بعد از آن به ترتیب چین، هند، تایوان و کره جنوبی قرار دارند.‏
وجود مراکز تحقیقاتی مجهز و معتبر، موقعیت جغرافیایی، مجاورت جغرافیایی دو کشور و سابقه تاریخی تعامل کشورها می‌تواند به عنوان پارامترهای ‏موثر در مشارکت در زمینه تولید علوم نانو، به شمار آیند. به عنوان مثال در هر قاره یک یا چند کشور پیشرو در عرصه نانو وجود دارند که کشورهای دیگر آن ها را به عنوان ‏همکار پروژه‌های تحقیقاتی خود انتخاب می‌کنند. همچنین سهولت رفت و آمد، نزدیک بودن فرهنگ و مشترکات فرهنگی و اجتماعی از جمله مزایای همکاری با یک ‏کشور همسایه است. مصداق بارز این موضوع در کشور آذربایجان دیده می‌شود که به دلیل همسایگی با ایران بیشترین همکاری را با ایران دارد.
به نظر می‌رسد درصورتی‌که مسیر همکاری ایران با کشورهای دیگر هموار شود، ایران آمادگی مشارکت در تولید علوم نانو با دیگر کشورها را دارد. مصداق بارز این ‏موضوع کشور مالزی است که در سال‌های گذشته همکاری قابل توجهی با ایران داشته است. مالزی قوانین و مسیر تبادل دانشجو با ایران را هموار کرده است؛ ‏به‌طوری‌که مقصد تعداد زیادی از دانشجویان ایرانی شده است. این امر موجب شده تا ایران اولین گزینه مشارکت برای مالزی در تولید علوم نانو باشد [۲] و از این رو اهمیت این رشته در کشور بارز می گردد و امید است که ایران بتواند رتبه خود را ارتقا دهد.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

از دید تاریخی در حدود ۴۰۰ سال پیش از میلاد مسیح، دموکریتوس فیلسوف یونانی، برای اولین بار واژه اتم را که در زبان یونانی به معنی تقسیم نشدنی است، برای توصیف ذرات سازنده مواد به کار برد. از این رو شاید بتوان او را پدر فناوری و علوم نانو دانست [۱] و در دوران جدید اولین بار ریچارد فاینمن برنده جایزه نوبل فیزیک در سال ۱۹۶۵ و یکی از مشهورترین فیزیکدان های دهه ۶۰ میلادی که ملقب به پدر نانو فناوری است، در سال ۱۹۶۰ در همایش جامعه فیزیک آمریکا طی سخنرانی، پیش بینی انقلابی و جذابی را بیان کرد. وی گفت که فضای زیادی در پایین وجود دارد. همین مطلب پایه علم نانو فناوری شد، وی در آن سخنرانی این نکته را مطرح ساخت که اصول علم فیزیک چیزی جز امکان ساختن اتم به اتم اشیاء را بیان نمی کنند. فاینمن پیشنهاد کرد که می توان اتم های مجزا را دستکاری کرده تا مواد و ساختارهای کوچکی تولید نمود که خواص متفاوتی داشته باشند [۳].
واژه فناوری نانو، اولین بار در سال ۱۹۷۴ توسط نوریو تانیگوچی استاد علوم دانشگاه توکیو مطرح شد. او این واژه را برای توصیف ساخت مواد (وسایل) دقیقی که ابعاد آن ها در حد نانومتر می باشد، به کار برد. پیشوند نانو در اصل یک کلمه یونانی است. معادل لاتین این کلمه، دوارف^[۸] که به معنی کوتوله و قد کوتاه است.
دو تعریف استاندارد را می توان برای فناوری نانو ارائه داد که عبارتند از :
به طراحی، تعیین ویژگی ها، تولید و کاربرد مواد، ابزار آلات و سیستم‌ها با کنترل شکل و اندازه در مقیاس نانو می گویند [۱، ۳].
به دستکاری کنترل شده، جاگیری دقیق، اندازه گیری، مدلسازی و تولید مواد در مقیاس نانو می گویند و هدف آن تولید مواد، ابزار و سیستم هایی با ویژگی‌های بنیادی و عملکردهای جدید می باشدپس علم نانو علمی برای زندگی است [۱، ۴].
یک نانومتر (nm) یک میلیاردم متر است. برای سنجش طول پیوندهای کربن-کربن، یا فاصله میان دو اتم بازه ۱۲/۰ تا ۱۵/۰ نانومتر به کار می‌رود؛ همچنین طول یک جفتِ دی‌ان‌ای نزدیک به ۲ نانومتراست و از سوی دیگر کوچک‌ترین باکتری سلول‌دار ۲۰۰ نانومتر است. اگر بخواهیم برای دریافتن مفهوم اندازه یک نانومتر نسبت به متر، سنجشی انجام دهیم می‌توانیم اندازه آن را مانند اندازه یک تیله شیشه ای به کره زمین بدانیم یا به شکلی دیگر یک نانومتر اندازه رشد ریش یک انسان در طول زمانی است که برای بلند کردن تیغ از صورتش باید بگذرد [۴].
شاخه های اصلی که می‌توان به عنوان زیر را شاخه‌های بنیادین فناوری نانو دانست عبارتند از:
نانو روکش ها
نانو مواد
نانو پودرها
نانو لوله ها (نانو تیوب‌ها)
نانو کامپوزیت‌ها
مهندسی مولکولی
موتورهای مولکولی(نانو ماشین‌ها)
نانو الکترونیک
نانو سیم‌ها
نانو حسگرها
نانو ترانزیستورها
نانو مواد نرم
لیپید نانوفناوری
نانو مکانیک
نانو سیالات
نانو لیتوگرافی
در دو دهه اخیر، پیشرفت های شایانی در فناوری تجهیزات و مواد با ابعاد بسیار کوچک به دست آمده است و به سوی تحولی فوق العاده که تمدن بشر را تا پایان قرن دگرگون خواهد کرد ، پیش می رود. فناوری و مهندسی در قرن پیش رو با وسایل، اندازه گیری ها و تولیداتی سروکار خواهد داشت که چنین ابعاد مادون ریزی دارند. درحال حاضر پروسه های در ابعاد چند مولکول قابل طراحی و کنترل است. همچنین خواص مکانیکی، شیمیایی، الکتریکی، مغناطیسی، نوری مواد در لایه ها در حدود ابعاد نانومتر قابل درک و تحلیل و سنجش است. فناوری درقرن گذشته در هر چه ریزتر کردن دانه های بزرگ تر پیشرفت چشمگیری داشت، بطوری که به مزاح گفته شد که دیگر کشف ذرات ریز اتمی^[۹] نه تنها جایزه نوبل ندارد، بلکه به آن جریمه هم تعلق می گیرد! تکنولوژی نو درقرن حاضر مسیر عکس را طی می کند، یعنی مواد مادون ریز را باید ترکیب کرد تا دانه های بزرگ تر کارآمد به وجود آورد.
این همان روشی است که طبیعت برای تولید کردن انجام می دهد. مجموعه های طبیعی، ترکیبی از دانه های مادون ریز قابل تشخیص با خواص مشابه و یا متفاوت با اندازه های در حدود نانو است.
اثر تحقیقات در فناوری های مادون ریز هم اکنون در درمان بیماری ها و یا دست یافتن به مواد جدید به ظهور رسیده است. موارد بسیاری در مرحله تحقیقات کاربردی و آزمایشی است. اکنون ساخت رایانه های بسیار کوچک تر و میلیون ها بار سریع تر در دستور کار شرکت های تحقیقاتی قرار دارد.
در بیانی کوتاه فناوری نانو یک فرایند تولید مولکولی است. همانطور که طبیعت مجموعه ها را بطور خودکار مولکول به مولکول ساخته و روی هم مونتاژ کرده است، ما هم باید برای تولید محصولات جدید، با این اعتقاد که هر چه در طبیعت تولید شده قابل تولید در آزمایشگاه نیز هست، نظیر طبیعت راهی پیدا کنیم. البته منظور این نیست که چند هسته از مواد راپیدا کنیم و با رساندن انرژی و خوراک پس از چند سال یک نیروگاه از آن بسازیم که شهری را برق دهد. بلکه برای ترکیب و تکامل خودکار تولیدات مادون ریز که به نحوی در مجموعه های بزرگ تر مصرف دارد، راهی بیابیم. در اندازه های مادون ریز، روش ها و ابزارآلات متعارف فیزیکی مانند تراشیدن و خم کردن و سوراخ کردن جوابگو نیستند و برای ساختن ماشین های ملکولی باید روش پروسه های طبیعی را دنبال کرد.
با تهیه نقشه های ساختاری بدن یعنی آرایش ژن ها و DNA که ژنم نامیده شده است و به موازات آن دست یافتن به فناوری مادون ریز، در دراز مدت تحولات بسیاری در هستی ایجاد خواهد شد. تولید مواد جدید، گیاهان، جانداران و حتی انسان متحول خواهد شد. اشکالات ساختاری موجودات در طبیعت رفع می شود و با ترکیب و خواص اورگانیک گیاهان و جانوران، موجودات جدیدی با خواص فوق العاده و شخصیت های متفاوت بوجود خواهد آمد. آینده علوم و مهندسی که چندین گرایشی^[۱۰] است، به طرف تولید ماشین های مولکولی سوق داده خواهد شد تا در نهایت بتواند مجموعه های کارآیی از پیوندهای ارگانیک و سایبریک را عرضه نماید.
به احتمال زیاد قبل از پایان هزاره سوم انسان ها در بدن خود انواع لوازم مصنوعی و دیجیتالی راخواهند داشت. از بیماری، پیری، درد ستون فقرات، کم حافظه ای رنج نخواهند برد. قابلیت فهم و تحلیل اطلاعات در مغز آن ها در مقایسه با امروز بی نهایت خواهد شد. در هزاره های آینده انسان های طبیعی مانند امروز احتمالا برای مطالعات پژوهشی نگهداری شده و به نمونه های آزمایشگاهی و بطور حتم قابل احترام تبدیل خواهند شد و مردمان آینده از این همه درد و ناراحتی که اجداد آن ها در هزاره های قبل کشیده اند، متعجب و متاثر خواهند بود.
اکنون جا دارد همگام با تحولات جدید در مهندسی و علوم، دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی بطور جدی به پژوهش های فناوری مادون ریز مشغول شوند تا حداقل ما هم بتوانیم مرزهای دانش روز را به نسل های آینده تحویل دهیم و در تشکل های جدید هستی سهمی داشته باشیم. باشد هرچه زودتر به خود آییم و عمق شکوهمند و معجزه آسای اندیشه بشر را دریابیم و از کوتاه بینی و افکار فرسوده موروثی فاصله بگیریم. این تکنولوژی جدید توانایی آن را دارد که تاثیری اساسی بر کشورهای صنعتی در دهه های آینده بگذارد.
انتظار می رود که مقیاس نانومتر به یک مقیاس با کارایی بالا و ویژگی های منحصر بفرد تبدیل شود، تا در زمینه هایی که روش شیمی سنتی پاسخگو نیست، از این مقیاس بهره گرفته شود. فناوری نانو می تواند باعث گسترش فروش سالانه ۳۰۰ میلیارد دلار برای صنعت نیمه هادی ها و ۹۰۰ میلیون دلار برای مدارهای مجتمع، طی ۱۰ تا ۱۵ سال آینده شود و بعلاوه، مراقبت های بهداشتی، طول عمر، کیفیت و توانایی های جسمی بشر را نیز افزایش خواهد داد [۵].
تقریبا نیمی از محصولات دارویی در ۱۰ تا ۱۵ سال آینده متکی به فناوری نانو خواهد بود که این امر ، خود ۱۸۰ میلیارد دلار نقدینگی را به گردش درخواهد آورد .

