاد شده،حالت قطری دارد و به صورت غیر کوپله می باشد:
.(m=0 i≠j)
جرم سازگار^[۳۸]:در این روش ماتریس جرم از رابطه زیر محاسبه می شود:

که در آن dV حجم المان، ρ دانسیته جرمی و N ماتریس توابع شکل می باشد. ماتریس N همانند توابع شکل مورد استفاده برای تشکیل ماتریس سختی می باشد.به همین دلیل به ماتریس جرم ایجاد شده از این طریق،ماتریس جرم سازگار گویند. ماتریس جرم سازگار به صورت غیر قطری می باشد.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

(m≠۰ i≠j)
شکل ۳‑۳- شکل مودهای یک تیر دو سر مفصل
اگر فرض شده و در معادله فوق جایگزین شود رابطه زیر به دست می آید:

با جایگذاری λ به جای ω^۲ رابطه فوق به یک مساله مقدار ویژه تبدیل می شود.

که {ϕ}=۰ جواب­های بدیهی مساله می باشد. برای به دست آوردن جواب­های غیر بدیهی شرط:

باید برقرار باشد. با محاسبه λ (مقادیر ویژه) و جایگذاری آن در رابطه بالا بردارهای ویژه {ϕ} محاسبه می شوند. به این ترتیب فرکانس­های طبیعی سازه از رابطه به دست می آیند.

مودهای محاسبه شده، دارای خواص تعامد نسبت به یکدیگر می باشند به طوری که یک مود تحت تاثیر مودهای دیگر قرار نمی گیرد بعلاوه مود طبیعی از مشخصه های مدل یا سازه می­باشد و آن را نمی­ توان به صورت ترکیب خطی از مودهای باقیمانده بیان کرد و در صورتی که سازه به طور کامل مقید نشده باشد(شرایط مرزی کافی نباشد) مود صلب ظاهر شده و فرکانس طبیعی سیستم برابر صفر می شود(=۰λ).
دیگر نکته لازم به ذکر این است که فرکانس های طبیعی یک سازه حالت صعودی دارند به طوری که:
f₁<f₂<f₃<…<f_n
۳-۳-۱- روش­های محاسبه مودهای نرمال
الف) روش­های تکرار:
در این روش­ها مقادیر ویژه به طور هم زمان از طریق سعی و خطا محاسبه می­شوند. این روش شامل ^[۳۹]INVو^[۴۰]SINV بوده و در مواقعی که تعداد مودهای مورد نیاز کم باشد مناسب می­باشند. در حالت کلی روش SINV قابل اعتماد تر از روش INVاست.
روش­های انتقال:
دراین روش­ها معادله به شکل زیر تبدیل می شود:

سپس ماتریس A با بهره گرفتن از هر یک از روش های زیر به یک ماتریس مثلثی تبدیل می شود:
Given method(GIV)
House holder method(hou)
Modified Given method(MGIV)
Automatic Givens(AGIV)
Automatic House holder(Ahou)
در پایان با بهره گرفتن از الگوریتم QR مقادیر ویژه محاسبه می شوند.
ج) روش لانکزوس^[۴۱]
این روش ترکیبی از دو روش فوق بوده و برای مدل­های متوسط و بزرگ مفید می باشد.در واقع این روش، روش پیشنهادی نرم­افزار تحلیل المان محدود^[۴۲] می باشد.
انتخاب هر یک از روش های فوق بستگی اندازه مدل،تعداد مودهای مورد نیاز،مقدار حافظه کامپیوتر و چگونگی ماتریس جرم دارد.
به طور کلی روش لانکزوس منطقی تر و موثرتر بوده و از روش House holderسریعتر می باشد.
روش SINVبرای مدل­های بزرگ مناسب بوده و از آن برای تایید دقت روش­های دیگر استفاده می شود.استفاده از این روش برای تایین ریشه ها در یک محدوده فرکانسی مناسب است.در شکل ۳-۳ هر یک از روش های مذکور با یکدیگر مقایسه شده اند.
شکل ۳-۴ مقایسه هر یک از روش های فوق
در آنالیز مودال نحوه مش بندی مدل و تعداد المان­هایی که برای رسم شکل مودها استفاده می­ شود، از اهمیت بالایی برخوردار است. برای نمایش دقیق شکل مودها باید تعداد المان­ها را به اندازه کافی در نظر گرفت. از آنجایی که مودهای بالاتر دارای نیم سیکلهای بیشتری نسبت به مودهای پایین تر می باشند،لذا تعداد المانهایی که برای هر نیم سیکل این مودها در نظر گرفته می شوند کمتر از مودهای پایین تر خواهند بود.به همین دلیل دقت محاسبات در مودهای بالاتر کمتر می باشد.به طور معمول به ازای هر نیم سیکل شکل مودها،۵ تا ۱۰ گره باید ایجاد شود.
شکل ۳-۵ تعداد گره های انتخاب شده در هر نیم سیکل
فصل چهارم
مبانی آیرودینامیک
۴-۱- مقدمه
در سرعت های مادون صوت، جریان تراکم پذیر شباهتی اساسی با جریان تراکم ناپذیر دارد. خصوصا در بسیاری از موارد می­توان جریان تراکم پذیر را یک جریان پتانسیل بدون چرخش در نظر گرفت. با صرف نظر کردن از اثرات لزجت سیال در جریان تراکم پذیر، رابطه مشخصی میان فشار و چگالی بدست می ­آید. در یک جریان غیر لزج، در اثر تغییرات فشار، عناصر سیال بطورکامل شتاب می­یابند. پس، اگر چگالی فقط تابع فشار باشد تغییرات فشار با تغییرات چگالی در کلیه نقاط مطابقت دارد. با توجه به توضیحات ارائه شده می­توان نتیجه گرفت که استفاده از تابع پتانسیل جهت محاسبه مشخصه­های جریان­های تراکم­پذیر و غیر لزج در رژیم جریان مادون صوت نتایج تقریبا دقیقی ارائه می نماید و با توجه به اینکه در بسیاری از محاسبات آیرودینامیکی وسایل پرنده در حال پرواز در جریان تراکم پذیر و غیرلزج فرض می­شوند لذا استفاده از تابع پتانسیل در بسیاری از موارد راهکار مناسبی است.
در فصل حاضر ابتدا تئوری خط برآزای پرانتل را مورد بررسی قرار داده و سپس روش محاسبه مشتقات جریان توسط نرم افزار تحلیل آیروالاستیک ZAERO را تشریح خواهیم نمود.
۴-۲- نظریه کلاسیک خط برآزای پرانتل
کاربرد نظریه کلاسیک خط برآزای پرانتل برای بال­های مستقیم در مقادیر نسبت منظری متوسط تا زیاد، نتیجه های معقولی در بر دارد. اما، این نظریه برای بال های مستقیم با نسبت منظری کم، بال های پسگرا، و بال های مثلثی مناسب نیست.
شکل۴‑۱- بال هایی با نسبت منظری کم