• • کاتالیستهای نانوساختاری در صنایع پتروشیمی دارای کاربردهای فراوانی هستند که پیش بینی شده است این دانش ، سالانه ۱۰۰ میلیارد دلار را طی ۱۰ تا ۱۵ سال آینده تحت تاثیر قرار دهد [۵].

فناوری نانو موجب توسعه محصولات کشاورزی برای یک جمعیت عظیم خواهد شد و راه های اقتصادی تری را برای تصفیه و نمک زدایی آب و بهینه سازی راه های استفاده از منابع انرژی های تجدیدپذیر همچون انرژی خورشیدی ارائه می نماید. بطور مثال استفاده از یک نوع انباره جریان گذرا با الکترودهای نانولوله کربنی که اخیرا آزمایش گردید، نشان داد که این روش ۱۰ بار کمتر از روش اسمز معکوس، آب دریا را نمک زدایی می کند [۳-۵].
انتظار می رود که فناوری نانو نیاز بشر را به مواد کمیاب کمتر کرده و با کاستن آلاینده ها، محیط زیستی سالم تر را فراهم کند. برای مثال مطالعات نشان می دهد در طی ۱۰ تا ۱۵ سال آینده، روشنایی حاصل از پیشرفت نانوتکنولوژی، مصرف جهانی انرژی را تا ۱۰ درصد کاهش داده، باعث صرفه جویی سالانه ۱۰۰ میلیارد دلار و همچنین کاهش آلودگی هوا به میزان ۲۰۰ میلیون تن کربن شود.
در چند سال گذشته بازار چند میلیارد دلاری بر پایه فناوری نانو گسترش یافته اند. برای مثال در ایالات متحده، ای بی ام^[۱۱] برای دیسک های سخت، یک سری حسگرهای مغناطیسی را ابداع کرده است و کوداک^[۱۲] و ام تری^[۱۳] تکنولوژی ساخت فیلم های نازک نانو ساختاری را به وجود آورده اند. شرکت موبیل^[۱۴] کاتالیست های نانو ساختاری را برای دستگاه های شیمیایی تولید کرده است و شرکت مرک^[۱۵]، داروهای نانوذره ای را عرضه کرده است. تویوتا در ژاپن مواد پلیمری تقویت شده نانوذره ای را برای خودروها و سامسونگ الکتریک^[۱۶] در کره، در حال کار بر روی سطح صفحات نمایش توسط نانولوله های کربنی هستند. بشر درست در ابتدای مسیر قرار دارد و فقط چندین محصول تجاری از نانوساختارهای یک بعدی بهره می گیرند (نانو ذرات، نانو لوله ها، نانو لایه و سوپر لاستیک ها). نظریات جدید و روش های مقرون به صرفه تولید نانوساختارهای دو و سه بعدی از موضوعات مورد بررسی آینده می باشند.
فناوری نانو یا در مقیاس یک میلیونیم متر، جهان حیرت انگیزی را پیش روی دانشمندان قرار داده است که در تاریخ بشریت نظیری برای آن نمی توان یافت. پیشرفت های پر شتابی که در این عرصه بوقوع می پیوندد، پیام مهمی را با خود به همراه آورده است: بشر در آستانه دستیابی به توانایی های بی بدیلی برای تغییر محیط پیرامون خویش قرار گرفته است و جهان و جامعه ای که در آینده ای نه چندان دور به مدد این فناوری جدید پدیدار خواهد شد، تفاوت هایی بنیادین با جهان مالوف آدمی در گذشته خواهد داشت.
فناوری نانو نظیر هر فناوری دیگری چونان یک تیغ دو لبه است که می توان از آن در مسیر خیر و صلاح و یا نابودی و فنا استفاده به عمل آورد. گام اول در راه بهره گیری از این فناوری شناخت دقیق تر خصوصیات آن و آشنایی با قابلیت های بالقوه ای است که در خود جای داده است. در خصوص فناوری نانو یک نکته را می توان به روشنی و بدون ابهام مورد تاکید قرار داد: این فناوری جدید هنوز، حتی برای متخصصان، شناخته شده نیست و همین امر هاله ابهامی را که آن را در برگرفته ضخیم تر می کند و راه را برای گمانه زنی های متنوع هموار می سازد.
کسانی بر این باورند که این فناوری نظیر هیولایی، مرگ و نابودی برای ابنای بشر درپی دارد. در مقابل گروهی نیز معتقدند که به مدد توانایی های حاصل از این فناوری می توان عالم را گلستان کرد.
در حال حاضر ۴۵۰ شرکت تحقیقاتی- تجاری در سراسر جهان و ۲۷۰ دانشگاه در اروپا، آمریکا و ژاپن با بودجه ای که در مجموع به ۴ میلیارد دلار بالغ می شود سرگرم انجام تحقیقات در عرصه فناوری نانو هستند. در این قلمرو اتم ها و ذرات رفتاری غیرمتعارف از خود به نمایش می گذارند و از آنجا که کل طبیعت از همین ذرات تشکیل شده، شناخت نحوه عمل آن ها، به یک معنا شناخت بهتر نحوه شکل گیری عالم است. به این ترتیب دانشمندانی که در این قلمرو به کاوش مشغولند، به یک اعتبار با ذهن و ضمیر خالق هستی و نقشه شگفت انگیز او در خلقت عالم آشنایی پیدا می کنند، اما از آن جا که دانایی توانایی به همراه می آورد، شناسایی رازهای هستی می تواند توان فوق العاده ای را در اختیار کاشفان این رازها قرار دهد. تحقیق در قلمرو فناوری نانو از اواخر دهه ۱۹۵۰ آغاز شد و در دهه ۱۹۹۰ نخستین نتایج چشمگیر از رهگذر این تحقیقات عاید گردید [۶].
از جمله پیشرفت های حاصل شده در دهه های اخیر می توان به موفقیت یک گروه از محققان شرکت آی بی ام که ۳۵ اتم گزنون را بر روی یک صفحه از جنس نیکل جای دادند، ساخت یک نوع مولکول جدید کربن موسوم به باکمینسترفولرین یا کربن۶۰ که دارای خواص حیرت انگیزی است، ساخت لوله های موئینه ای در مقیاس نانو، استفاده از مواد نانو در فراورده های آرایشی و بهداشتی توسط شرکت آرایشی اورال، ساخت دیودهای نوری با بهره گرفتن از مواد نانو که موجب می شود تا ۸۰ درصد در هزینه برق صرفه جویی شود، توپ های تنیسی که با کربن ۶۰ ساخته شده و روانه بازار گردیده و سبکتر و مستحکم تر از توپ های عادی است، تولید پارچه هایی که با یک بار تکاندن آن ها می توان حالت اتوی اولیه را به آن ها بازگرداند و همه چین و چروک هایشان را زایل کرد و بعلاوه با همین یک بار تکان همه گرد و خاکی که به این پارچه ها جذب شده اند نیز پاک می شوند، ساخت نوارهای زخم بندی هوشمندی که به محض مشاهده نخستین علائم عفونت در مقیاس مولکولی، پزشکان را مطلع می سازند، تولید لیوان ها و شیشه هایی که قابلیت خود تمیزکردن دارند، لنزها و عدسی های عینک که ضد خش هستند و مهم تر از همه اینکه اکنون دانشمندان این توانایی را پیدا کرده اند که در تراز تک اتم ها به بهره گیری از آن ها بپردازند و این توانایی بالقوه می تواند زمینه ساز بسیاری از تحولات بعدی شود [۶، ۳].
ابزارهای در مقیاس نانو همچنین می تواند برای عرضه مؤثرتر داروها در نقاط به کار برده شود.

ضرورت انجام پژوهش

سال ۱۳۷۵

۵۶۵۶۵

۴۰.۱۴

۶۲۱۸۵

۴۴.۱۲

۱۸۰۹

۱.۲۸

سال ۱۳۸۵

۸۰۰۴۵

۵۰.۶۱

۶۳۰۷۰

۳۹.۸۸

۱۵۰۲۷

۹.۵

منبع : مرکز آمار، ۱۳۸۵و ۱۳۷
نمودار ۳- ۱۹ – میزان جمعیت شاغل در گروه های عمده شغلی
منبع : نگارنده ، ۱۳۹۲
نمودار ۳- ۲۰ – درصد جمعیت شاغل در گروه های عمده شغلی
منبع : نگارنده ، ۱۳۹۲
فصل چهارم
تجزیه و تحلیل یافته های تحقیق
تجزیه و تحلیل
در این فصل یافته های حاصل از تحقیق به طور تفصیلی مورد بحث و بررسی قرار می گیرد . در حقیقت به این موضوع پرداخته می شود که خشکسالی های اخیر در روند کاهش محصولات کشاورزی و به تبع مهاجرت ساکنین مناطق روستایی موثر بوده است یا خیر ؟ کشاورزی از دیر باز نقش موثری در شکل گیری جماعت انسانی و کسب و کار بوده است ،اما همین کشاورزی در مقاطع مختلف دچار بحران شده است و این بحران به دلیل نبود آب کافی است . حیات کشاورزی و زندگی افراد وابسته به آن ، به وجود بارش های مناسب در فصول مورد نظر جهت تغذیه زمین های کشاورزی متصل بوده است . بنابراین برای رسیدن به توسعه پایدار در نواحی روستایی باید ابتدا به کشاورزی آن مناطق پرداخت ؛ ولیکن پرداختن به موضوع کشاورزی بدون در نظر گرفتن شرایط اقلیمی که خود نقش اثر بخشی در کاهش و یا افزایش تولیدات دارد ، کاری بیهوده است . در سراسر دنیا شرایط اقلیمی ممکن است در طول سالهای متوالی روند ثابتی را طی نکند که از جمله این ناپایداری ها می توان به کمبود بارش ، ریزش تگرگ ، خشکسالی های پیاپی و…. اشاره کرد . اما هدف این است که میزان خسارات ناشی از این ناپایداری ها به حداقل ممکن برسد و راهکارهای مفیدی جهت پایین آوردن این اثرات که به تبع آن کشاورزان و سایر افراد جامعه را درگیر می سازد ، ارائه شود . بنابراین تحلیل های خود را با بررسی وضعیت آب و هوایی شهرستان ورامین آغاز می کنیم .

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۴- ۱- شرایط آب و هوایی
۴-۱-۱- بررسی وضعیت اقلیمی شهرستان ورامین بر اساس مدل های اقلیمی
برای تعیین اقلیم شهرستان ورامین از نرم افزار EQLIM استفاده شده است . در این محاسبه داده های اقلیمی از قبیل میانگین حداقل دما ، میانگین حداکثر دما ، مجموع بارندگی ماهانه و درصد رطوبت نسبی وارد شده و بر اساس اطلاعات وارد شده نتایج زیر حاصل شده است . شایان ذکر است که تمام جداول اقالیم بر طبق روش های طبقه بندی به طور مفصل در انتها پایان نامه قرار گرفته است . جدول ۴-۱- خلاصه نتایج اقلیمی را نشان می دهد .
جدول۴-۱- خلاصه نتایج اقلیمی

روش طبقه بندی

اقلیم ورامین

ضرایب

هانسن

معتدله گرم

۳۵.۵

ضریب اعتدال

بسیار معتدل

۷۵.۳۹۸۵

بلور

خشک

۱۵۵.۴۳

دومارتن

گفتار اول ـ اهلیت
الف ـ مفهوم اهلیت
۱- اهلیت در معنای عام
اهلیت در معنای عام عبارتست از صلاحیت شخص برای هم دارا شدن و هم اجرای حق، هردو. برخی از حقوقدانان برای اهلیت عام، بر حسب اینکه شخص در چه دوره ای از زندگی خویش به سر می برد مراحلی را ذکر کرده اند که عبارتند از : اهلیت جنین، اهلیت دوران طفولیت، اهلیت دوران تمیز، اهلیت بلوغ و اهلیت رشد.^[۲۵۳]

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۲- اهلیت در معنای خاص
اهلیت در معنی خاص عبارتست از صلاحیت در یکی از این دو مورد: یا دارا بودن حق یا اجرای حق و هنگامی که اهلیت به طور مطلق و بدون قید به کار رود، منصرف به اهلیت اجرای حق است.^[۲۵۴]
۱-۲- اهلیت دارا شدن حق^[۲۵۵]
اهلیت دارا شدن حق که حقوقدانان عرب زبان از آن به اهلیت وجوب^[۲۵۶] یاد می کنند، عبارتست از شایستگی فرد برای دارا شدن حق و تکلیف؛ یکی از نویسندگان در این زمینه چنین می گوید: “هیچ یک از اصطلاحات فارسی برای بیان این مقصود کافی به نظر نمی رسد. پیشنهاد می کنیم به جای واژه ی مذکور، اهلیت دارا شدن حق و تکلیف استعمال شود.”^[۲۵۷]
۲-۲- اهلیت اجرای حق^[۲۵۸]
فردی که دارای حقی یا عهده دار تکلیفی است، زمانی می تواند حق یا تکلیف خود را اجراء نماید که توانایی و شایستگی آن را دارا باشد؛ در حقوق ایران به این نوع اهلیت، اهلیت استیفاء یا اهلیت تصرف نیز گفته اند.^[۲۵۹]
ب) نکاتی در مورد اهلیت

1. 1. در قوانین، سن خاصی برای صلاحیت تصمیم گیری، ملاک قرار نگرفته است؛ این امر در رویه ی قضایی نظام های حقوقی مختلف، متفاوت است؛ سن قانونی در کشورهای مختلف ۱۵، ۱۸و یا ۲۱ می باشد. در ایران رویه ی پزشکی، بیمار بالای ۱۸ سال را برای تصمیم گیری دارای صلاحیت می داند.

به طور کلی برای آنکه رضایت معتبر باشد، بیمار باید از نظر قانون محلی که درمان در آنجا انجام می شود، اهلیت داشته باشد؛ در استرالیا افراد زیر ۱۶ سال، از نظر پزشک، صغیر محسوب می شوند و فردی که بیش از ۱۶ سال داشته باشد می تواند نسبت به معالجات پزشکی خود رضایت دهد، مشروط بر این که دارای ظرفیت تصمیم گیری هم باشد؛ در این مورد اصل بر دارا بودن صلاحیت است، مگر خلاف آن احراز شود.^[۲۶۰] در آمریکا نیز فرد باید طبق قانون ایالتی که در آن جا درمان صورت می گیرد، بالغ (بزرگسال) شناخته شود؛ این قوانین از ایالتی به ایالت دیگر متفاوت است.^[۲۶۱]

1. 1. از دیدگاه اخلاقی کودک به فرا خور درک و فهم خود باید در تصمیم گیری های پزشکی مشارکت یابد و پزشک باید به ظرفیت های اختصاصی کودک حساس باشد.^[۲۶۲]

1. 1. “اگر پزشک، دیوانه یا کودک را بدون اذن ولی وی معالجه کند، ضامن است و بر این مسأله اجماع وجود دارد.”^[۲۶۳] همچنین نویسنده ی دیگری در این زمینه چنین می گوید: “پزشک ضامن است اگر کودک و یا دیوانه ای را بدون اذن ولی معالجه کند.”^[۲۶۴]

1. 1. به نظر یکی از نویسندگان: “مبنای حقوقی اهلیت اجرای حق، داشتن قوه ی تمیز و ادراک است؛ زیرا اراده ی انشایی که برای انجام دادن اعمال حقوقی لازم و ضروری است، فقط در اشخاص دارای تمیز موجود است.”^[۲۶۵]

یکی از حقوقدانان می گوید: “اگر درک شخص، کامل و کافی باشد، اهلیت او نیز کامل است؛ ولی اگر قوه ی درک و تمیز شخص کامل نشده باشد، بلکه فقط برخی امور و مسائل را از یکدیگر تشخیص دهد، نسبت به آن مسائل اهلیت پیدا می کند و دارای اهلیت نسبی می شود.”^[۲۶۶]
از این رو در ادامه به مفهوم درک بیمار و ارزیابی آن خواهیم پرداخت.
گفتاردوم ـ درک بیمار
الف ـ مفهوم ادراک بیمار
“ادراک بیمار به معنی قدرت درک گزینه های پیش رو، نتایج انتخاب هر یک از گزینه ها و سود و زیان شخصی مربوط به نتایج، بر اساس اولویّت ها و ارزش های خود بیمار است.”^[۲۶۷]
از آنجا که پزشک مسؤول درک بیمار نسبت به مسائلی است که درک آنها لازمه ی تصمیم گیری صحیح است؛ وی باید اطمینان حاصل کند که بیمار اطلاعاتی را که مبنای تصمیم گیری است به درستی درک کرده است. به همین جهت گفته می شود که پزشک باید با زبان ساده و قابل فهم همه ی اطلاعات لازم را در اختیار بیمار بگذارد و مهمترین مسأله ی ارائه ی اطلاعات، درک شخص بیمار است. “مهمترین مسأله، درک بیمار است و بر این اساس باید روش ارائه ی اطلاعات مشخص گردد.”^[۲۶۸] (به روش های ارائه ی اطلاعات در فصل جداگانه خواهیم پرداخت). از سوی دیگر گفته شده است که در خصوص کسب رضایت معتبر، وظیفه بیمار است که اطمینان حاصل کند که اطلاعات دریافتی را درک نموده است؛ “بیمار باید آنچه را که فهمیده و آنچه را که درک نکرده است، با پزشک در میان بگذارد؛ زیرا تا زمانی که بیمار نظری ندهد، پزشک نخواهد دانست که وی چه اطلاعاتی را درک نکرده است.”^[۲۶۹]
از آنجا که درک بیمار از اطلاعات و آگاهی های دریافتی، اساس اعلام رضایت است، عنصر درک بیمار می تواند ملاک معتبر بودن رضایت اخذ شده قرار گیرد؛ این عامل، از این منظر، در تمام نظام های حقوقی مورد توجه قرار گرفته است؛ برای مثال طبق نظر دادگاه عالی فرانسه برای اخذ رضایت معتبر، اطلاعات باید مطابق با ظرفیت فهم و درک بیمار، ساده، قریب به یقین و صادقانه باشد و در سوئیس روش خاصی برای آگاه نمودن بیمار پیش بینی نشده است؛ علت آن است که اطلاعات باید به شیوه ای ارائه شود که مطابق با قدرت درک بیمار باشد^[۲۷۰](معیار شخصی). شاید در عمل یکی از معضلات کسب رضایت معتبر، به کار بردن شیوه های خارج از درک و استفاده از واژه های تخصصی خارج از فهم بیمار باشد؛ در نظام حقوقی کامن لا برای تسهیل درک بیمار، اخیراً، شیوه ی نوینی از کسب رضایت با عنوان “تصمیم گیری مشترک” به کار گرفته می شود؛ هرچند هنوز تعداد کمی از پزشکان از این روش تبعیت می کنند. (از این شیوه در فصل فرایند آگاهی سخن خواهیم گفت.)
ب ـ ارزیابی میزان درک^[۲۷۱]
برای یک تصمیم گیری آگاهانه، باید میزان درک بیمار نسبت به مطالب ارائه شده و نقش خود در تصمیم‌گیری ارزیابی شود. مسیر اصلی در جهت تصمیم گیری درک اطلاعات ارائه شده به بیمار است و بدون آن بیمار از این اطلاعات طرح شده سودی نمی برد؛ پزشک می تواند با بهره گرفتن از عباراتی نظیر فهمیدید مطلب چیست یا متوجه عرایض من شده اید، میزان درک بیمار را ارزیابی کند.^[۲۷۲]
تأکید بر درک بیمار به شکل بنیادین ماهیت تصمیم‌گیری را تحت تأثیر قرار می‌دهد؛ بدین معنا که اگر هدف صرفاً مطلع ساختن بیمار به اندازه ی کافی باشد، آنگاه یک مکالمه یک طرفه که در آن پزشک به شرح خطرات، منافع و گزینه‌های موجود می‌پردازد نیز ممکن است کفایت کند؛ اما اگر درک بیمار، مقصود نظر باشد، ملاک، مکالمه‌ای خواهد بود که در آن پزشک میزان درک بیمار را سنجیده است و ضمن پرسش از او، به تشریح و شفّاف سازی آنچه گفته شده است می‌پردازد.^[۲۷۳]
غالباً می‌توان میزان این نوع درک را با پرسیدن پرسش‌های ساده‌ای نظیر“آیا متوجه معنی این می‌شوید؟” سنجید؛ سؤالهای عمیق‌تر چون “با کلام خود برایم توضیح بده که از آنچه که گفتم چه فهمیدی؟” به‌طور دقیق‌تری میزان درک بیمار را مشخص می‌کند.^[۲۷۴]
یکی از مواردی که با مفهوم ادراک بیمار رابطه تنگاتنگی دارد، ظرفیت تصمیم گیری بیمار است؛ بدین نحو که قدرت درک گزینه های در دسترس برای تصمیم گیری و نتایج و پیامدهای انتخاب هریک از گزینه ها، اجزاء تشکیل دهنده ی ظرفیت بیمار برای تصمیم گیری صحیح در نظر گرفته شده اند؛ زیرا یکی از مواردی که نشان می دهد بیمار ظرفیت تصمیم گیری دارد یا نه توانایی ارزیابی سود و زیان مربوط به نتایج و مرتبط کردن آنها با مجموعه ی ارزش ها و اولویت های خود می باشد.^[۲۷۵]
گفتار سوم ـ مفهوم ظرفیت تصمیم گیری، مصادیق فقدان ظرفیت و ارزیابی ظرفیت بیمار
الف ـ مفهوم ظرفیت تصمیم گیری
صلاحیت یا ظرفیت تصمیم گیری بیمار، عبارتست از توانایی دریافت اطلاعات، فهم و پردازش آن ها، تأمل، مشورت و نهایتاً بیان انتخاب اول از سوی بیمار.
“ظرفیت تصمیم گیری اغلب در اصطلاح حقوقی، صلاحیت خوانده می شود؛”^[۲۷۶] در این رابطه گفته شده است: “تعیین صلاحیت عبارتست از تعیین ظرفیت فرد در انجام یک عمل نیازمند تصمیم گیری، در زمانی مشخص و تحت شرایط معین.”^[۲۷۷] و در تعریف ظرفیت تصمیم گیری آمده است: “ظرفیت تصمیم گیری عبارتست از توانایی دریافت اطلاعات، فهم و پردازش اطلاعات، تأمل و مشورت کردن و نهایتاً بیان انتخاب اول از سوی بیمار؛ عموماً اصل بر ظرفیت بیمار است، مگر آنکه خلاف آن ثابت شود.^[۲۷۸]” اما در واقع، اصطلاحِ حقوقیِ ظرفیتِ تصمیم گیری، در ادبیات حقوقی ما اهلیت نامیده می شود که پیش تر به آن پرداخته شد. همانطور که گفته شد در واقع اهلیت، عاملی است که بر ظرفیت تصمیم گیری بیمار مؤثر است. برای آنکه رضایتی مؤثر باشد، شخص باید در زمان ابراز رضایت دارای قدرت لازم جهت درک، تجزیه و تحلیل باشد. ظرفیت تصمیم گیری یک مفهوم نسبی است. در این زمینه گفته شده است که: “ظرفیت تصمیم گیری نه سیاه است و نه سفید؛ بدین معنا که شخص در مورد برخی مسائل ظرفیت تصمیم گیری دارد، در حالی که در برخی موارد فاقد این ظرفیت است.”^[۲۷۹] “مثلاً ممکن است فردی به علت اختلال در تفکر و یا مشکلات عاطفی قادر به مدیریت امور روزانه ی خود نباشد، اما قادر به درک وضعیت پزشکی خود و بیان خواسته هایش باشد؛”^[۲۸۰] بدین جهت می توان گفت که اهلیت، صلاحیتی نوعی است؛ به علاوه ظرفیت تصمیم گیری بدین معنا نیست که همیشه بیمار تصمیم خوب بگیرد یا تصمیمی بگیرد که پزشک با آن موافق باشد؛ در همین راستا اتخاذ یک تصمیم بد، بدین معنا نیست که بیمار ظرفیت تصمیم گیری ندارد؛ یکی از نویسندگان در این باره می گوید: “صرفاً به این علت که بیمار از یک روش درمانی خودداری می کند، به خودی خود، بدین معنا نیست که بیمار صلاحیت ندارد؛ بیماران حق امتناع از درمان را دارند، حتی درمان هایی که برای نجات جان آن ها ضروری است.”^[۲۸۱]
بدین ترتیب دارا بودن ظرفیت تصمیم گیری بدین معناست که بیمار بتواند گزینه های انتخابی، سود، زیان و پیامدهای انتخاب هریک از آنها را درک کند و بتواند یک دلیل گویا و معقول برای انتخاب آن گزینه ارائه دهد.^[۲۸۲]
ب ـ مصادیق فقدان ظرفیت
وجود اختلال در قدرت استدلال که ممکن است ابراز رضایت را غیر ممکن کند، شامل عواملی از قبیل عدم بلوغ فکری یا عاطفی شدید، سطح بالایی از استرس، عقب ماندگی ذهنی، بیماری روانی شدید، مستی، محرومیت شدید از خواب، بیماری آلزایمر یا حالت اغماء است.^[۲۸۳]
عدم صلاحیت ممکن است موقتی باشد (مانند بیمار الکلی)، ممکن است متناوب باشد (اختلالات روانی دوره ای، …) و ممکن است دائمی باشد ( بی هوشی غیر قابل بازگشت، عقب افتادگی ذهنی، …) .^[۲۸۴]
وجود نوسان در صلاحیت تصمیم گیری بیمار نیز می تواند یکی از مصادیق باشد؛ بیماران ممکن است روز به روز تغییر وضعیت دهند به این علت که مثلاً ممکن است زمینه ی بیماری تغییر کند؛ در این موارد پزشک باید جهت مشارکت بیمار در تصمیمات، آنچه در توان دارد انجام دهد تا بیمار را به وضعیت هوشیار و آگاه بازگرداند؛ مثلاً در صورت لزوم داروها را سبک کند.^[۲۸۵]
ج ـ نقش خواست بیمار در ظرفیت تصمیم‌گیری
بسیاری از بیماران در روند اقدامات پزشکی مداخله نمی کنند؛ این موضوع به‌ویژه در جامعه ی ما برجسته است.
یکی از دلایل این نقیصه، داشتن ذهنیت اشتباه از ضرورت متابعت بیمار از پزشک است؛ به بیان دیگر بسیاری از بیماران با علم به این ‌که حقّ انتخاب برایشان مفروض است، از آنجایی که مراجعه ی خود را به طبیب از سنخ مراجعه ی جاهل به عالم می‌دانند، از دستورات پزشک تبعیّت می‌کنند.
از سوی دیگر برخی از بیماران اساساً نسبت به حق تصمیم گیری خویش بی اطّلاع اند و برای خود حق انتخاب قائل نیستند.
“اگر تلاشی برای تفهیم صریح نقش بیماران انجام نگیرد، بسیاری از بیماران چنین تصور می‌کنند که نقش آنها در تصمیم‌گیری نقشی منفعلانه است. در مراقبت‌های اولیه، بهتر است پزشک در ابتدای رابطه خود با بیمار، دیدگاه خود را راجع به نقش بیمار در تصمیم‌گیری مطرح و بدین ترتیب الگویی برای تصمیم‌گیری ‌های بعدی ایجاد کند.” ^[۲۸۶]
در مورد گروه اول پزشک موظّف است علیرغم اعتماد بیمار، با ارائه ی اطلاعات لازم، از ترجیحات و نظرات بیمار در تصمیم‌گیری خویش استفاده نماید و در واقع بیمار را در تصمیم گیری ها مشارکت دهد؛ به عنوان مثال در انتخاب یکی از دو روش درمانی که از لحاظ کارایی تفاوت بارزی با هم ندارند، تنها به علم خویش، متکّی نبوده و شرایط اقتصادی بیمار و باورهای فرهنگی و مذهبی وی را نیز مدّ نظر قرار داده و ترجیحات وی را اعمال نماید.
در مورد گروه دوم، پزشک باید بیمار را از حق قانونی خود نسبت به تصمیم گیری آگاه نماید.
برای تببین نقش و اهمیت خواست بیمار در تصمیم گیری و تشویق وی به مشارکت، عبارت‌های ذیل پیشنهاد شده اند:

1. 1. 1. Hank و همکارانش روی باکتری سودوموناس آئروجینوسا کار کردند که توانایی رشد و مصرف فنل به عنوان منبع انرژی را در محیط کشت هوازی دارد.از پارامتر های تأثیر گذار روی تجزیه زیستی فنل، دما است.نتایج نشان می دهد برای یک رنج دمایی ٣٠ تا ۴٠ درجه سانتی گراد ، بیشترین تجزیه میکروبی فنل برای غلظت ١٠٠ میلی گرم در لیتر در دمای ٣٠ درجه سانتی گراد مشاهده شده است.در باکتری هایی که فعالیت آنزیماتیک دارند دیده شده برای تجزیه میکروبی ١٠٠ میلی گرم در لیتر سوبسترا در ٣٠ درجه سانتی گراد زمانی در حدود ۵٠ ساعت در صورت انرژی گرفتن نیاز است در غیر این صورت ۷۲ ساعت زمان نیاز است.در صورت آداپته شدن با افزایش غلظت، باکتری ها غلظتی از سوبسترا در حدود ۴٠٠ میلی گرم در لیتر را در زمان کمتر از ٣۵ ساعت تجزیه می کنند. نتایج آنالیزهای آماری پیدا شدن روابط بسیاری بین فاکتور های مختلف و مدت زمان تجزیه میکروبی فنل بوده است (۲۴).

      (( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

KRYSTYNA PRZYBULEWSKA و همکارانش در یک تحقیق روی جداسازی باکتری هایی که توانایی تجزیه فنل را دارند کار کردند. یک مطالعه برای معین کردن ترکیب میکروفلورا از یک بستر بیوفیلتراستفاده شد، برای خروج گازها از یک کابل مارپیچ در کارخانه استفاده شد.توانایی جداسازی سویه های باکتریایی که فنل را تجزیه می کنند نیازمند ارزیابی محیط های کشت دارای ترکیبات مختلف است.غلظت های فنل در محیط کشت : ۲۵/٠و۵/٠و۷۵/٠و١ گرم در دسی متر مکعب بوده است.هوا در دسیکاتور در جایی که میکروارگانیسم ها رشد می کنند با فنل اشباع بوده است.جداسازی میکروارگانیسم ها با درجات مختلف از تجزیه فنل در کروماتوگرافی مورد استفاده بوده است.به کار بردن بسترهایی از بیوفیلتر در صنعت موجب می شود میکروارگانیسم هایی که توانایی تجزیه فنل را دارند پدیدار شوند.میکروارگانیسم هایی که فعال تر بودند شامل : رودوکوکوس رودوکروس، گوردونیا اسپوتی ، سودوموناس پوتیدا بودند (۲۵).
سمیه اسکندری و همکارانش در یک تحقیق با جداسازی باکتری های بومی موجود در پساب فنل دار کارخانه ذوب آهن اصفهان ، اقدام به سازش پذیر کردن یک جدایه و در نهایت حذف فنل توسط این جدایه گردید. همچنین رفتار این جدایه در محیط کشت سنتزی حاوی ۲٠٠٠و ۴٠٠٠ میلی گرم در لیتر فنل بررسی شد و مشخص شد که این جدایه پس از یک فاز تأخیری ۲۴ و ۴٨ ساعته رشد کرده و مقدار فنل را به ترتیب پس از ۲۶۴و ۲٨٨ ساعت به صفر میلی گرم در لیتر می رساند.این جدایه قادر است مقدار فنل را در یک پساب طبیعی از ۲۲٣٣ میلی گرم در لیتر در طی مدت ١۲٠ ساعت به صفر برساند.شناسایی این جدایه مشخص کرد یک کوکوباسیل گرم منفی است که احتمالا از گونه سودوموناس است . با بکارگیری این جدایه به تنهایی و یا حتی ترکیبی از چند جدایه سازگار شده ، می توان میزان فنل در این پساب ها را در طی مدت زمان کوتاه تری به صفر رساند (۲۶).

1. 1. Marrot , A. Barrios- Martines , P. Moulin, N. Roche در یک تحقیق اثر سازش پذیری با محیط کشت ترکیبی را در تجزیه میکروبی فنل مورد مطالعه قرار دادند.آزمایش تجزیه میکروبی با غلظت های مختلف فنل (٣-۵/٠ گرم بر لیتر) انجام شد.این فعالیت زیستی جنبه اقتصادی و کاربردی دارد و این ها موجب کامل شدن تجزیه میکروبی فنل می شوند.غلظت های بالای فنل اثر بازدارنده بر رشد باکتری ها دارد.به هر حال غلظت فنل دارای اهمیت است.نتایج نشان می دهد مطابق با گزارش مطبوعات برای توانایی تجزیه فنل در سیستم های مختلف و مدل هالدان پذیرفته شده است (۲۷).

گیتی امتیازی و همکارانش دریک مطالعه روی خاک های که آلودگی فنلی دارند کار کردند،
۴۵ باکتری تجزیه کننده فنل از خاک و نمونه فاضلاب در محیط کشت فنل آگار و همچنین محیط فنل براث جداسازی شدند.همه محیط ها دارای ۲/٠ گرم بر لیتر فنل بودند و باکتری جدا شده سودوموناس بوده است. نتیجه اینکه تعداد باکتری های تجزیه کننده فنل در خاک آلوده به فنل از خاک های غیر آلوده بیشتر است..از روش مولکولی هم در این تحقیق برای شناسایی باکتری ها استفاده شده است (۲٨).
فرشید کفیل زاده و همکارانش در یک تحقیق بر روی جداسازی و شناسایی باکتری های تجزیه کننده فنل در دریاچه پریشان و بررسی رشد باکتری ها کار کردند.۶ نمونه از آب و رسوب از مناطق مختلف دریاچه پریشان جمع آوری شد.باکتری های تجزیه کننده فنل که جداسازی شدند را در محیط سالت بیس فنل براث مدیا کشت دادند.برای جدا کردن باکتری های تجزیه کننده ، بروموتیمول بلو را به مدیا اضافه کردند که تولید رنگ سبز کرد. توانایی باکتری ها در تجزیه غلظت های مختلف فنل از ۲/٠ تا ٩/٠ گرم بر لیتر بررسی شد.کشت باکتری ها در محیط سالت بیس فنل براث موجب تغییر رنگ مدیا از رنگ سبز به زرد در اثر مصرف فنل محیط شد.این باکتری ها مخصوصا گرم منفی ها و آن ها که به خانواده سودوموناسه و اسینتوباکتریاسه تعلق دارند.سودوموناس ها مهم ترین باکتری های تجزیه کننده فنل در دریاچه پریشان هستند که نشان دهنده تنوع زیاد در قسمت های مختلف دریاچه است.گونه هایی از اسینتوباکتر و دیگر گونه ها مثل کلبسیلا، سیترو باکتر و شیگلا نیز پیدا شده است.ببشتر باکتری های جدا شده توانایی خوبی در تجزیه فنل نشان دادند.سودوموناس و اسینتوباکتر ٩/٠-٨/٠ گرم بر لیتر و کلبسیلا و سیتروباکتر و شیگلا ۷/٠-۶/٠ گرم بر لیتر و بقیه ٣/٠-۲/٠ گرم بر لیتر فنل را تجزیه کردند.نتایج نشان می دهد دریاچه پریشان تعداد زیادی باکتری تجزیه کننده فنل با توانایی بالا دارد که مهم ترین گونه آن ها سودوموناس و اسینتوباکتر است(۲٩).
Catia Tavares dos Passos و همکارانش در سال ۲۰۱۰ سویه هایی از باکتری ها را از خاک آلوده به نفت خام در برزیل جدا کردند.در محیط کشت افزایش میزان تجزیه بین سویه های فاقد کپسول و دارای کپسول مختلف است.اما مدت زمان تجزیه فنل توسط باکتری های دارای کپسول کمتر است.در حقیقت یک میکروارگانیسم محیطی مطلوب برای تجزیه میکروبی، سلول های دارای کپسول هستند چون فشار کم تری تحمل می کند.قارچ فیلامنتوس آسپرژیلوس دارای کپسول نمونه ای از اینهاست که غلظت ۵٠٠ میلی گرم در لیتر فنل را تجزیه می کند(٣٠).
DARYL F. DWYERو همکارانش تحقیقاتی انجام دادند که در آن روی متانوژن های تجزیه کننده فنل در بستر جامد تحقیق کردند.با غنی سازی یک متانوژن تجزیه کننده فنل و کشت در بستر جامد، فنل را به متان و دی اکسید کربن تبدیل کردند.از یک متانوتریکس شبیه باکتریوم و یک متانوژن مصرف کننده هیدروژن استفاده شد و در این تکنیک بستر جامد سلول ها به شکل جاسازی شده در یک مدت طولانی می ماند.تقریبا شباهت هایی بین میزان نتایج آزمایش برای هر دو گروه تحریک کننده و بازدارنده غلظت فنل وجود داشت (٣١).
علی محمد اشراقی تحقیقی در مورد تصفیه پساب های حاوی فنل با بهره گرفتن از لجن فعال انجام داد.در این پروژه سعی شده تا کارایی یکی از فرآیندهای لجن فعال ( فرایند کاملا مخلوط ) برای تصفیه فنل که در بسیاری از فاضلاب های صنعتی یافت می شود و ترکیبی بسیار سمی است مورد بررسی قرار گیرد.ابتدا با افزایش تدریجی غلظت فنل در مدت ٩٠ روز در یک سیستم ناپیوسته میکروارگانیسم ها به فنل سازش یافتند.سپس در یک سیستم پیوسته اثر زمان ماند و حضور یک سوبسترای رقابتی ( ملاس ) در حذف فنل بررسی گردید و مشخص شد که در زمان های ماند بالا و در غیاب سوبسترای رقابت کننده کارایی حذف فنل بهتر است و در بیشترین بار اعمال شده به سیستم در این پروژه (٣۲/٠گرم بر روز بر لیتر ) درصد حذف فنل ۵٨۶/٩١ درصد است در حالیکه با حضور ملاس در سیستم این کارایی به شدت کاهش می یابد و در بیشترین غلظت مورد آزمایش (۲٠٠٠ میلی گرم بر لیتر ملاس ) در همان بار قبلی درصد حذف فنل به ٣۵/۴۶ درصد کاهش می یابد. هم چنین در این پروژه سعی شد تا درصد حذف فنل از طریق جذب روی بیومس و تبخیر نیز مشخص می شود که مجموع این دو اثر وقتی غلظت بیومس سیستم به بیشترین مقدار می رسد تنها ۴۲/٠ درصد می باشد(٣۲).
سیامک نجاتی در تحقیقی به بررسی تصفیه پساب های فنلی با بهره گرفتن از
HRB تثبیت شده پرداخت . به منظور بررسی حذف فنل از پساب ، آنزیم پراکسیداز با موفقیت تثبیت شد و شرایط عملیاتی برای حذف فنل توسط بیوکاتالیست، بررسی شد. تثبیت پراکسیداز گیاهی بر روی دانه های شیشه ای آمین دار و در درون ژل آلژینات موجب گردید تا دامنه pH عملیاتی برای حذف فنل به اندازه ١ واحد وسیعتر گردد. بیشینه میزان حذف فنل برای آلژینات ۵۷ درصد و برای دانه های شیشه ای ۷۵ درصد حاصل گشت.نسبت های مولار بهینه پراکسید هیدروژن به فنل در مورد دانه های آلژینات ٩۵ درصد و در مورد دانه های شیشه ای ١/١ بدست آمد که این نسبت ها برای غلظت ۲ میلی مولار محلول فنلی گزارش شده اند.بر اثر تثبیت آنزیم در ژل آلژینات زمان رسیدن به ٩٠ درصد بیشینه تبدیل به ١٠٠ دقیقه رسید حال آنکه این تبدیل بر روی دانه های شیشه ای در حدود ۲٠ دقیقه به اتمام می رسد. پایداری این بیوکاتالیست بر دانه های شیشه ای نشان داد که این کاتالیست تا ۶٠ روز فعالیت اولیه خود را حفظ می کند.امکان استفاده مجدد از دانه های آلژینات نشان داد که تا ۵ دوره بدون مشاهده افت چشمگیر ، فعالیت دانه ها در مقدار قابل قبولی قرار دارند. به جهت کاهش ریزش و افزایش محبوس شدن در ژل شرایط بهینه برای عمل محبوس کردن در ژل به دست آمد.میزان فعالیت باقیمانده آنزیم در درون دانه های آلژینات در بیشینه خود به ١٠درصد می رسید حال آن که این مقدار در مورد دانه های شیشه ای در حدود ٣۵ درصد بود (٣٣).
فرناز امیری در مورد تصفیه بیولوژیکی پساب های حاوی مواد آروماتیکی در واحدهای پتروشیمی تحقیق کرد.در این تحقیق با بهره گرفتن از فناوری نوین افزایش زیستی ، بهبود عملکرد این سیستم جهت افزایش راندمان (استاندارد کردن پساب خروجی) ، مقاومت سیستم و به خصوص قابلیت ته نشینی لجن ، در حذف فنل به عنوان یک مدل از ترکیبات سمی مونوآروماتیک ، که هم اکنون مشکل تصفیه پساب بسیاری از صنایع به خصوص نفت و پتروشیمی در ایران می باشد ، مورد بررسی قرار می گیرد.بدین ترتیب با بررسی های تجربی ، ابتدا با سازگار کردن سیستم با این ترکیب سمی و بررسی عملکرد آن در سه زمان ماند ٨،١٠،١۲ ساعت با افزایش تدریجی فنل ، سپس جداسازی میکروارگانیسم های تجزیه کننده فنل سازگار شده و در انتها افزایش زیستی بهترین میکروارگانیسم ها به سیستم که نوعی مخمر های ٨٠٠،١٠٠٠،١۵٠٠،۲٠٠٠ میلی گرم بر لیتر ،CODمی باشد،عملکرد سیستم با اعمال در زمان های ٨،١٠،١۲و۲۴ ساعت مورد بررسی قرار می گیرد.نتایج مطالعات فوق نشان می دهدکه با بکارگیری لجن سازگار شده و در نهایت افزایش زیستی راندمان حذف تا حدود ٩/٩٩-۴/٩٩درصد در زمان های اقامت مختلف افزایش یافته و پساب های خروجی در COD های ٨٠٠ و ١٠٠٠ و١۵٠٠ میلی گرم بر لیتر در زمان ماند ١۲ساعت ودر COD
۲٠٠٠میلی گرم بر لیتر ، در زمان ماند ۲۴ ساعت استاندارد می شود ( حداکثر غلظت فنل برابر با ١ میلی گرم بر لیتر ).حدود تغییرات اندیس حجمی لجن ۷١-۴۷ میلی لیتر بر گرم
بوده و بهترین زمان ماند یعنی ٨ ساعت می باشد. بدین ترتیب علاوه بر دستیابی به پساب خروجی استاندارد ، مشکل تورم لجن نیز کاملا برطرف شده و در ضمن مقاومت سیستم در برابر شوک های سمی افزایش می یابد.در مرحله بعدی با انجام آزمایشات ناپیوسته با مخمر ( سوش انتخاب شده ) در مقیاس ارلن و اندازه گیری مقدار رشد آن وهمچنین حذف فنل با زمان ،مدل سازی سینتتیک رشد سوش برتر در معرض فنل براساس معادله هالدن صورت گرفت و ثوابت سینتتیکی رشد سلول که در زیر نوشته شده بدست آمد (٣۴).
K_s=398.586(mg/lit), K_i =۲۱۴.۱۴۴۸(mg/lit)
شیما بکایی تحقیقی در مورد حذف ترکیبات آروماتیک ( ترکیبات فنلی ) توسط باکتری های ترموفیلیک در بیورآکتور با بستر ثابت انجام داد در این تحقیق پتانسیل یک از لحاظ تجزیه فنل در باکتری گرمادوست بومی از گونه Nocardia otitidiscaviarum
یک بیورآکتور بابسترثابت مورد بررسی قرار گرفت.دریک فرایند آزمایشگاهی ناپیوسته دمای
بهینه رشد ۷ بدست آمد.کشت این باکتری در pH بهینه برای رشد ۵٠ درجه سانتی گراد و
محیط کشت معدنی واجد غلظت های مختلف فنل نشان داد این باکتری قادر به تحمل و
رشد برروی فنل به عنوان تنهامنبع کربن وانرژی تا غلظت٩٠٠ میلیگرم برلیترمی باشد.رشد بهینه درغلظت ۶٠٠ میلیگرم برلیتر فنل حاصل شد.مدل ممانعت کنندگی هالدان برای ارتباط سرعت رشدمخصوص وغلظت اولیه فنل مطابقت مناسبی نشان داد.پارامترهای مدل بصورت: پس از تعیین شرایط بهینه رشد، به تثبیت Ki=365mg/lit , Ks=14.27mg/lit باکتری بر روی دو حامل منولیت و سنگ پامیس در مقیاس ارلن مایر پرداخته شد، که نتایج با تفاوت کمی برتری منولیت را نسبت به سنگ پامیس در جذب باکتری وسرعت حذف فنل نشان داد.سپس آزمایشات در بیورآکتور منولیتی ابتدا بصورت فرایند ناپیوسته با جریان برگشتی و سپس فرایند پیوسته انجام شد.نتیجه آزمایشات بیانگر این بود که قطعات مونولیتی توانایی بالایی برای ایجاد بیوفیلم مناسب دارند.در فرایند ناپیوسته با جریان برگشتی با بررسی اثر زمان ماند هیدرولیتیکی ، حداکثر میزان سرعت تجزیه زیستی فنل ٨٨/۲گرم بر لیتر در شدت جریان ۲ میلی لیتر بر دقیقه بدست آمد.هم چنین مشاهده شد که تثبیت سلول ها در بیورآکتور منولیتی،آستانه تحمل سلول ها در مقابل فنل را از٩٠٠ میلی گرم بر لیتر در حالت رشد معلق به ۲٠٠٠ میلی گرم بر لیتر می رساند.در فرایند پیوسته اثر شدت جریان رقیق سازی و غلظت فنل ورودی در بازده بیورآکتور مورد مطالعه قرار گرفت.زمان رسیدن به شرایط پایدار با افزایش در شدت جریان رقیق سازی و غلظت اولیه فنل افزایش یافت.درغلظت ۲٠٠و۴٠٠و۶٠٠ میلی گرم بر لیتر فنل ورودی درصد حذف تقریبا ١٠٠ درصدو در غلظت ٨٠٠ میلی گرم بر لیتر به ترتیب ٩٨ درصد و ٩۶ درصد و در غلظت ١٠٠٠ میلی گرم بر لیتر به ترتیب ٨/٩۶ درصد و ٨۶ درصد کاهش یافت . حداکثر سرعت تجزیه فنل ١۴ گرم بر لیتر برای غلظت ۶٠٠میلی گرم بر لیتر در شدت جریان رقیق سازی ۲/١ بدست آمد (٣۵).
فرناز میرزایی در مورد تصفیه آنزیمی پساب های فنلی تحقیق کرد .در این
پروژه مطالعاتی بر روی آنزیم .(HRP) Horseradish peroxidase صورت گرفت ،
نتایج بیانگر این موضوع بود که این آنزیم به طور موثری قادر به حذف ترکیبات فنلی از پساب ، دما و غلظت آروماتیک حفظ می شود.در pHها می باشدو توانایی آن در محدوده وسیعی از
این تحقیق ، میزان حذف ترکیبات فنلی در رآکتور ناپیوسته و در شرایط بهینه برای راندمان حذف ٩۵ درصد ، توسط آنزیم مورد نظر بر روی پساب صنعتی و سنتزی و در محدوده غلظتی کم و زیاد فنل ١ میلی مولار و ١٠ میلی مولار به کار برده شد. پساب صنعتی مورد استفاده ، پساب کارخانه روغن زیتون با غلظت فنل ١۲۲١ میلی گرم بر لیتر (١٣ میلی مولار)
وpH ٣/۵ بود .برای بررسی غلظت های کم فنل از رقیق کردن آن و برای غلظت های بالای
فنل از تزریق فنل خالص به پساب استفاده شد.در هر یک از سیستم های پساب – آنزیم
مقادیر هیدروژن پراکسید، آنزیم ، پلی اتیلن گلیکول و بافر بهینه سازی شد.هم چنین زمان واکنش لازم برای دستیابی به حذف ٩۵ درصد فنل بدست آورده شد.
انتها نیز میزان کاهش COD,BOD در طی این فرایند ارزیابی شد.بر طبق این نتایج به ترتیب
به میزان ۵٨ درصد و۷٨ درصد کاهش یافت نتایج آزمایشگاهی نشان داد که افزایش غلظت پراکسید هیدروژن ،بیشتر از مقدار بهینه آن سبب غیر فعال شدن آنزیم شده و متعاقبا کارایی حذف آنزیم را کاهش می دهد.از طرف دیگر افزایش آنزیم ، پلی اتیلن گلایکل و یا زمان واکنش بیشتر از مقادیر بهینه ، راندمان حذف را به مقدار بسیار جزئی افزایش می دهد(٣۶).
مهرداد هوشمندی تحقیقی با عنوان تصفیه بیولوژیکی فاضلاب های حاوی فنل توسط فرایند تثبیت و تماس انجام داد.در این پروژه بازدهی و مکانیزم های متفاوت حذف فنل توسط یک سیستم تماس دهنده بیولوژیکی دوار سه مرحله ای در مقیاس آزمایشگاهی مورد بررسی قرار گرفته است.تأثیر عوامل محیطی و عملیاتی نظیر میزان بار هیدرولیکی و میزان بار آلودگی و دمای فاضلاب بر بازدهی حذف فنل از موارد مورد آزمایش است.بررسی اثر مکانیزم های مختلف حذف فنل نشان می دهد که حدود ١٠ درصد فنل در تصفیه فاضلاب توسط رآکتور ، با مکانیزم جذب فیزیکی و تبخیر حذف می شود که سهم مکانیزم جذب سطحی نسبتا ناچیز است. در یک رآکتور بازدهی حذف فنل در دو مرحله اول بیشینه می باشد. اثر دما در محدوده ١٣ تا ٣۶ درجه سانتی گراد مورد بررسی قرار گرفته و دمای ٣۵ درجه سانتی گراد به عنوان مقدار بهینه حاصل شده است. در این پروژه عملیات میکروبی تا غلظت ۲٠٠ میلی گرم بر لیتر انجام گرفته و لقاح میکروبی توسط یک مخلوط پنجاه درصدی از لجن فاضلاب شهری و لجن فاضلاب کشتارگاه انجام پذیرفته است(٣۷).
الهه باغبان، تحقیقی در مورد هضم لجن های نفتی به روش بیولوژیکی انجام داد. استفاده از باکتری بی بی آر سی ٩٠١۲ که در سال ٨٣ از نفت خام پالایشگاه تهران جدا شده بود در هضم رسوبات موجود در ته مخازن ذخیره نفت خام پالایشگاه تهران بررسی شد. آزمایش های مختلف جهت تعیین شرایط مناسب برای رشد میکروارگانیسم و حذف رسوب صورت گرفت.در آزمایشات صورت گرفته جهت ارزیابی تأثیر شرایط مختلف ، کشش سطحی و کدورت به ترتیب به عنوان معیاری از مقدار پراکندگی رسوب در فاز آبی و رشد میکروبی به کار رفت.آزمایش های مربوط به تعیین اثر منابع کربن کمکی مختلف و چگونگی افزودن نفت خام نشان داد که افزودن مقداری نفت خام به رسوب و نیز به محیط کشت باعث افزایش میزان پراکندگی رسوب در فاز آبی می گردد.آزمایش هایی جهت تعیین اثر هوادهی ، افزودن یون آهن و اعمال شوک حرارتی و غذایی و نیز شوک تؤام حرارتی و غذایی صورت گرفت.افزایش میزان هوادهی و اعمال شوک غذایی باعث بهبود وضعیت فرایند حذف رسوب شد.در آزمایشات مقایسه ای با بهره گرفتن از رسوب پالایشگاه های کرمانشاه و تهران مشخص شد که در خصوص رسوب حاوی مقادیر بیشتری از ترکیبات فرار پراکنده شده در فاز آبی به صورت چشمگیری بهتر صورت می گیرد.در ادامه به بررسی هایی در مقیاس پایلوت صورت گرفت و انواع روش های اختلاط و هوادهی شامل سیرکولاسیون محیط کشت ، هوادهی تزریقی و استفاده از همزن در مخزن ذخیره مورد مطالعه قرار گرفت که استفاده از همزن در این میان نتیجه بهتری داشت (٣٨).
سید ابوالفضل حسینی تحقیقی در مورد بررسی تجزیه بیولوژیکی ترکیبات تیوفنی توسط میکروارگانیسم های بومی انجام داد.در این پروژه در ابتدا جهت جداسازی میکروارگانیسم مناسب نمونه خاک هایی از داخل پالایشگاه تهران و خاک های مناطق جنوبی کشور تهیه گردید.پس از استفاده از روش های استاندارد جداسازی ، در نهایت ١۲ میکروارگانیسم با قابلیت رشد روی ترکیبات گوگردی پیچیده خالص سازی گردید.از بین این گونه ها یک گونه ترموفیل با قابلیت رشد در دمای ۴۵ درجه خالص سازی گردید و در ادامه برخی از خواص فیزیکی و شیمیایی رشد بهینه گردید.این گونه در دمای ۴۵ درجه سانتی گراد رشد بهینه دارد.
منبع کربن آن گلوکز با غلظت ۶ گرم بر لیتر ، منبع نیتروژن کلرید و آمونیوم با غلظت ۴ گرم بر لیترو غلظت اولیه ماده گوگردی ١۵/٠ میلی مولار بهینه سازی شد.در ادامه اثر بازدارندگی چند ماده مختلف روی رشد میکروارگانیسم ها بررسی شد و معلوم گردیدمحصول واکنش گوگردزدایی درغلظت ۲/٠ میلی مولار از رشد جلوگیری می کند. علت اصلی این بازدارندگی عامل هیدروکسید است در ادامه رشد مورد بررسی قرار گرفت و ثوابت مدل مونود به دست آمد(٣٩).
K_m=0.458 , V_max=0.548

1. 1. chakrabortyروی تجزیه میکروبی فنل توسط باکتری های گرم منفی جدا شده از پساب زغال سنگ تحقیق کرد که نشان می دهد بسیاری از سویه های باکتری های گرم منفی جدا شده ازپساب زغال سنگ می توانند در pHاپتیمم ٧ و انکوباسیون در دمای ٣٠ درجه سانتی گراد به خوبی فنل را تجزیه کنند و اضافه کردن گلوکز می تواند موجب بهبود تجزیه فنل شود ولی در غلظت های بالا از پروسه تجزیه ممانعت می کند(۴٠). Alon Nardi و همکارانش در یک تحقیق روی تجزیه آلودگی های فنلی توسط باکتری کورینه باکتریوم گلوتامیکوم کار کردند. آزمایشات شامل اثبات کشت معلق ارگانیسم های بومی برای استفاده از فنل در مسیر متابولیکی تجزیه زیستی است. که در سطحی نزدیکppm ١٠٠ و در مدت ۲۴ ساعت انجام گرفت.با بهره گرفتن از اطلاعات انفورماتیک زیستی مسیر تجزیه زیستی کامل شد.آنالیز زمان واقعی PCR از دو آنزیم اولیه آغاز شد که برای دو مکانیسم متفاوت لازم بود.این سیستم امکان از بین بردن آلودگی های فنلی موجود در آب را ایجاد کرد(۴١).

Sandhu itAmarjyo و همکارانش در سال ۲۰۰۹ روی موضوع شناسایی و تشخیص ژنتیکی باکتری های تجزیه کننده فنل در اجتماع میکروب ها تحقیق کردند.در این تحقیق از روش PCR برای شناسایی باکتری ها استفاده شد.در این روش روی ژن mpHکار کردند و نتیجه این بود که اجتماع میکروب ها دارای چندین طبقه بندی از باکتری های تجزیه کننده فنل است که تنوع زیادی در ژن های mpH اما تنوع کمی از نظر مسیر های کاتابولیکی تجزیه میکروبی فنل وجود دارد(۴۲).
جدول۳-۱-تجهیزات آزمایشگاهی:

شرکت سازنده
دستگاه مورد استفاده

هود

همانگونه که در شکل زیر نشان داده می شود،برای به واقعیت پیوستن مساله ترک خدمت،نیاز به وجود مقدمات روانشناختی و رفتاری خاصی از جمله ((قصد خروج از کار و جستجوی شغل و سازمان دیگر و یا بروز فشارهای عصبی یا استرس)) است.این مقدمات تحت تاثیر دو عامل بسیار مهم (سهولت و راحتی ترک خدمت و تمایل فرد به خروج از کار و سازمان) می باشد.هر دو عامل سهولت و تمایل به ترک خدمت، تحت تاثیر عوامل متعددی است که مهمترین آن توانایی در کار و ماهیت شغل می باشد(ممی زاده،۱۳۸۱،ص۳۵).

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

عوامل موثر در تسهیل و تسریع ترک خدمت مانند خودیابی،کسب تجربه در بازار کار و غیره
مقدمات روانشناختی و رفتاری ترک خدمت مانند قصد خروج از کارو جستجوی شغل،استرس و غیره
سهولت ترک خدمت
توانایی مربوط به کار
ترک خدمت
تمایل به ترک خدمت
ماهیت کار و شغل (وضوح و تکراری بودن)
عوامل موثر در ایجاد تمایل به ترک خدمت مانند پاداشهای درونی و بیرونی،روابط بین کارکنان و غیره
شکل (۲-۵) نقش توانایی در فرایند ترک خدمت
۲-۱-۵) آثار و تبعات و مزایای تمایل به ترک خدمت
اغلب محققین مطالعات خود را با این فرض آغاز می کنند که ترک خدمت کارکنان، پدیده ای غیر کارکردی و نامطلوب است و باید تا حد امکان، آن را کاهش دهیم و از روند گسترش آن جلوگیری نماییم. اما باید اذعان داشت که ترک خدمت علاوه بر هزینه ها و زیانهایی که برای سازمان دارد، دارای یک سری مزایا و منافع نیز می باشد. که بطور خلاصه تعدادی از هر دو آنها را بر می شماریم:مضرات ترک خدمت کارکنان برای سازمان شامل،هزینه های لازم جهت کارمند یابی مجدد،آموزش افراد جدید و اجتماعی کردن آنها از یک سو و کاهش تولید،عملکرد و بهره وری سازمان یا شرکت تا زمانی که افراد تازه وارد مهارت و تجربه کافی در زمینه کار خویش به دست آورند، از سوی دیگر می باشد. مسائلی از قبیل ایجاد هماهنگی بین کارکنان جدید با گروه کاری و واحد سازمانی مربوطه نیز می تواند بر روحیه سایر کارکنان اثر منفی گذاشته و در صورت گسترش نرخ ترک خدمت در سازمان، به بی اعتباری آن منجر گردد (ممی زاده،۱۳۸۱،ص ۳۶).
هزینه ترک خدمت کارکنان:
هزینه هایی که به موجب کناره گیری کارکنان از سازمان به وجود می آید به دو دسته تقسیم می شوند(رجبی تربه بر،۱۳۸۶،ص۴۳).
۱-هزینه های مستقیم
۲-هزینه های غیر مستقیم
*هزینه های مستقیم
هزینه های مستقیمی که در اثر ترک خدمت کارکنان به وجود می آید شامل موارد زیر است:
-تفاوت هزینه های استخدام یک کارمند جدید با کل مبالغ پرداختی به کارمندی که کناره گیری کرده است.
-کل هزینه ای که در رابطه با بدست آوردن کارمند جدید صورت خواهد گرفت که شامل آگاهی و فرایند انتخاب خواهد بود.
-هزینه هایی که برای آموزش کارمند جدید انجام خواهد گرفت.
-هزینه هایی که برای فرایند اجتماعی کردن کارمند جدید صورت می پذیرد که شامل هزینه هایی در رابطه با تلاش های اضافی سرپرستان و همکاران برای هماهنگ کردن فرد جدید صورت می گیرد.
*هزینه های غیر مستقیم
کارمندی که شرکت را ترک می کند هزینه های غیر مستقیمی نیز برای شرکت یا سازمان خود دارد:
-پرداخت اضافه کاری به کارمند درون شرکت و یا پرداخت حقوق و مزایا به افرادی که از خارج جایگزین فرد بیرون رفته می شوند.
-ارزش مالی خسارات تولیدی و یا عدم رضایت مشتریان که در اثر قصور و کوتاهی برای تحویل محصولات یا خدمات بر طبق برنامه زمانبندی شده به وجود می آید،که بطور مستقیمی به ترک خدمت غیر کارکردی منجر می گردد.و این زیانها ادامه پیدا می کند تا هنگامیکه یک جانشینی یافت شود و در سطح کارمند قبلی به فعالیت بپردازد.
-از دیگر هزینه های غیر مستقیم ترک خدمت اثرات منفی احتمالی است که بر روحیه کارکنان شرکت ممکن است داشته باشد.بگونه ای که حتی ممکن است موجب ترک خدمت دیگر افراد نیز گردد)رجبی تربه بر،۱۳۸۶،ص۴۳).
همچنین هوم و گریفت و کاسیو هزینه‌ های ترک خدمت کارکنان را به شرح ذیل برشمردند:
۱- هزینه‌ های مربوط به پست بلاتصدی : شامل هزینه‌ های مربوط به مصاحبه خروج، هزینه‌ های اداری قطع حقوق و دستمزد و استعفا، هزینه دانش و مهارت از دست رفته.
۲- هزینه‌ های استخدام کارکنان جدید : شامل هزینه آگهی و پست، هزینه کارمندیابی (بررسی سوابق کاری، مصاحبه استخدامی، اجرای آزمون های استخدامی برای بررسی مهارت ها و استعداد ها) و هزینه ورود یک فرد جدید به سازمان (تشکیل پرونده استخدامی – اداری، صدور کارت شناسایی).
۳- هزینه‌ های آموزش : شامل هزینه معارفه و توجیه کارکنان تازه وارد، هزینه‌ های صرف شده برای آموزش مهارت های مورد نیاز (جزوات، کتاب ها، حق التدریس مدرسین)، حقوق و مزایای شاغل تازه وارد تازمانیکه برای کار آماده شود، هزینه ساعات صرف شده برای تعیین وظایف و تشریح کار به کارکنان تازه وارد.
۴- هزینه‌ های کاهش بهره وری : هزینه بهره وری پایین کارکنان تازه استخدام، هزینه اشتباهات احتمالی کارکنان تازه وارد، هزینه تکمیل طرح های در اختیار کارکنان کلیدی پس از استعفای آنان و هزینه کاهش بهره­وری واحدی (به نقل از پایگاه فرهنگی و هنری نور راسخون rasekhoon.net).
مزایای تمایل به ترک خدمت
در سالهای اخیر محققین به این نتیجه رسیده اند که وجود یک نرخ متعادل ترک خدمت در سازمان، می تواند اثرات مثبتی را برای آن سازمان در بر داشته باشد که می توان از جمله این اثرات به ((رهایی از دست افراد نالایق، ناشایست و ضعیف و فراهم شدن فرصتی برای جایگزینی افراد لایق تر،انتخاب افراد خلاق،نو اندیش و آموزش دیده و یا انتخاب افرادی با حقوق و مزایای کمتر و بهره گیری از افراد توانمدتر)) اشاره کرد
(ممی زاده،۱۳۸۱،صص۳۷-۳۶).
غفاری استانداردهای کاهش آسیبهای ناشی از خروج خدمت کارکنان را بشرح زیر بیان نموده است:
-انجام مصاحبه های ساختار یافته با فرد قبل از خروج خدمت و شناسایی دلایل خروج.
-مستندسازی تجارب افراد خصوصا دانش و تکنیکهای کاری منحصر به فرد.
-انتقال مهارت و قابلیت انجام کار به جانشین و سپس اجازه خروج.
-نحوه ارتباط تعاملی با فرد پس از ترک خدمت(غفاری،۱۳۸۹،ص۱۹).
۲-۱-۶) عوامل موثر بر تمایل به ترک خدمت
محققین در تبیین عواملی که موجب ترک خدمت می شود موارد متعددی را درنظر می گیرند. یکی از همین پژوهش ها با تقسیم بندی این عوامل به حوزه های اصلی جمعیت شناختی،اقتصادی، اجتماعی، روانی و ارائه ی عوامل فرعی برای هریک، روابط آن ها را با ترک خدمت مورد بررسی قرار داده است که در زیر و به طور خلاصه ارائه می شود:
۲-۱-۶-۱)متغیّرهای جمعیت شناختی:بین سن با ترک خدمت اختیاری رابطه منفی،تحصیلات رابطه مثبت و جنسیت رابطه خنثی وجود دارد(جزنی، ۱۳۷۵).
۲-۱-۶-۲)متغیّرهای اقتصادی : بین فرصتهای شغلی، فرصت های ارتقا و حقوق مناسب با میزان ترک خدمت رابطه منفی دارد (جزنی، ۱۳۷۵).
۲-۱-۶-۳)متغیّر های اجتماعی: بین غیبت و کاهش امنیت شغلی و حمایت اجتماعی با خروج خدمت اختیاری رابطه معنی دار و مثبت وجود دارد) رودریک، ۲۰۰۰) هم چنین بین سنگینی کار و واجد شرایط شغل نبودن با ترک خدمت رابطه مثبت نشان داده است.
یکی از دلایل اصلی استعفای کارکنان این است که فکر می کنند که آن ها خوب مدیریت ورهبری نمی شوند، یا با آن ها منصفانه رفتار نمی کنند، یا این که به آن ها زور می گویند)آرمسترانگ، ۱۳۸۱). کار کردن برای کسانی که یکی از خصائص شش گانه ی ایمان راسخ، سرشت و منش، مراقبت و توجه، شهامت، خویشتنداری،لیاقت را نداشته باشند،از دید نخبگان چنگی به دل نمی زند چه برسد به پیروی از آن­ها) امینی، ۱۳۷۸).
۲-۱-۶-۴)متغیّر و عوامل روانی: عوامل روانی در مقایسه با عوامل اقتصادی، بر ارزیابی آگاهانه ی کارکنان متمرکز است. میزان تمایل به خروج کارکنان با میزان برآورده شدن انتظارات رابطه منفی دارد.علاوه بر عوامل فوق الذکر، موارد دیگرعلل ترک خدمت عبارتست از نارضایتی از شغل،بی خبری از نتیجه ی عملکرد،فقدان فرصت های آموزش،عدم امکان توسعه ی شغلی، فقدان انسجام گروهی،انتظارات غیر واقعی (رابینز۱۳۸۱) بی تعهدی و نارضایتی از مدیران (فرهنگی، ۱۳۸۴) استرس شغلی و جوّ ارزشی سازمان به عنوان متغیّر واسط(مارتز، ۲۰۰۴).